Çoğumuz yeni bir dil öğrenmek için yola çıktığımızda, en büyük endişelerimiz arasında genellikle düzgün bir cümle kuracağımız ve fiilleri nasıl çekeceğimiz yer alır. Aklımızdaki son endişe ise o dilin tamamen ortadan kalkacağı düşüncesidir.
Fakat, belki de bu endişe, aslında öncelikler sıralamamızda biraz daha üst sıralarda yer almalıdır. Dijitalleştirme nedeni ile bir zamanlar çok yaygın olan bazı diller hızla yok olma yolunda ilerliyor. Bu dilleri kurtarmak için hızlı hareket etmezsek birkaç on yıl içinde yok olması muhtemel 5 yabancı dil şunlardır;
Yakında Yok Olması Muhtemel 5 Dil
Te Reo Maori
Te Reo Māori, Yeni Zelanda‘da yer alan yerli halk olan Māori tarafından konuşulan bir dildir. Māori halkı aslen Polinezya kökenlidir ve bin yıl önce, 1200 ile 1300 yılları arasında Yeni Zelanda’ya göç etmiştir.
Fakat Aotearoa‘ya ilk gelenler olmalarına rağmen bu insanlar uzun yıllar boyunca ayrımcılığa maruz kaldılar. Aslında, 1980‘lere kadar Te Reo dili, Māori kültürü ile ilgili her şeyle birlikte yasaklandı. Bu dili konuşmak başınızı ciddi bir şekilde belaya sokabilir bu yüzden de çoğu insanın bu dili konuşmaktan kaçındığını söylemek yeterli olacaktır.
Sonuç olarak ise Te Reo Māori dili yok olmaya başladı ve bazı uzmanlar eğer hızlı hareket edilmezse bu dilin 2100 yılına kadar neslinin tükenebileceğini söylemektedir. Neyse ki Yeni Zelanda yasa koyucuları son yıllarda bu dili eski haline getirebilmek için büyük baskı yaptı. Ve bu dili okul müfredatına sokmak, ülkenin eşsiz yerli kültürünü korumak ve kullanımını ise normalleştirmek için çalışmalara başladı.
Nam Trik
Nam Trik, Te Reo Māori dilinden biraz daha belirsiz olabilir, fakat bu, yok olma riskinin daha az olduğu anlamına gelmiyor. Bu dilin konuşulduğu yer çoğunlukla Kolombiya And Dağları‘ndaki yerli Misak halkı tarafındandır. Ve bazen de dilin kendisi Guambiano olarak da adlandırılmaktadır.
Nam Trik dili aslında Kuzey Ekvador ve Güney Kolombiya‘da konuşulan ve altı farklı dilden oluşan bir grup olan bir Barbacoan dilidir.
Fakat ne acıdır ki bugün bu dili konuşan yalnızca birkaç bin kişi var. İspanyolca dili ise Nam Trik dilinin yerini alarak her iki ülkenin de ulusal dili olarak kabul edilmektedir. Bu kısmen, dili korumaya yönelik hükümet çabalarının eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Fakat aynı zamanda da Nam Trik dilinin nesiller arası mirasının olmamasından da kaynaklanmaktadır.
Misaklı gençlerin çoğunluğu Nam Trik dilini anlıyor ama konuşmuyorlar bu yüzden de bu dil büyük olasılıkla bu ömür içinde yitip gitmiş olacak.
Yidiş
Büyük olasılıkla bu listedeki en şaşırtıcı olacak dillerden biri, İsrail‘de ortaya çıkan ve Yahudi topluluklarında konuşulan bir dil olan Yidiş dilidir. Yahudi yaşam tarzını da koruyan ve zengin bir kültürü de içinde barındıran bir dildir.
Ancak, Yidiş dilini çevreleyen eşsiz kültüre rağmen, günümüzde bu dil büyük bir hızla düşüşe geçmiştir. Bu düşüşün ana nedeni ise İkinci Dünya Savaşı sırasında Avrupa‘da milyonlarca Yahudi’nin soykırımını içeren Holokost‘tan kaynaklıdır. Dilin yaygın kullanımı, konuşmacılarının çoğunun kaybı ile azalmıştır.
Avrupa’nın bu karanlık döneminde Yidiş dili neredeyse yok olmuş gibi görünebilir. Şu an hala var olma durumu ise aslında pamuk ipliğine bağlıdır. New York ve İsrail gibi yerlerdeki Yahudi toplulukları, dilin geri dönüşünü sağlamaya çalışıyor ve bu dili gençlere öğretmeye özen gösteriyorlar. Umuyoruz ki, bu çabalar dili tehlike altındaki listeden çıkarabilir ve tekrar eski iyi durumuna getirebilir.
Kıpti
Kıpti dili şu an ölü bir dil olarak kabul edilir ama aslında sadece bir ayağı mezarda yer almaktadır. Aslında bu dilin eski Mısır diline en yakın dil olduğu düşünülürse eğer bu oldukça şaşırtıcı kalıyor.
Kıpti dili topluluklarda pek konuşulmasa da bu dil hala Mısır‘daki Kıpti Ortodoks Kilisesi ve Kıpti Katolik Kilisesi‘nin resmi dili olarak kabul görmektedir.
Bu mezheplerdeki kilise ayinleri Kıpti dilinde gerçekleşmektedir. Yani cemaatin ayini takip edebilmeleri için genel bir anlayışa sahip olmaları gerekmektedir. Ve bu yüzden kiliseler ise bu dilin yeniden canlanmasına yardımcı olmak adına Kıpti dilinde kurslar vermeye başladılar. Kıpti dili kimsenin anadili olmayabilir ancak bugün hala Mısır’da akıcı konuşan birkaç kişi mevcuttur.
Jeju
Kore‘nin Hawaii‘si neresi derseniz bu Jeju Adası’dır. Bu ada Güney Kore‘nin güney kıyısındaki küçük bir adadır ve çoğunlukla balayı yeri olarak tercih edilmektedir.
Adanın aslında kendi dili vardır: Jejueo dili. Ama adada yaşayan ve bu adayı ziyaret eden Korelilerin çoğu genellikle Korece konuşur. Tahmin edebileceğiniz gibi, bu dilde çok yaygın konuşulan bir dil değildir. Yaklaşık 5.000 kişi tarafından konuşulduğu tahmin edilmektedir.
Jeju dili ile ilgili ilginç olan en büyük şey, Korece ile aynı alfabeyi paylaşmaktadır. Ama Korece konuşmaya kalkarsanız Jeju dilini gerçekten anlayamazsınız.
Bu dilin düşüşte olma sebebi ise büyük ölçüde Jeju ayaklanması ve 1900‘lerin ortalarındaki Kore savaşlarıdır. O zamandan beri ise bu dilin tahmin edilen konuşan kişileri Jeju adasındaki yaşlı nüfusun yalnızca küçük bir yüzdesi ve Japonya‘daki küçük bir topluluğun bu dili konuştuğudur. Fakat hala devam etmekte olan canlandırma çabaları ile bu dilin geri gelip gelmeyeceği veya kalıcı olup olmayacağını bekleyip görmemiz gerekmektedir.
Yakında Yok Olması Muhtemel 5 Dil ile İlgili Videolar
