Elektronik Sigara Hastalığı (EVALI) Nedir? Belirtileri Nelerdir? EVALI (E-cigarette, or Vaping, Product Use-Associated Lung Injury), elektronik sigara kullanımına bağlı akut akciğer hasarı, akciğer iltihaplanması ve akciğerlerde meydana gelen yaralanmaları içeren bir sağlık sorununu ifade eder.
Bu hastalık ilk olarak 17 yaşındaki bir Amerikalı öğrencide tespit edildi. EVALI hastalığı, söz konusu öğrencinin acil solunum yolu şikayetleriyle hastaneye başvurması üzerine belirlendi. Elektronik sigara ve buharlaştırıcı ürünlerin kullanımına bağlı gelişen EVALI hastalığı, tıp literatürüne ilk kez 2019’da tanımlandı. Bu nedenle bu alandaki yeni bir hastalık olarak kabul edilir.
EVALI hastalığının belirtileri, akut akciğer sorunlarına işaret ettiği için genellikle solunum ve akciğer sorunlarını içerir. Elektronik sigara belirtileri arasında en belirgin olan semptomlar; göğüs ağrısı, nefes darlığı, öksürük ve taşikardi (kalp çarpıntısı) olarak adlandırılan durumdur.
EVALI hastalığı, akut bir şekilde kısa sürede gelişebilen bir sağlık sorunu olup aynı zamanda kronik bir şekilde uzun vadede de ortaya çıkabilir. Uzun vadeli şiddetli elektronik sigara hastalığı vakaları, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Elektronik Sigara Hastalığı Nasıl Ortaya Çıktı?
Elektronik sigara hastalığı olarak bilinen EVALI, 2019’un başlarında ABD’de ortaya çıkan bir sağlık sorunudur ve bir dizi akut solunum problemi ve akciğer yaralanması ile ilişkilidir. İlk olarak, gençlerden oluşan bir grup hastanın ani ve ciddi solunum problemleri nedeniyle hastaneye başvurmasıyla fark edildi. Bu hastaların ortak özelliği, buharlaştırıcı ürünler veya elektronik sigaralar kullanmış olmalarıydı.
Sağlık yetkilileri, bu artan vakaların ardından durumu detaylı bir şekilde incelemeye başladılar. Hastaların semptomları ve hikayeleri üzerinden yapılan analizler, akciğer yaralanmalarının elektronik sigara veya benzeri ürünlerin kullanımıyla bağlantılı olabileceğini öne sürdü.
Uzmanlar tarafından yapılan araştırmalar, EVALI vakalarının çoğunun elektronik sigaraların içeriğinde bulunan maddelerle ilişkili olduğunu göstermektedir. Özellikle, THC gibi maddeler içeren nikotin dışı elektronik sigara kartuşlarının kullanımıyla bağlantılıdır.
Elektronik sigara hastalığının kesin nedeni hala tam olarak bilinmemekle birlikte, yapılan neredeyse tüm araştırmalar potansiyel tetikleyicilerin elektronik sigaralardaki kimyasal maddeler ya da katkı maddeleri olduğunu göstermektedir.
Elektronik Sigara Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Elektronik sigara hastalığı belirtileri şunlardır;
- Nefes darlığı: Aniden ortaya çıkan veya artan bir zorlukla nefes alma durumu.
- Göğüs ağrısı: Göğüste sıkışma, baskı hissi ya da ağrı.
- Öksürük: Özellikle şiddetli ve sürekli öksürme.
- Yorgunluk: Halsizlik hissi, enerji kaybı.
- Ateş: Vücut sıcaklığının normalin üzerinde olması.
- Solunum yolu semptomları: Burun akıntısı, boğazda tahriş ve boğaz ağrısı gibi belirtiler olabilir.
Yukarıda saydığımız belirtiler ani bir şekilde ortaya çıkabilir. Eğer Elektronik sigara hastalığı belirtileri arasından birine veya birkaçına sahipseniz, vakit kaybetmeden uzman bir sağlık profesyoneline başvurmanız önemlidir.
Elektronik Sigara Hastalığı Tedavisi
Elektronik sigara hastalığının tedavisi, hastanın semptomlarına ve durumunun ciddiyetine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu tedavi yöntemleri, semptomların etkili bir şekilde yönetilmesini ve akciğerlerin iyileşmesini desteklemeyi amaçlar. EVALI tedavisinde uygulanabilecek çeşitli yöntemler arasında şunlar yer alır:
- Elektronik sigara hastalığına yakalanan EVALI vakalarının çoğu ciddi solunum sıkıntısına neden olabilir, bu nedenle hastanede yatış gerekebilir. Özellikle oksijen desteği, solunum destek cihazları ve diğer tıbbi müdahaleler gibi yöntemler kullanılabilir.
- Öksürük, nefes darlığı ve diğer semptomların etkili bir şekilde yönetilmesi için ilaç kullanımı gerekebilir.
- Hastanın sıvı dengesini korumak amacıyla intravenöz (IV) sıvılar sağlanabilir.
- Bazı durumlarda, doktorun önerisiyle antibiyotikler kullanılarak bakteriyel enfeksiyon riski azaltılabilir.
- Özel durumlarda, hiperbarik oksijen tedavisi gibi alternatif tedaviler de uygulanabilir.
- Tedavi genellikle semptomların etkili bir şekilde kontrol altına alınması, solunum fonksiyonlarının geliştirilmesi ve akciğerlerin sağlığının iyileştirilmesi üzerine odaklanır. Ayrıca, bu aşamada hastanın elektronik sigara veya benzeri ürünleri kullanmayı kesmesi büyük önem taşır.
EVALI hastalığına yakalanan bireylerin tedavisi, hastanın semptomlarına ve tıbbi durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu nedenle, eğer EVALI belirtileri ortaya çıkarsa, teşhis ve tedavi sürecinde bir doktora başvurmak önemlidir.
Elektronik Sigara Hastalığı İle İlgili Videolar
