Yine Çin Yine Bir Salgın! Chikungunya Ateşi Nedir? Belirtileri, Bulaşma Yolları ve Tedavisi
Chikungunya ateşi, Togaviridae ailesinden bir RNA virüsü. Enfekte olmuş Aedes türü sivrisineklerin ısırığıyla insanlara geçiyor. Bu sivrisinekler, Aedes aegypti ve Aedes albopictus olarak biliniyor. Aynı zamanda dang humması ve Zika virüsünü de taşıyabiliyorlar. Virüsün adı, Makonde dilinden geliyor ve “bükülmüş olan” anlamına geliyor.
Son dönemde Çin’de vaka artışları gözlemlendi. 1714 kişiye Chikungunya ateşi teşhisi kondu. Vakaların artması sebebi ile Çin’de üçüncü seviye acil durum ilan edildi. Dünya Sağlık Örgütü ise dikkatli olunması konusunda uyarı yayınladı. 2019 yılında başlayan Covid-19 salgını da Çin’den başlayarak bütün dünyaya yayılmış ve milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine sebep olmuştu.
Chikungunya Ateşi Belirtileri Neler?
Virüs sivrisinek ısırması sonucunda vücuda girdikten sonra, kuluçka dönemi başlıyor. Genellikle 3 ila 7 gün sürüyor, ama 12 güne kadar da çıkabiliyor. Belirtilerin birden ortaya çıktığı söyleniyor. Peki belirtiler neler:
- Yüksek ateş: En belirgin ve ilk başta görülen belirti. Ateş 39-40 dereceye kadar çıkabiliyor. Titreme ve üşüme eşlik ediyor.
- Şiddetli eklem ağrısı: Eklem ağrıları el, ayak, bilek ve dizlerde yoğunlaşıyor. Açıklanan vakalarda görülen belirtilere göre ağrı o kadar kötü ki, yürümek bile zorlaşıyor. Akut dönemde günler veya haftalar sürüyor, bazı kişilerde aylarca kronikleşiyor.
- Döküntü: Hastalığın 2-3. gününde gövdede ve kollarda kırmızı, kabarık ve kaşıntılı lekeler çıkabiliyor.
- Kas ağrısı: Bu belirti eklem ağrıları ile karıştırılıyor. Kas ağrıları vücudun her yerinde hissediliyor.
- Baş ağrısı: Baş ağrısı şiddetli ve migren gibi gelebiliyor.
- Yorgunluk ve halsizlik: Günlerce süren genel bir bitkinlik hali ve halsizlik yaşanıyor.
- Mide bulantısı ve kusma: Mide bulantısı ve kusma da yaşanan belirtiler arasında. Bazı kişilerde iştahsızlıkla eşlik ediyor.
- Konjonktivit: Gözlerde kızarıklık ve yanma da belirtiler arasında. Masum bir göz rahatsızlığı sanılan belirti virüsün etkisi ile kendisini gösterebilir.
İlginizi çekebilir: Avrupayı Kasıp Kavuran Yeni Salgın: Papağan Ateşi Nedir?
Virüse maruz kalan pek çok insan 1-2 haftada toparlayabiliyor. Ancak riskli yaş grupları var. Yaşlılar, yeni doğan bebekler, diyabet ya da kalp hastalığı olanlar çok daha dikkatli olmalı. Özellikle yaşlılarda kalp ritim bozukluğu, göz enfeksiyonu ya da nörolojik sorunlar da kendisini gösterebilir.
Chikungunya Ateşi Nasıl Bulaşır?
Chikungunya ateşinin bulaşma yolu çok basit: Enfekte sivrisinek ısırığı. Sivrisinek ilk olarak virüslü bir insanı ısırıyor, virüs sivrisineğe geçerek içinde çoğalıyor. Yaklaşık 10-12 gün sonra bulaştırıcı o sinekte bulaştırma özelliğine sahip oluyor. O sinek de başka bir insanı ısırdığı zaman başkasından aldığı virüsü size taşıyor.
Chikungunya ateşi, doğrudan insandan insana geçen bir virüs değil. Sarılma, öpüşme ya da tokalaşma sırasında bulaşmadığı söyleniyor. Ama hamilelikte anneden bebeğe ya da kan bağışı aşamasında geçebiliyor.
Şuan için Çin’de 1714 vaka görüldü ve sayı her geçen gün artıyor.
Chikungunya Ateşi Tedavisi
Chikungunya ateşi için ne yazık ki, virüse özel bir ilaç yok. Tedavi, belirtileri yönetmeye odaklanıyor.
- Ağrı ve ateş yönetimi: Parasetamol gibi ateş düşürücüler öneriliyor. Non-steroid anti-enflamatuar ilaçlar (ibuprofen gibi) dikkatli kullanılmalı, çünkü kanama riskini artırabilir. İlaçlar kesinlikle doktor kontrolünde alınmalı.
- Dinlenme: Akut dönemde istirahat önemli.
- Sıvı takviyesi: Ateş artışı olduğu için vücut su kaybeder. Bu yüzden bol su içilmeli.
Kronik ağrılar için fizik tedavi veya kortikosteroidler önerilebiliyor, ama doktor kontrolünde. Hastalık genellikle kendi kendine geçiyor.
Chikungunya Aşısı
Aşı konusu güncel ve önemli. Türkiye’de henüz yaygın bir chikungunya aşısı yok, ama yurtdışında gelişmeler var. FDA, Ixchiq (Valneva) aşısını 2023 yılında onayladı, ama 2025 Ağustos ayında güvenlik endişeleri nedeniyle lisansı askıya aldı. Bu aşı, zayıflatılmış virüsten yapılmıştı ve 18 yaş üstü için tek dozdu. Yaşlılarda yan etki riski yüksekti.
Diğer yandan, Vimkunya (Bavarian Nordic) aşısı Şubat 2025’te FDA onayı aldı. Bu rekombinant bir aşı, virüs benzeri parçacıklar içeriyor. İçeriğinde canlı virüs yok, yani enfeksiyon riski düşük. 12 yaş üstü için tek doz yeterli. Özellikle çok yurt dışı seyahati yapanlar ya da riskli bölgelerde yaşayanlar için ideal bir aşı.
Kaynak: 1
