Maruz bırakma terapisi, özellikle anksiyete bozukluklarının tedavisi için tasarlanmış özel bir bilişsel davranışçı terapi türüdür. Yaklaşık 12-16 seans sürmektedir. Anksiyete yani kaygı yaratan durumlarla ilgili belirli korkuları tanımlamayı ve varsayımların doğruluğunu değerlendirmek için mantıksal akıl yürütme gibi bu korkulara meydan okuma tekniklerini içermektedir.
Korkular, çeşitli korku seviyelerine neden olan çeşitli durumları içerecek şekilde ayrıştırılır. Örneğin, bir kişi yükseklik korkusu yaşayabilir. Yükseklik içeren görüntülere ve resimlere bakabilir. Ancak canlı olarak yüksek bir konumda yer almaktan ve oradan aşağıya bakmaktan korkar.
Kişi korku kendiliğinden azalana kadar, dikkatini dağıtacak şeyler ya da diğer kaçınma davranışları olmaksızın o durumda kalmalıdır. Zamanla korku azalacaktır. Kişi gerçek ve öngörülen risk hakkında kanıt toplamaya başlar. Ayrıca kaygının geçici doğası ve azalana kadar onu yönetme yeteneği hakkında da bilgi sahibi olur.
Kısaca belirtmek gerekir ise maruz bırakma terapisi adından da anlaşılacağı gibi kişinin korktuğu duruma maruz bırakılması ve aslında onun korkulacak bir şey olmadığının farkına varmasıdır.
Maruz Bırakma Terapisi Hangi Rahatsızlıklar İçin Kullanılır?
Maruz bırakma terapisinin kullanıldığı rahatsızlıklar genel olarak şunlardır;
- Fobiler
- Sosyal kaygı
- Genel kaygı bozukluğu
- Travma sonrası stres bozukluğu
- Obsesif kompülsif bozukluk
- Travma ile ilgili stres bozuklukları
- Panik atak
Maruz Bırakma Terapisi Nasıl Yapılır?
İnsanlar kaygıya neden olabilecek korkular, fobiler veya travmatik anılar yaşadıklarında, kaygıdan kaçmak için bu durumları hatırlatan her şeyden kaçınmayı seçerler. Maruz bırakma terapisi, kişinin bir şeyden veya bir durumdan duyduğu aşırı korkuyu azaltmak için danışanları korktukları şeye ve onlara o şeyi hatırlatan bir duruma maruz bırakır.
Böceklerden korkan birine maruz bırakma terapisi uygulayan bir terapist, kişiye bir böcek resmi göstererek ve onlara ne düşündüklerini sorarak başlar. Seanslar ilerledikçe, terapist hastaya destek sağlarken ve nasıl başa çıkılacağını öğretirken hastaya örümcek hakkında daha yoğun şeyler hayal etmesini söyler.
Kişinin kaygı tepkisi yatıştıkça, terapist bazı gerçek yaşam karşılaşmalarına yönelebilir. Bu tür maruz kalmalar sırasında terapist, böceği odadan en uzaktaki kaba yerleştirmekten böceği kişinin eline yerleştirmeye kadar çeşitli yöntemleri kademeli olarak uygulayabilir.
Maruz Bırakma Terapisi Etkili Midir?
Uzmanlar tarafından yapılan çok sayıda çalışma, çeşitli zihinsel bozukluklar için bu tedavi şeklinin faydalarını ve etkinliğini desteklemektedir.
- 2012’de yayınlanan bir araştırmada, uzun süreli maruz kalma terapisinin, askerlik hizmeti ya da savaş gibi durumların neden olduğu travma sonrası stres bozukluğunun tedavisinde iyi sonuç verdiğini göstermektedir.
- Obsesif-Kompulsif Bozukluk Vakfı’na göre, bozukluğu olan 10 kişiden 7’si, maruz bırakma terapisinden sonra semptomlarda %60-80’lik bir azalma yaşıyor.
- 2011 yılında yayınlanan başka bir araştırmaya göre, maruz bırakma terapisi alan kişilerin tedavi sonrası seyri incelendiğinde, 4 yılın sonunda danışanların %90’ında semptomlarda azalma görülürken, %65’inde belirtilerde azalma gözlemlenmiştir.
Maruz Bırakma Terapisi İle İlgili Videolar
