Hikaye anlatımı insanlık tarihinin bilinen önemli bir parçasıdır. Atalarımız hikayeler anlatırdı ve bu hikayeler ise nesiller boyu aktarıldı. 15. yüzyılda matbaanın kullanılmaya başlanmasıyla ile birlikte öyküler kitap haline getirilmiş ve birçok kez çoğaltılmıştır.
Bugün, hemen hemen her kitabın bir kopyasını bulmak artık çok kolay. Sadece yerel kütüphanenize veya kitapçıya gidin ya da kitabı çevrimiçi sipariş edebilirsiniz. Ama aşağıda bahsettiğimiz kitapları bulmak o kadar kolay değil.
Bunlar tarihteki en nadir on kitaptır. Bu kitaplar nadirdir çünkü yazar daha az sayıda kopya basmaya karar vermiş ve kopyalar tarihe karışmıştır. Her halükarda, bugün listemizdeki tüm kitapların iki ortak noktası var: Tarihsel veya kültürel olarak önemli ve bulunmaları son derece zordur.
Tarihteki En Nadir 10 Kitap
Leicester Kodeksi: Leonardo da Vinci
Listemizdeki ilk kitap Leonardo da Vinci’den geliyor. Da Vinci birçok şey ile tanınır. Da Vinci bir mucit, bir astronom, bir matematikçi, bir filozof ve üretken bir yazardı. Kişisel defteri, Leicester Kodeksi, şahsi bilimsel gözlemlerinin çoğunu içerir.
Bu kitapta ele alınan konulardan bazıları su, hava, fosiller, astronomi ve daha fazlasını içermektedir. Codex Leicester, bu listedeki en nadide kitaptır ve yalnızca bir kopyası olduğu için var olanda bir kitaptır. Da Vinci’nin ölümünden sonra, kişisel defteri farklı önemli kişilere devredilmiştir. Önce Guglielmo della Porta‘ya, ardından Giuseppe Ghezzi‘ye, ardından ise ilk Leicester Kontu Thomas Coke‘a gitti.
Codex, American Armand Hammer tarafından 1980 yılında satın alınana kadar Leicester Earls‘ün gözetiminde kaldı. On dört yıl sonra ise farklı bir Amerikalı işadamı Bill Gates, onu 30 milyon dolardan fazlaya satın aldı. Codex Leicester’ın şu anki sahibi Bill Gates’dir. Kitabın kendisi yalnızca on sekiz el yazısı sayfadan oluşuyor, yani Gates sayfa başına 1,6 milyon dolar ödemiştir.
Canterbury Masalları: Geoffrey Chaucer
Geoffrey Chaucer‘ın Canterbury Masalları adlı kitabı zamana direnen bir kitaptır. Kitap 15. yüzyılda farklı insanların dokuz hikayesini içeriyor. Bütün hikayelerin hepsi Canterbury’ye seyahat ederken, “The Knight’s Tale”, “The Friar’s Tale”, “The Squire’s Tale” vb. gibi belirli bir karakter tarafından anlatılır.
Canterbury Masalları’nın ilk baskısının orijinal baskısı 1477 tarihine aittir. Bugün itibari ile bu orijinal baskıların sadece 12’si açıklanmaktadır. Orijinal bir baskının en son satışı ise 1998 yılında gerçekleşti. Ve o sırada, Sir Paul Getty ilk baskıyı yaklaşık 4,5 milyon dolara satın aldı. Orijinal baskılar çok eski olduğu için, bu kitaplar zaman geçtikçe daha nadir (ve daha pahalı) hale gelecektir.
Alice Harikalar Diyarında: Lewis Carroll
Lewis Carroll‘un Alice Harikalar Diyarında adlı kitabının ilk baskısının 22 kopyası var. Bunlardan sadece altı tanesi bazı kişilerin elinde, diğerleri ise prestijli kütüphanelerde saklanmaktadır. Bu kitap, Carroll tarafından, John Tenniel’in çizimleri ile birlikte 1865 tarihinde yazılmıştır.
Kitabın başlangıçta iki bin kopyası olması gerekiyordu, fakat Tenniel eserinin kopyasından memnun olmadığı için yeni bir baskı oluşturuldu. Orijinal ilk versiyon çekilmeden önce, Lewis Carroll yakın arkadaşlarına ve ailelerine kitabın kopyalarını verdi. Bu, Alice Harikalar Diyarında’nın ilk baskılarının neden bu kadar nadir olduğunu ve 2006 yılında iki milyondan fazla bir fiyata gittiğini açıklıyor.
Sadece 200 sayfada, bu kitap kalıcı bir güce sahip oldu ve birçok filme, TV şovuna ve daha fazlasına ilham verdi. Lewis Carroll’a kitabının tek bir kopyasının 2 milyon doların üzerinde bir değere sahip olacağını söyleseydiniz eğer, “Harikalar Diyarı”na kendisinin girdiğini düşünebilirdi.
Gutenberg İncili
Johannes Gutenberg matbaayı 15. yüzyılda Mainz, Almanya’da icat etti. Baskıda basılan ilk kitap İncil’di. Dolayısı ile teknik olarak “Gutenberg İncili” dünya tarihinde seri üretilen ilk kitaptır. Bu zamandan önce, kitaplar elle veya diğer verimsiz işlemler ile kopyalanırdı.
1440 yılında Gutenberg başlangıçta yaklaşık 175 kopya bastı. O zamandan beri, neredeyse tüm kopyalar kaybolmuş (ya da konumu herkes tarafından bilinmemektedir). Bugün, 10 tanesi Amerika Birleşik Devletleri’nde ve 14 veya 15’i Almanya’da olmak üzere yaklaşık 25 tam nüsha olduğu söyleniyor. 1978 tarihinde Gutenberg İncil’inin tam bir kopyası 2 milyon doların üzerinde satıldı. 1988 tarihinde ise tamamlanmamış bir kopya 5 milyon dolardan fazla satıldı.
İnanılmayacak bir şekilde, bu baskılar çok nadir olduğu için, bir Gutenberg İncili’nin tek sayfası bile 100.000 $ veya daha fazla satmıştır. Bu kitap listemizde adeta benzersizdir. Çünkü onu nadir yapan içeriği değil (sonuçta İncil tarihte en çok kopyalanan kitaptır), fakat kopyaların oluşturulma yöntemidir.
Tamerlane ve Diğer Şiirler: Edgar Allan Poe
Edgar Allan Poe, muazzam bir mirasa sahip ürkütücü hikayeleri ile tanınır. Kuzgun ve Tell-Tale Heart, en bilinen eserlerinden sadece ikisidir. Ne yazık ki, Poe kırk yaşında hayata veda etti ve yeteneği pek tanınmadı. Tüm ünü ancak ölümünden sonra kendisini buldu.
Eserlerinin bir koleksiyonu olan Tamerlane ve Diğer Şiirler‘in kitabının ilk baskısı için sadece elli kopya basıldı. Poe’nun efsanesi ölümünden sonra büyüdükçe, bilim adamları da diğer eserlerini aramaya başladılar. Tamerlane ve Diğer Şiirler’in ilk baskısı 2009 yılında 600.000 dolardan fazla satıldı. Koleksiyonun kendisi ise sadece kırk sayfa uzunluğundadır.
Edgar Allan Poe’nun hayat hikâyesi, pek çok hikâyesi ve şiiri gibidir. Hayatı boyunca hak ettiği takdiri görmemiş olması ve edebiyat üzerindeki etkisini asla bilemeyecek olması maalesef ki karanlık ve çarpık. Şu anda, Tamerlane ve Diğer Şiirlerin ilk baskılarının tamamı New York’taki Huntington’da ve Richmond, Virginia’daki Edgar Allan Poe Müzesi’nde bulunmaktadır.
Amerika Kuşları: James Audubon
Bu listedeki bir sonraki kitap, orijinal olarak John James Audubon tarafından 1820 yılında yazılmış ve resmedilmiş olan Birds of America‘dır. Birds of America kitabı 435 farklı kuşun güzel çizimlerini içerir. James Audubon kitabın tamamını yazmış ve resmin çoğunu tamamlamış olsa da, asistanının (Joseph Mason) arka plan görüntülerinin yaklaşık ellisini çizdiği söylenir.
Bu kitabı gerçekten benzersiz kılan şeylerden biri ise kitapta yer alan bazı kuşların neslinin tükenmiş olmasıdır. Kitabın resimleri 19. Yüzyılda abonelik olarak gönderildi. Teksas’ın Orange ilçesinde Stark Sanat Müzesi’nde eksiksiz bir set var. Bu set Audubon’un kişisel kopyasıdır. Var olan kopyaların kesin sayısı tartışmalıdır, fakat muhtemelen yüz ile iki yüz arasındadır.
Audubon’un kitabının tam bir kopyası 8 ila 12 milyon dolar arasında herhangi bir yere satılabilir. Amerika Kuşları kitabı Amerika’nın başlarındaki belirli tüylü yaratıkları betimleyen güzel bir kitaptır. Bu sebeple neden bu kadar nadir ve değerli olduğunu görmek kolaydır.
İlk Folyo: William Shakespeare
Kitapları ve hikayeleri düşündüğünüzde içlerinden bir adamın herkesten daha büyük bir etkisi vardır: William Shakespeare. Öneminin büyük bir bölümü, bazen Bay William Shakespeare’in Komediler, Tarihler ve Trajediler olarak adlandırılan İlk Folyosu‘ndan kaynaklanmaktadır. Bu kitap, Shakespeare’in en ünlü eserlerinden bazıları olan The Tempest, Romeo ve Juliet ve Much Ado About Nothing dahil olmak üzere, Shakespeare tarafından yazılmış otuz altı oyun içeriyor.
Shakespeare’in ilk folyosu, ölümünden yedi yıl sonra, 1623 yılında basıldı. Başlangıç olarak folyodan yalnızca 750 kopya yapıldı. Bu kopyalardan yaklaşık 240’ı kaldı ve bu ikonik edebiyat parçasını tüm zamanların en nadide ve en önemli kitaplarından biri haline getirdi. Ne de olsa, bu hikayelerin birçoğu, Shakespeare’in İlk Folyo’su olmadan sonsuza dek tarihe kaybolmuş olabilir.
Göksel Kürelerin Dönüşleri Üzerine: Nicolaus Copernicus
Nicolaus Copernicus, modern astronominin babalarından biridir. Copernicus’un güneş merkezli bir evren teorisi, bilim camiasında bıraktığı en dikkate değer etkidir. Bu teori, Güneş’in evrenin merkezi olduğu fikridir. Bundan yüzyıllar önce, gökbilimciler Dünya’nın evrenin merkezi olduğu konusunda ortak fikre sahiptiler.
O sırada ise Kopernik, toplumdaki yeri ve güneş merkezli modeline tepkisi konusunda endişeliydi. Nasılsa, bu tür bir düşünce, ölümünde sapkınlık olarak kabul edildi. Böylece, Kopernik ölüm döşeğindeyken Göksel Kürelerin Devirleri Üzerine adlı kitabını yayınladı. Şu anda ise yaklaşık 250 kopya kaldı. Ve bu onları yalnızca son derece etkili değil, aynı zamanda oldukça nadir hale getiriyor. Tarihi kütüphanelerin pek çok kopyası vardır. Fakat bireylere ait olanların fiyatı 2 milyon dolara kadar çıkabilir.
Peter Rabbit’in Hikayesi: Beatrix Potter
Harry Potter ismi herkesin bildiği bir isim olmadan yüzyıl önce, çocuk edebiyatında başka bir Potter ünlüydü. 1902 yılında Beatrix Potter, The Tale of Peter Rabbit‘i yazdı ve yayınladı. Kitabın kendisi sadece elli altı sayfadan oluşmaktadır. Ve bu listedeki birçok kitap gibi, pek çok kez yeniden basıldı.
Peter Rabbit’in Hikayesi otuz altı dilde basıldı ve 40 milyondan fazla sattı. Ancak, orijinal olan ilk baskı sadece 250 kopya üretti. Bu miktar kitabını ailesi ve arkadaşları arasında dağıtmak istediği için Beatrix Potter’ın bilinçli bir seçimiydi. Tüm kopyaların yeri bilinmiyor, ancak orijinallerden biri 2016 yılında 50.000 dolardan fazla satıldı.
Gurur ve Önyargı: Jane Austen
Ve son kitabımız ikonik bir yazar olan Jane Austen’dan geliyor. En ünlü eseri olan Gurur ve Önyargı kitabı 1800‘lerin başında yazılmış ve yayınlanmıştır. Birçok klasik eser gibi, hemen iyi karşılanmadı tabii. O zamanlar bilim adamları tarafından maalesef biraz anlamsız olarak kabul edildi.
Roman yayınlandığı sırada önemsiz olarak görülse de, Jane Austen şimdi tam uzunlukta altı roman yazan tüm zamanların en ikonik kadın yazarlarından biri olarak biliniyor. İlk olarak, Gurur ve Önyargı kitabı üç ayrı ciltte basıldı. Bu ilk baskının kopyaları, var olan en nadir kitaplardan bazılarıdır. Orijinal ilk baskı Gurur ve Önyargı ciltlerinin en son satışı ise 2010 yılında yapıldı. Ve o zamanlar, ilk baskı yaklaşık 180.000 dolara satıldı.
Tarihteki En Nadir 10 Kitap ile İlgili Videolar
