Anal kaşıntı, makat kaşıntısı ya da tıp adı ile pruritus anal, anal bölgede kaşıntı ile karakterize dermatolojik bir durumdur. Kaşıntı gece ya da bağırsak hareketinden sonra kötüleşebilir. O bölgeyi çizmek daha fazla tahrişe neden olur ve kaşıntıyı hafifletmek yerine daha da kötüleştirir. Tırnaklarla çizilme, cilt hasarına veya enfeksiyona neden olabilir. Kaşıntı çizik döngüsü devam ederse, aşırı rahatsızlığa, ağrıya ve yanmaya neden olabilir.
Anal Kaşıntı Türleri Nelerdir?
Birincil ve ikincil olarak iki ana tip anal kaşıntı türü vardır.
Primer (idiyopatik): Bu durumun altta yatan tanımlanabilir bir nedeni yoktur. Bu en yaygın anal kaşıntı türüdür.
İkincil: Bu durum birçok farklı altta yatan nedenden kaynaklanabilir. Enfeksiyonlar, kontakt dermatit veya diğer dermatolojik durumlar, sistemik hastalıklar ve diğer faktörleri olabilir.
Anal Kaşıntının Nedenleri Nelerdir?
Anal kaşıntı genellikle az hijyenden kaynaklanmaz. Aksine, anal bölgeyi temizlemek için sabunların ve diğer topikal ürünlerin aşırı kullanımı ya da bir tuvalet kağıdı ile kuvvetli ovma tahrişe neden olabilir. Anal bölgede parfümlü tozlar, losyonlar, kremler, merhemler ya da diğer ürünler uygulanırsa aşırı duyarlılık reaksiyonu meydana gelebilir.
Dar ya da sıkı oturan iç çamaşırı giyilirse, anal bölgede aşırı terleme veya nem sıkışabilir. Gazlı içecekler, kafeinli içecekler ve baharatlı veya asidik yiyecekler gibi bazı yiyecek ve içecekler bu duruma bağlanmıştır. Sık bağırsak hareketlerine veya seyrek olanlara sahip olmak da büyük rol oynayabilir.
Anal kaşıntının diğer nedenleri şunlardır;
- Enfeksiyonlar: Bazı bakteri türleri, mantarlar (maya) veya parazitler kaşıntıya neden olabilir.
- Dermatolojik durumlar: Sedef hastalığı, kontakt dermatit veya atopik dermatit perianal bölgede döküntüye neden olabilir.
- İnflamatuar bağırsak hastalığı (Crohn hastalığı)
- Stres veya kaygı gibi psikolojik faktörler
- Sistemik hastalıklar: Bunlar diyabetes mellitus, lösemi, lenfoma, tiroid hastalığı, böbrek hastalığı ve karaciğer bozukluklarını içerir.
- Kolorektal ve anal bozukluklar: Rektal prolapsus, iç veya dış hemoroidler, anal fissürler veya fistüller anal kaşıntı ile ilişkilidir. Büyük dış hemoroidlerle kalan miktardaki dışkıların çıkarılması zor olabilir. İç hemoroidler kanamaya, fekal kirlenmeye veya drenaja neden olabilir.
- Sistemik veya topikal ilaçlar: Kinin, kolşisin ve mineral yağ gibi ilaçların kullanımı anal kaşıntı ile bağlantılıdır.
- Dışkı veya idrar kaçırma: Çocukların ve yaşlıların bağırsak veya mesanenin inkontinansı olma olasılığı daha yüksektir.
Nasıl Tedavi Edilir?
Genellikle tedavi, uygun anal hijyen için bir rutin oluşturmaya ve sürdürmeye odaklanır. İkincil veya altta yatan bir neden bulunursa, tedavi spesifik duruma bağlı olacaktır.
- Topikal ilaçlar: %1 hidrokortizon içeren kremler veya merhemler gibi topikal steroidler, kaşıntı ve tahrişi hafifletmeye yardımcı olabilir. Krem veya merhem, etkilenen bölgeye her gün iki veya üç kez uygulanabilir.
- Oral ilaçlar: Bir enfeksiyon varsa antibiyotik veya antifungal ilaçlar reçete edilebilir.
- Metilen mavisi enjeksiyonu (anal dövme): Bu teknik, topikal ilaçlara cevap vermeyen daha ileri vakaları tedavi etmek için kullanılabilir. Perianal bölgede deri altına metilen mavisi enjekte edilir. Metilen mavisinin, boyanın enjekte edildiği sinir uçlarını hafifleterek ağrı ve kaşıntıyı hafiflettiği düşünülmektedir.
Anal Kaşıntı ile ilgili videolar
