Kalsiyum karbonatın yer altı ve mağara sularında belirli koşullar altında çökmesi sonucu oluşan kalsiyum karbonattan meydana gelen kimyasal tortul kayaçlara traverten denir. Oluşumu sırasında oluşan gazlar dışarı atıldığında gözenekli süngerimsi görünüm bir yapıya sahiptir. Süngerimsi görünümü diğer benzerlerinden olan mermer ve granitten kolaylıkla ayırt edilir.
Doğal taş alanında genel olarak çok farklı isimlerle anılan ve Fransızcadan Türkçeye geçen traverten, içi boş kalkerli tortul kayaç, kavernöz kireçtaşı tortusu, pamuk taşı, silisli tortu, pamuk taşı, kalsiyum tortuları, traverten olarak da bilinir.
Traverten taşı madenlerden çıkarılarak fabrikalarda işlenerek ebatlanarak blok halinde elde edilir. Bu doğal taş ağırlıklı olarak kahve tonlarında ve benzeri renk geçişlerinde olup, beyaz, altın, ten rengi, derin pas kırmızısı ve daha birçok renk ve tonda mevcuttur.
Kullanım alanlarına bakacak olursak genelde dekorasyon sektöründe kullanılır. Kullanıldığı ortama renk ve canlılık katar. Doğal bir oluşum olduğu için sağlık konusunda da bir probleme yok açmaz. Bu yüzden oldukça güvenlidir. Su ya da donma gibi işlemlere maruz kalırsa deformasyona uğrar. Bu yüzden buna dikkat etmeniz gerekmektedir. Evinizde kullandıysanız bozulmalara karşı daha fazla dikkatli olmalısınız.
Doğal Travertenler Nasıl Oluşur?
Coğrafya dersinde aşina olduğumuz traverten kavramı; kalsiyum karbonatın (CaCO3) suda çözünmesi, kayaların üzerinde çok ince tabakalar halinde çökmesi ve zamanla yastık gibi yumuşak hatlara sahip bir yapı olarak tanımlanmaktadır. Türkiye’de traverten oluşumu için en yaygın alan Antalya Ovasıdır.
Pamukkale traverteni ülkemizdeki en önemli turistik değerlerden biridir ve bir tür kayadır. Pamukkale’de 35.6°C sıcaklığa sahip, bol miktarda kalsiyum karbonat içeren ve suyun oksijenle etkileşimi sırasında havada bulunan termal su kaynaktan çıktığında traverten zeminleri su basıyor. Karbon dioksit ve karbon monoksit oksijen ile temas edince uçar, kalsiyum karbonat çöker ve Pamukkale traverteni oluşumuna neden olur. Pamukkale travertenlerini aynı noktaya çok fazla su vermek yosun oluşumuna ve dolayısıyla kötü bir görüntüye neden olacaktır.
Traverten Taşı Özellikleri Nelerdir?
Travertenler Pamukkale’de olduğu gibi sadece turistik amaç ile kullanılmıyor. Çevremizde gördüğümüz bazı ürünlerde de bu maddeden var. Traverten taşının sıralanabilecek özelliklerinden bazıları şu şekildedir;
- Sedimanter bir taştır.
- Hava kabarcıklarının, hayvan kalıntılarının ya da içlerindeki bitki yapılarının zamanla çürümesiyle üretilir.
- Renkleri genellikle pembe, gri, sarı, bej veya beyazdır.
- Dekoratif mekanlar için kullanılabilir.
- Fırından çıkar çıkmaz yumuşacık oluyorlar ve kolay işleniyorlar.
- Hava ile teması halinde nem kaybederek sertleşirler.
- Gözenekli oldukları için değişken durumları vardır.
- Şekillendirme işlemi çok uzun sürmediği için dayanıklılığı diğer taş türlerine göre daha düşüktür.
- İçine kolay su alma ve kolay su emme özelliklerine sahiptir.
- Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkının çok fazla olduğu yerlerde bozulmaları kolaydır.
Traverten İle İlgili Videolar
