Provokasyon Nedir? Provokatörler Kimlerdir ve Nasıl Anlaşılır?

Yasal bir hak olan eylemlerin ruhuna ve amacına "Provokasyon" yaparak zarar veren "Provokatörler" nasıl anlaşılır?

Mustafa Ersan1 gün önce

Reklam

Eylem yapmak yasal bir haktır. Fakat gerçekten eylem yaparak sorunlarını dile getirmek isteyen gruplar arasında farklı amaçlar taşıyan kişiler olabiliyor. Bunun adına da provokasyon deniyor. Provokasyon, bir kişi ya da grubu tahrik ederek onları planlı bir şekilde harekete geçmeye zorlayan, genellikle gizli bir ajandaya hizmet eden eylemler bütünüdür. Bu eylemi yapan kişilere ise “provokatör” denir.

Türkçede “kışkırtma” olarak karşılık bulan bu kavram, çoğu zaman bir eylemin amacını saptırmak, kargaşa yaratmak ya da belirli bir kesimi suçlu göstermek için kullanılır. Provokasyon, sadece fiziksel bir hareketle sınırlı kalmaz. Sözler, semboller ya da manipülatif davranışlarla da kendini gösterebilir. Türkiye’de provokasyonlar genellikle hassas toplumsal fay hatları üzerinden şekillenir. Örneğin, etnik köken, dini inançlar ya da siyasi görüş ayrılıkları gibi konular, provokatörlerin sıkça kullandığı araçlar arasında yer alır.

provokasyon nedir 2 — **Geçtiğimiz yıllarda Batman’da düzenlenen bir eylemden**

Provokasyon Nasıl Anlaşılır?

Provokasyonun temel amacı, mevcut durumu istikrarsızlaştırmak ya da bir grubun tepkisini çekerek onları istenmeyen bir pozisyona düşürmektir. Provokasyon terimini bir örnek ile açıklayalım. Diyelim ki bir konuda bir şikayetiniz var. Bu konudan da yüzlerce, binlerce hatta milyonlarca şikayetçi mevcut. Sesinizi duyurmak için bir eylem düzenliyorsunuz. Buraya kadar hiç bir problem yok.

Eylem sırasında bazı kişiler farklı hareketler sergilemeye başlıyor. Bunlar genelde polise taş atmak ya da çevreye zarar vererek başlıyor. İşte bu noktada dikkatli olmak gerek. Durduk yere siz şikayetinizi dile getirirken birileri polise taş atmaya başlıyorsa, o kişiler provokatör olabilir. Günümüzde ise sosyal medya, provokasyonların yayılmasında önemli bir araç haline gelmiştir. Yalan haberler, çarpıtılmış görüntüler ve tahrik edici söylemler, kitleleri kısa sürede galeyana getirebiliyor.

Provokatörler Kimlerdir ve Nasıl Anlaşılır?

Provokatör, provokasyonu hayata geçiren kişi ya da kişilerdir. Bu bireyler, genellikle bir eylemin içinde yer alıyor gibi görünse de asıl amaçları eylemin ruhuna zarar vermektir. Peki, provokatörleri nasıl tanıyabiliriz? İşte dikkat edilmesi gereken bazı ipuçları:

Eylemci Gibi Görünürler Ama Değildirler

Provokatörler, çoğunlukla kendilerini eylemin bir parçası gibi konumlandırır. Örneğin, bir protestoda kalabalığın arasına insanları başka yöne çevirmeye ve şiddete yöneltmeye çalışabilirler. Ancak, hareketleri ve söylemleri, eylemin ana mesajıyla çelişir. Bu kişiler, genellikle eylemin barışçıl ruhunu bozmaya çalışır.

provokasyon nedir 1 — **Fransa’da geçtiğimiz yıllarda düzenlenen eylemde çekilen resim**

Duyguları Tetiklemeye Odaklanırlar

Provokatörlerin en belirgin özelliği, kitlelerin öfke, korku ya da nefret gibi duygularını hedef almasıdır. Sosyal medyada paylaşılan provokatif bir video ya da bir mitingde atılan kışkırtıcı bir slogan, bu stratejinin birer örneğidir. Örneğin, pek çok insan eylem yaparak sorunun dile getirmek ve sonrada dağılmak ister. Ancak eylem sırasında bazı kişilerin polisle çatışmayı körüklemek için taş attığı ya da barışçıl mesajları gölgeleyen eylemlere giriştiği görülür.

En Önde Değildirler, Geri Planda Kalırlar

Provokatörler, genellikle eylemin lideri gibi görünmez. Aksine, kalabalığın içinde ya da geri planda durarak yönlendirme yaparlar. Bu, hem kendilerini gizlemelerine hem de sorumluluktan kaçmalarına olanak tanır.

Planlı ve Sistematik Davranırlar

Provokasyon, tesadüfi bir öfke patlaması değildir. Arkasında bir plan vardır. Provokatörler, hangi sembollerin ya da söylemlerin tepki çekeceğini önceden hesaplar. Örneğin, bir bayrağın yakılması ya da dini bir simgenin tahrip edilmesi gibi eylemler, genellikle kitleleri provoke etmek için bilinçli bir şekilde yapılır. Bu tür sembolik eylemlerin provokasyon amacıyla kullanıldığına dair çok sayıda örnek mevcut.

Sonuçlardan Kaçınırlar

Provokatörler, eylemlerinin sonuçlarıyla yüzleşmekten kaçınır. Onların amacı, kaosu başlatmak ve ardından ortadan kaybolmaktır. Dünya’da bazı sokak olaylarında, ilk kıvılcımı çakanların olay büyüdükten sonra kayıplara karıştığı sıkça rapor edildi.

Türkiye’de Son Yaşanan Olaylar İle İlgili En İlgi Çeken Resim

nobet degisiminden donen bir polis — **Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasından sonra yapılan eylemlerde görev aldıktan sonra evine giden Atatürk çantalı polis.**

Yukarıdaki resim son günlerin en çok konuşulan resimleri arasında. 19 Mart 2025 gününden bu yana süren eylemlerde bazı provokatörler polisi düşman gibi göstermeye çalıştığına maalesef şahit oluyoruz. Bu eylemler sırasında bir polise kezzap atılması da eylemin ruhuna çok büyük ölçüde zarar veren bir provokasyon olarak karşımıza çıktı.

Meydanlarda toplanan yüzbinlerce kişi yasal haklarını kullanmak ve bir hukuksuzluğa karşı çıkmak için eylem yaparken, bazı kişiler ise bu eylemin amacını ve ruhunu gölge düşürmeye başladı. Hatta CHP Genel Başkanı Özgür Özel de eyleme katılan vatandaşlara provokasyon yapan provokatörlere dikkat etmeleri konusunda uyardı.