Mustafa Kemal Atatürk kimdir? Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu, lider, asker, devlet adamı. Türk Mareşal.
Mustafa Kemal Atatürk Kaç yaşında Öldü? Ailesi, Boyu Kaç, Eğitimi?
Atatürk, 1881 yılında Selanik’te doğmuştur. Babası Ali Rıza Efendi, annesi ise Zübeyde Hanım’dır. Boyu 1.74 cm.
Eğitimi ve Çocukluk Yılları
İlköğrenimini mahalle mektebinde okumuştur. Onun mahalle mektebinde okumasını annesi Zübeyde Hanım istemiştir. Ardından babasının isteği ile Şemsi Efendi Mektebi’nde okumaya devam etmiştir. Bu mektep modern eğitim veren bir yerdir. Şemsi Efendi Mektebi’nde eğitim görürken babasını kaybetmiştir.
Bir süre dayısı ile birlikte kalan Mustafa Kemal, tekrar Selanik’e dönerek eğitimine devam etmiştir. Önce Selanik Mülkiye Rüştiye’sinde, ardından da Selanik Askeri Rüştiyesi’nde eğitim gören Mustafa’ya matematik öğretmeni “Kemal” adını da eklemiştir. Çünkü öğretmeninin de adı Mustafa’dır. Bu sayede ismi Mustafa Kemal olmuştur.
İlginizi çekebilir: Mustafa Kemal Atatürk’ün Gençler İle İlgili 15 Sözü!
Selanik Askeri Rüştiye’sini bitiren Mustafa Kemal, Manastır Askeri İdadisi’ne başlamıştır (1896).
1899 yılında İdadi’den mezun olan Mustafa Kemal, İstanbul’da Harp Okulu’na gelerek “piyade” sınıfına kaydolmuştur. Bu okul onun siyasi fikirlerinin oluşmasında önemli bir adım olmuştur. Hatta Harp Okulu’nda eğitim görürken arkadaşları ile birlikte hürriyet fikirlerini millete duyurmak için gizli bir gazete çıkarmıştır. Çıkartılan gazete el yazmasıdır.
İlginizi çekebilir: “Efendiler Yarın Cumhuriyeti İlan Edeceğiz” Sözünün Hikayesi
Harp Okulu’ndan 1902 yılında mezun olmuştur. Rütbesi ise “teğmen”dir. Mezuniyetinin ardından Harp Akademisi’ne girmiştir. Bir sene sonra ikinci sınıfa geçerek “üstteğmen”, 2 sene sonra ise “yüzbaşı” rütbelerini kazanmıştır. 1905 yılında da Harp Akademisi’nden mezun olmuştur.
İlginizi çekebilir: Mustafa Kemal Atatürk’ün İlham Veren Sözleri
Mustafa Kemal Atatürk, eğitim süresinde toplumun sorunları ile yakından ilgilenmiştir. Hatta yönetim karşıtı fikirleri nedeni ile bir süre gözaltına bile alındığı olmuştur.
Askerlik Yılları
1905 senesinde Şam’da 5.Ordu emrine atanan Mustafa Kemal, arkadaşları ile birlikte bir cemiyet kurmuştur.
Kurduğu cemiyete ise “Vatan ve Hürriyet Cemiyeti” ismini vermişlerdir. Cemiyetin Beyrut, Yafa ve Kudüs’te şubeleri vardır. Cemiyetin bir şubesini de kendi açmıştır. Bunun için 1906 yılında Selanik’e gizlice gitmiş, cemiyeti açarak geri dönmüştür.
1907 yılında gelindiğinde “Kolağası” rütbesini almıştır. Ardından Manastır’daki 3.Ordu Karargahı’na atanmıştır. Bu karargahın Selanik’teki şubesinde çalışmaya başlamıştır. Çalışması esnasında görevine ek olarak Üsküp – Selanik arasındaki Doğu Demiryolu Müfettişliği’ni de yapmıştır.
Meşrutiyetin ilan edilmesinin ardından İttifat ve Terraki Merkez Cemiyeti onu Trablusgarp’a göndermiştir. Buraya gönderilmesindeki amaç; meşrutiyetin ardından gelen tepkileri engellemektir. Mustafa Kemal buradaki karışıklığı gidermiş ve bir düzen kurmuştur.
İlginizi çekebilir: Mustafa Kemal Atatürk’ün Sevdiği 4 Kitap
Görevinin ardından 1909 yılında Selanik’e dönmüştür. Ardından kendisine 3. Ordu Selanik 2. Redif Tümeni Kurmay Başkanlığı görevi verilmiştir.
( BYEGM – Anadolu Ajansı )
31 Mart Vakası’nın yaşanmasının ardından Hareket Ordusu ile beraber ordunun kurmay başkanı olarak İstanbul’a gitmiştir. Hareket Ordusu Hüseyin Hüsnü Paşa komutasındadır.
Kurtuluş’un Kıvılcımları
Hareket Ordusu İstanbul halkına bir bildiri yayınlamıştır. Bu bildiriyi Mustafa Kemal Atatürk kendisi kaleme almıştır.
1909 yılına gelindiğinde İttifat ve Terraki Cemiyeti’nin ikinci büyük kongresinde Trabzon delegesi olarak katılım sağlamıştır.
İttihat Terraki Cemiyeti Selanik’te toplanmıştır. Bu toplantıda ise; ordunun siyasetten çekilmesini, cemiyetin millete dayanan bir siyasi parti haline getirilmesi gerektiğini savunmuştur. Fakat Mustafa Kemal’in buradaki fikirleri cemiyetin ileri gelenleri ile paylaşılmamıştır. Bu durumdan rahatsız olan Mustafa Kemal, kendini buradaki cemiyetten uzaklaştırmıştır.
İlginizi çekebilir: Mustafa Kemal Atatürk’ün 15 Yılda Kurduğu Fabrikalar
2.Redif Tümeni Kurmay Başkanlığı’ndan yeniden 3.Ordu Karargahı’na atanmıştır. 1910 yılında Arnavutluk isyanını bastırmak üzere harekat düzenlenmiştir. Mustafa Kemal burada harbiye nazırı Mahmut Şevket Paşa’nın yanında görev almıştır.
1910 yılında 3. Ordu Subay Talimgâhı Komutanlığı’na atanmıştır. Görevini icra ederken Fransa’da Picardie manevralarında ordusunu temsil etmiştir.
1911 yılında İstanbul’da Genel Kurmay Başkanlığı görevinde çalışmıştır. 1911 yılında Trablusgarp Savaşı’nda görev almıştır. Fakat buradaki savaşa gönüllü olarak katılmıştır. Rütbesi ise “binbaşı”dır. Tobruk ve Derne’de arkadaşları ile birlikte görev almıştır.
Tobruk bölgesinde yerli kuvvetler ile bir baskın taarruzu düzenlemiştir. Bu taarruzda İtalya’nlara ağır kayıplar yaşatmıştır. 1912 yılında da Derne’de İtalya’nlarla başarıyla mücadele etmiştir.
1912 Balkan Savaşları’nda Gelibolu ve Bolayır’daki birliklerle savaşa katılmıştır. 1913’de Bolayır Kolordusu, Bulgarlardan Edirne’yi almıştır. Mustafa Kemal burada kurmay başkanlığı yapmıştır. Yine aynı sene Sofya’ya “askeri ataşa” olarak atanmıştır. 1914 yılında ise yarbaylığa yükselmiştir.
İlginizi çekebilir: İsmet İnönü Kimdir?
1915 yılının ocak ayında askeri ataşalık görevi bitmiştir.
Birinci dünya savaşı: Çanakkale Savaşı
1915 yılının başlarında Birinci Dünya Savaşı başlamıştır. Bu dönemde Esat Paşa komutasındaki 3.Kolordu’ya bağlı olan ve Tekirdağ’da kurulacak olan 19.Tümen komutanlığına atanmıştır.
1914 yılında ise tarih sayfalarına yazılan “Çanakkale Geçilmez” sözünü söyletmiştir. İtilaf Devletleri’ni yenilgiye uğratmıştır.
1915 yılında Arıburnu’ndaki düşman kuvvetlerini Mustafa Kemal’in komuta ettiği 19.Tümen Conkbayırı’nda durdurmuştur ve albaylığa yükselmiştir.
İngilizlerin 1915 yılında tekrar taarruza geçmesi üzerine Anafartalar Grubu Komutanı Mustafa Kemal, Anafartalar Zaferi’ni kazanmıştır. Akabinde Kireçtepe ve İkinci Anafartalar zaferleri kazanılmıştır. Mustafa Kemal burada “Ben size taarruzu değil, ölmeyi emrediyorum.” sözünü söylemiştir.
1916 yılında Çanakkale’den Edirne’ye nakledilen 16.Kolordu Komutanlığı’na ataması yapılmıştır. Bu kolordu Kafkas Cephesi’nin önem kazanması ile birlikte Diyarbakır’a nakledilmiştir. Mustafa Kemal’de Diyarbakır’da göreve başlamıştır. 1916 yılında tümgeneralliğe yükselmiştir.
İlginizi çekebilir: Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Daha Önce Görülmemiş Fotoğrafları
Rus kuvvetleri ile savaşan Mustafa Kemal, Muş ve Bitlis’in geri alınmasını sağlamıştır. Şam ve Halep’te kısa süreli görevler yapmıştır. Ardından 1917 yılında İstanbul’a dönmüştür.
Almanya’ya giderek incelemelerde bulunmuştur. Fakat bu seyahatinden sonra hastalanmıştır. Tedavisini ise Viyana ve Karisbad’da olmuştur.
1918 yılında Halep’e 7. Kolordu Komutanı olarak dönüş yapmıştır. İngiliz kuvvetlerine karşı mücadelesinde başarı sağlayan Mustafa Kemal, Mondros Müzarekesi’nin imzalanmasından bir gün sonra Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı’na getirilmiştir (1918). Fakat ordu kaldırılmıştır.
Bunun üzerine 1918’de İstanbul’a gelip Harbiye Nezareti’nde çalışmaya başlamıştır.
Mondros Mütarekesi’nin ardından İtilaf devletleri Osmanlı ordusunu işgale başlamıştır. Mustafa Kemal ise 9.Ordu Müfettişi olarak 19 Mayıs 1919 yılında Samsun’a çıktı.
1919 yılında Amasya’da bildiri yayınlamıştır. Bu bildiride “Milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararlılığı kurtaracaktır.” demiştir ve Sivas Kongresi’ni toplantıya çağırmıştır.
Kurtuluş Savaşı
Erzurum ve Sivas’ta düzenlenen toplantılarda vatanın kurtuluşu için izlenecek yolu belirlemiştir.
Tarihler 23 Nisan 1920’yi gösterdiğinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni açmıştır. Bu meclisin açılması Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasında çok önemli bir adımdır. Meclisin ve hükümetin başkanı Mustafa Kemal’dir.
Sevr Antlaşması
10 Ağustos 1920’de Sevr Antlaşması imzalanmıştır. Burada Kuvayi Milliye’nin milis devletleri ile savaşılmıştır. TBMM düzenli orduyu kurmuştur. Kuvayi Milliye ile ile ordu bütünleşmiştir ve savaşta başarı sağlanmıştır.
Sakarya Zaferi’nin ardından Mustafa Kemal’e “Mareşal” rütbesi ve “Gazi” ünvanı verilmiştir (1921).
Cumhuriyetin Kuruluşu
Kurtuluş Savaşı 1923 yılında imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile sonuçlanmıştır. Böylece Sevr Anlaşmasının etkileri giderilmiştir. Türk toprakları üzerinde ulusal birliğe dayalı yeni Türk devletinin kurulmasına herhangi bir engel kalmamıştır.
1 Kasım 1922’de hilafet ve saltanat birbirinden ayrılarak saltanat kaldırılmıştır. 1923’de İsmet İnönü cumhuriyetin ilk hükümeti kuruldu.
Soyadı Kanunu ile birlikte Mustafa Kemal’e “Atatürk” soyadı verilmiştir (1934).
1920 ve 1923 yıllarında TBMM başkanlığına seçilmiştir.
29 Ekim 1923 yılında cumhuriyet ilan edilmiştir. Türk Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olarak Atatürk seçilmiştir.
Mustafa Kemal Atatürk’ün Eşi
Mustafa Kemal, 1923 yılında Latife Hanım ile evlenmiştir. Mustafa Kemal’in çocuğu yoktur. Fakat birçok manevi çocuğu vardır. Bu kişiler; Afet İnan, Sabiha Gökçen, Fikriye, Ülkü, Nebile, Rukiye, Zehra ve Mustafa’dır.
Mustafa Kemal kitap okumayı çok severdi. Fakat bunun yanı sıra güzel bir müzik zevki vardı. At binmekten de hoşlanan büyük lider, zeybek oyunları ile de gönüllere taht kurmuştur.
Fransızca ve Almanca dillerini bilen Atatürk, karaciğer yetmezliği nedeni ile hastalandı. 1938 yılında yapılan tüm tedavilere rağmen iyileşemedi.
10 Kasım 1938 tarihinde saat 09:05′ te Dolma Bahçe Sarayı’nda hayata gözlerini yumdu. Anıtkabir’e getirilerek burada ebedi olarak istirahat etmek üzere gömüldü.
Dış Bağlantılar
Kaynak: 1
