Kardiyovasküler hastalık veya kardiyovasküler bozukluklar, kalbi ve kan damarlarını etkileyen durumlardır. Genellikle yüksek tansiyon, kanda anormal kolesterol seviyeleri, kanda çok fazla yağ (kolesterol), arter duvarlarının iç astarlarında hasar (ateroskleroz), arter duvarlarında kalınlaşma (hipertansiyon) ve düzensiz kalp atımı bulunur.
Diğer yaygın kardiyovasküler hastalıklar ve bozukluklar arasında inme, kalp krizleri, koroner arter hastalığı ve konjestif kalp yetmezliği yer alır.
1-Hipertansiyon: Yüksek tansiyon, kardiyovasküler hastalık için önemli bir risk faktörüdür. Kuzey Amerika’da 40 milyondan fazla insan yüksek tansiyona sahiptir.
Hipertansiyon, kanı pompalayan kalbin gücünün atardamarlarınızın boyutuna göre çok fazla olması durumudur. Bu, arterlerinizin duvarlarını olması gerekenden daha fazla germeye zorlar. Zamanla, bu ekstra güç atardamarlarınızın iç çeperlerine (endotelyum) zarar verebilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı, yüksek tansiyonun önlenmesine veya kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
Kolesterol: Kolesterol, vücudunuzun düzgün çalışması için ihtiyaç duyduğu yağlı bir maddedir. Kan dolaşımında çok fazla kolesterol birikebilir ve arter duvarlarında plakların oluşmasına neden olabilir. Plaklar tehlikelidir çünkü koroner arter hastalığına ve kalp krizine yakalanma riskinizi artırırlar. Sağlıklı bir yaşam tarzı, kolesterol düzeylerini düşürmeye yardımcı olabilir.
Koroner arter hastalığı: Koroner arter hastalığı (KAH), en yaygın kalp hastalığı türüdür. 4 Bu durumda, kalbinize kan sağlayan arterlerin (koroner arterler) içinde plak oluşur. Bu birikme, kalp krizi veya anjin geçirme riskinizi artırır. Kan kolesterol seviyenizi düşürerek, sigara içmeyerek ve stresi etkili bir şekilde yöneterek KAH’ı önlemeye yardımcı olabilirsiniz. Yüksek KAH riski altındaysanız, doktorunuz statinler gibi kolesterol düşürücü ilaçlar almanızı önerebilir.
Kalp krizi: Miyokard enfarktüsü olarak da bilinen kalp krizi, kalp kasınızın bir kısmına giden kanın bir kan pıhtısı (trombüs) veya patlayan bir plak tarafından bloke edilmesidir. Kalp krizi, onu besleyen bir arter olduğunda meydana gelir. Kanlı kalp aniden ve tamamen tıkanır. Kalp kasının bir kısmına kan akışı kesildiğinde ve dokuya oksijen giremediğinde ölebilir. Bu duruma enfarktüs denir. Kalp krizi belirtileri yaşarsanız, tıbbi yardım almanız son derece acildir.
İnme: İnme veya serebrovasküler olay (CVA), bir pıhtı nedeniyle beyninizin bir kısmına giden kan akışının kesintiye uğraması sonucu meydana gelir. Bu, beyinde kalıcı hasara neden olur. İki tür inme vardır: iskemik ve hemorajik. Bir pıhtı beyne kan taşıyan bir arteri bloke ettiğinde ve kan akışını en az beş dakika boyunca %80 veya daha fazla yavaşlattığında iskemik inme meydana gelir. Hemorajik inmede, zayıflamış bir arter patlar ve çevre dokulara kan sızarak o bölgedeki hücrelere zarar verir.
Kalp krizi, Kuzey Amerika’da önde gelen ölüm ve sakatlık nedenidir. Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl bir milyondan fazla insan kalp krizi geçirir. Kalp krizi geçirme şansı yaşla birlikte artar. Kalp hastalığının sayısı Kanada’da bir ölüm nedeni. Kanada’da yılda 600.000’den fazla ölümden ve 35 ila 44 yaş arası kadın ve erkekler arasındaki tüm ölümlerin %70’inden sorumludur.
Koroner arter hastalığı 2015’te Kanada’da önde gelen ölüm nedeniydi. Her yıl yaklaşık 15.000 Kanadalı koroner arter hastalığından ölüyor ve yaklaşık 200.000 Kanadalı kalp krizi geçiriyor. 2012’de kalp hastalığı ve inme, Kanada’ya 30 milyar dolarlık sağlık hizmeti maliyetine mal oldu.
Periferik damar hastalığı, kanı bacaklara ve ayaklara taşıyan kan damarlarının (atardamarlar ve toplardamarlar) daralmasıdır. Periferik damar hastalığı yürürken bacak ağrısına neden olur. Ayrıca ayaklarınızı etkilediğinde doku kaybına (kangren) neden olabilir. Her 1000 Kanadalıdan yaklaşık sekizinde periferik damar hastalığı vardır.
Kardiyovasküler Hastalık için Risk Faktörleri Nelerdir?
Sigara ve pasif içicilik: Heart and Stroke Foundation, sigara içmenin kalp krizi, felç, periferik damar hastalığı, yüksek tansiyon ve akciğer kanseri için önemli bir risk faktörü olduğunu söylüyor. Sigara içenlerin sigara içmeyenlere göre koroner arter hastalığı geliştirme olasılığı daha yüksektir. Kanada’da her yıl, kalp hastalığından kaynaklanan sekiz ölümden biri sigarayla ilişkilidir.
Ne kadar çok sigara içerseniz, kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riskiniz o kadar artar. Sigarayı bırakmak, kalp-damar hastalıklarına yakalanma şansınızı azaltabilir. Parklar, oyun alanları, plajlar vb. halka açık yerlerde sigara içme yasağının olduğu bazı illerde, sigara içen kişilerde kalp krizi, felç ve ölüm sayısı çok daha fazladır. sigara içilmesine izin verilen yerlerden daha düşük.
Aile öyküsü: Yakın bir aile üyesi kalp krizi veya inme geçirmişse, kardiyovasküler hastalığa yakalanma riskiniz artar. Aile öyküsü, hastalığa yakalanma şansınızı artırdığı için bir risk faktörü olarak bilinir. Yakın akrabalarınızdan birinde kalp hastalığı veya inme varsa, sizde de kalp hastalığı olma olasılığı, bu hastalıktan etkilenen yakın aile üyesi olmayan birine göre dört kat daha fazladır.
Obezite: Fazla kilolu veya obez olmak, kanınızın kalınlaşması (lipid adı verilir) olasılığını artırır. Fazla kilo kalp ve atardamarlar üzerinde baskı oluşturabilir. Fazla kilolu veya obez olmak yüksek tansiyona, yüksek kolesterole ve diyabete yol açabilir. Uzun süre oturmak da kalp hastalığı riskini artırabilir.
Fiziksel hareketsizlik: Hareketsiz kişilerin, gün boyunca aktif olan kişilere göre kardiyovasküler hastalığa yakalanma olasılığı daha yüksektir. Bilgisayar başında otururken veya kitap okurken düzenli molalar vermek önemlidir. İş yerinde bir masanız varsa, ayakta duran bir masa kullanın. Hareket halinde çalışıyorsanız, asansör yerine merdivenleri veya merdiven yerine yürüyen merdivenleri kullanarak kalp atış hızınızı artırın. Ayrıca haftanın çoğu günü 15 dakika egzersiz yapmaya çalışın.
Diyabet: Diyabet, kanınızda çok fazla şeker birikmesine neden olan bir hastalıktır. Diyabetli bazı kişilerde periferik vasküler hastalık ve kalp hastalığı dahil olmak üzere komplikasyonlar gelişir. Diyabetli kişilerin kardiyovasküler hastalıklardan ölme riski daha yüksektir. Uzun süredir diyabet hastası olan kişilerde kardiyovasküler hastalıktan ölüm riski de diyabeti olmayanlara göre daha yüksektir. Ailede inme öyküsü: Yakın bir aile üyesi felç geçirmişse, sizin de felç geçirme şansınız artar.
Yüksek tansiyon: Yüksek tansiyon, kalbinizdeki atardamarların daralmasına neden olarak kalp krizine yol açabilir. Yüksek tansiyonunuz varsa, seviyelerinizi her üç ayda bir bir sağlık uzmanına kontrol ettirmelisiniz. Kan basıncınızı bilmek ve seviyelerinizi yakından izlemek önemlidir.
Yüksek tansiyonunuz varsa, kalp krizi, inme veya periferik damar hastalığından kaynaklanan hasar olasılığı, olmayan birine göre çok daha fazladır. İnme geçiren insanların yüzde yetmişi inmeden sonraki 30 gün içinde ölüyor ve neredeyse yarısı altı aydan fazla hayatta kalmıyor.
Ateroskleroz: Ateroskleroz, kan damarlarınızın sertleşmesine ve daralmasına neden olan bir hastalıktır. Ateroskleroz tedavi edilmezse, tam gelişmiş koroner arter hastalığına, kalp krizlerine ve felçlere yol açabilir. Ateroskleroz ayrıca periferik damar hastalığına da neden olabilir.
Tıbbi durumlar: Bazı kişilerde kardiyovasküler hastalığa yakalanma olasılığını artıran tıbbi durumlar vardır.35 Astımı olan bir kişinin kalp krizi, inme veya periferik damar hastalığı geçirme riski yüksektir.36 Uyku apnesi (uykudayken nefes alamama). Doğurganlığı engelleyen hormonal bir dengesizlik olan polikistik over sendromu (PKOS), kadınlarda kalp problemleri riskini artırır. Kronik böbrek hastalığı olan bir kişinin kalp hastalığına yakalanma riski yüksektir. Kalp krizi veya inme geçirmiş bir kişi periferik damar hastalığı, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol geliştirebilir.
Bilinen Kardiyovasküler Hastalıklar Nelerdir?
Aşağıdakiler, kardiyovasküler hastalığa neden olabilecek diğer şeylerden bazılarıdır:
Kardiyomiyopati: Kardiyomiyopati, kalp kası zayıflığının bir şeklidir. Genellikle kalbinizdeki elektrik sistemiyle ilgili bir sorundan kaynaklanır (aritmi olarak adlandırılır). Kardiyomiyopatiniz varsa, nefes darlığı, çarpıntı ve bayılma dönemleriyle ilişkili göğüs ağrısı yaşayabilirsiniz. Kalp hastalığı, kalbin bir bölümünün düzgün çalışmayı bırakması veya büyüyüp zayıflaması durumudur. Kanı kalpten vücudun diğer bölgelerine taşıyan atardamarlara koroner arterler denir. Bu, dolaşım bozukluğuna, kalp krizlerine ve felçlere yol açabilir. İki ana kalp hastalığı türü vardır:
Aritmiler: Aritmi, kalp atış hızınızdaki bir değişikliktir. Düzensiz bir kalp atışından, hızlı bir kalp atışından veya kalp atışınızı kontrol eden elektrik sistemindeki (iletim adı verilen) bir ritim bozukluğundan kaynaklanabilir. Bazı durumlarda, aritmi göğüs ağrısına, nefes darlığına, çarpıntılara ve bayılma nöbetlerine neden olabilir.
Kardiyovasküler Hastalık ile ilgili videolar
