Hayır diyememek çağımızda pek çok insanın adeta ortak sorunu haline gelmiştir. Sınır çizmek çocuk yaştan itibaren sağlam bir psikoloji ve toplumsal anlamda edinilecek yer açısından bakıldığında kilit noktalardan biridir. Çocuğun kendisine çizdiği sınıra ebeveynin saygı duyması, ebeveynin belirlediği sınırlara ise çocuğun riayet etmesi alt yapıyı oluşturmada en önemli faktörlerdir.
Hepimizin ilgi alanları, özgürlükleri ve karakterimizin getirdiği bazı prensipleri mevcuttur. Bunların başkaları tarafından aşılmaya çalışılması durumu, bireysel anlamda öz değer kaybına, sosyolojik alanda ise itibar eksikliğine yol açmaktadır. Dolayısıyla sınırlarımızı belirlemek ve karşı tarafa bunu uygun bir ifade ile yansıtmak durumundayız.
Peki bunu nasıl başarabiliriz, bu konuda başarısız olmamızın nedenleri nelerdir? İşte biz de bu yazımızda sizlere bu soruların cevapları niteliğinde bir takım bilgiler aktarıyor olacağız. Konuya ilişkin videolara ise yazımızın son bölümünde ulaşabilirsiniz.
Hayır Diyememek ve Nedenleri!
Yaşamına yön verirken özerk olmayı öğrenememiş olmak! Bu hayır diyememenin ilk nedenidir. Kişiler bu özelliğe sahip olduklarında çevrelerindeki diğer insanlar tarafından yönlendirilmeye ihtiyaç duyarlar. Bu durum birey olunamayan ve ebeveynin aşırı kontrolcü olduğu çocukluk dönemine ait izler taşır. Atacağı adımlarda tedirgin ve hata yapmaktan korkan insanlar başkalarının çektiği yöne doğru ilerler.
Kararsız kalmak ve başkalarının zihin okumasını beklemek! Evet ve hayır arasında kalan kişiler ilk adımı karşı taraftan beklerler. Ancak hiç kimse zihin ve niyet okuyamaz. Şahsi anlamda verilebilecek bir cevabı karşı tarafın vermesi ise sizin öz benliğinizi yansıtmaz. Bu da beraberinde kendinizi ait olmadığınız bir dünyanın içinde bulmanıza zemin hazırlar.
Kendini ikinci planda görmek! Öz güven sorunu yaşayanların en bariz özelliği hayır diyememektir. Bu kişiler kendi istek, ihtiyaç ve arzularını ötelemeye çocukluk döneminden aşinadır. Bu onlar için öğrenilmiş çaresizlik duygusundan başka bir şey değildir. Hayır dediklerinde oyun bozan ve uyumsuz olarak nitelendirileceklerine inanırlar.
İnsanları mutlu etme isteği! Karşı tarafa hayır dediğinizde onu mutsuz edeceğinizi düşünerek istemediğiniz bir programa dahil olabilir ya da tasvip etmediğiniz bir düşünce tarzını onaylıyor gibi görünebilirsiniz. Bu aslında sizin kalıplaşmış düşüncelerinizdir. Siz evet dediğiniz için mutlu olacak insanlar zaten kendi çıkarları doğrultusunda size eşlik ediyor ve saygı duymuyor olabilir!
İncitmekten korkmak! Kendi sınırlarınızı çizip size uygun olmayan durumlarda üslubunuza dikkat ederek bunu belirtmeniz kimseyi incitmez. Aksine size bir duruş kazandırırken, benliğinizi destekleyerek öz saygınızı pekiştirir. Birilerini incitmemek için aşırı fedakarlıkta bulunmak, ilişkilerinize katkı sağlamayacağı gibi sizi de iç huzurunuzdan alıkoyar.
Suçluluk duygusu! Hayır diyememek suçlu hissedeceğiniz için yaptığınız ya da yapamadığınız bir eylem olabilir. Eğer hayır dersem karşı taraf zor durumda kalır ve ben de vicdan azabı duyarım diyerek hareket ediyor olabilirsiniz. Aslında kimseye zarar vermeden yalnızca kendi mutluluk kaynaklarınızı göz önünde bulundurarak belirleyeceğiniz bir çerçeve, sizi suçlu değil, özgür biri yapar.
Ne yapacağını şaşırmak! Beklenmedik ve ani gelişen durumlarda ikilemde kalmak ve sağlıklı karar mekanizmasının devreye girmesini beklemeden hızlı yanıt vermek size hayır diyememek olarak geri döner. Sakin kalmalı ve iç dünyanızın sesini dinlemeli, kendi kişiliğinize uygun cevapları bularak o doğrultuda ilerlemelisiniz.
Otoriteye karşı duyulan saygı ve korku! Hayır dediğinizde bunun size ağır yaptırımları olabileceğine inanıyorsanız evet demeyi tercih edersiniz. Cezalandırılmamak ve düzene ayak uydurmak adına bunu yaptığınızda, bu sizin göreviniz gibi algılanacaktır. Aslında bir kez zincirleri kırdığınızda, size ve sınırlarınıza saygı duyulması için büyük bir adım atmış olabilirsiniz.
Alacağınız karşılığı düşünerek hareket etmek! Siz evet dediğinizde karşınızdaki kişinin de benzer bir durumda size evet diyeceğine inanmanız da, hayır diyememek için önemli bir faktördür. Ancak evdeki hesap çarşıya uymayabilir ve siz sınırlarınızı genişletirken, karşınızdaki insan o sınırları korumakta kararlı olabilir.
Mecbur hissetmek! Kaybetmekten korktuğunuzda ve dikkate alınmak istediğinizde hayır diyemediğinizi fark edebilirsiniz. Ancak değer veya saygı görmenin yolu; hayır diyememek ve her söyleneni onaylamak değil, kendinizi ve sınırlarınızı karşı tarafa geçirmek ile çok daha mümkündür, bunu bilmelisiniz.
Karşı tarafı kendine borçlu bırakmak! Bu da bir tür itibar görme çabasından ibarettir. Hayır demeyip işini gördüğünüz ve yardımcı olduğunuz biri, size her daim müteşekkir kalacaktır. Bu da sizin egonuzu tatmin edebilir. Ancak unutmamalısınız ki; sizi siz olduğunuz için seven ve sınırlarınız ile kabul eden insanlar gerçek dostunuzdur.
