Güneş Sisteminde Kaç Gezegen Vardır?
Çok tartışılan “evrim” olayından bu yana süregelen tartışmalardan birisi de güneş sistemidir. Güneş sistemlerindeki oluşumlar, etkileşimler ve kimi devinimler bilim insanlarını ve bizleri bu gezegenlerde hayat olup olmadığına dair oldukça meraklandırmıştır. Şöyle ki yapılan araştırmalar neticesinde bir zaman sonra Mars’ta yaşama başlanabileceğinden söz ediliyor. Durum böyleyken güneş sistemine her yeni gün yeni bir üye kazanma durumu olabiliyor.
Peki öyleyse güneş sisteminde kaç gezegen var?
Sekiz. Eğer hâlâ dokuz olduğunu düşünüyorsanız, belli ki paralel bir güneş sisteminde yaşıyorsunuz.
Geç Kalmış Gezegen
24 Ağustos 2006’da, Uluslararası Astronomi Birliğinin genel kurulu, geç kalmış “gezegen” tanımım üzerine en sonunda bir anlaşmaya vardı. Gezegenlerin karşılaması gereken üç değerlendirme kriteri vardır: güneşin yörüngesine yerleşmeliler, küresel olmak için yeterli kütleye sahip olmalılar ve yörüngeleri etrafındaki “komşularını temizlemiş” olmalılar.
Plüton yalnızca ilk ikisini karşılayabildi, böylelikle “cüce gezegen” konumuna indirildi.
Sonuç kusursuz değil; kimi astronomlar Dünya, Jüpiter ve Neptün’ün de yörüngelerini temizlemediğini savunuyor, ancak bu Plüton’un uygunsuz durumunu gidermiyor. 1930’da gezegenleri keşfedenler bile Plüton’un konumuna tamamıyla ikna olmuş değillerdi. Ondan Neptün-ötesi Obje (trans-Neptunian Object-TNO) olarak bahsederlerdi; Neptün’ün ötesinde, güneş sisteminin ucunda bir şey.
Plüton Ve Diğerleri
Plüton diğer gezegenlerden çok daha küçüktür; Ay’ın kütlesinin beşte biri kadardır ve diğer gezegenlerin yedisinin aylarından daha küçüktür. Kendi esas ayı, Charon’dan çok da büyük değildir (daha küçük olan diğer iki Plüton ayları Nix ve Hydra’dır ve 2OO5’te keşfedilmişlerdir). Plüton’un yörüngesi diğer gezegenlere göre çok daha gariptir ve yapısı çok daha farklıdır.
En içteki dört gezegen orta boyutlu ve taşlıdır; diğer dört gezegen ise gaz bulutudur. Plüton ise minik bir buz topudur. Güneş Sisteminin tam sonundaki, Kuiper kuşağını oluşturan, kuyruklu yıldıza benzeyen az sayıdaki 60.000 objeden biridir.
Bütün bu küçük gezegenler (asteroidler, Neptün-ötesi Objeler ve diğer alt sınıflandırmaların ev sahipleri de dâhil) toplu olarak küçük gezegenler olarak bilinirler. 371,670 tanesi halihazırda kayıtlıdır, her ay 5000 yeni keşif gerçekleşir ve bir kilometre çapında, buna benzer 2 milyon kadar daha olabileceği tahmin edilir. Çoğu gezegen olarak değerlendirilemeyecek kadar küçüktür, ancak on ikisi Plüton’a kök söktürüyor.
İçlerinden biri 2005’te keşfedilen UB313 şimdiki ismiyle Eriş, gerçekte Plüton’dan daha büyüktür. Sedna, Orcus ve Quaoar gibi diğerleri de çok uzak değil.
Mars ve Jüpiter arasında kalan asteroid kuşağındaki en büyük kütleler Plüton, Eriş ve Ceres resmen ilk üç cüce gezegen olarak kabul edildi.
