Duran varlık, işletmelerin nakde dönüştürülmesi planlanmayan varlıklarına verilen bir isimdir. Genellikle bir yıldan kısa sürede likit yani nakit hale getirilemezler. Bu kavramı daha iyi anlamak için öncelikle bilançonun temelini oluşturan varlık ve kaynak dengesinden söz etmemiz gerekir.
Bir işletmenin bilançosu, mali durumunu özetleyen bir rapordur. Her varlık için ayrılmış bir kaynağı gösterir. Muhasebe hesapları aracılığıyla kurulan bu denklik, bilanço temel denkliği olarak adlandırılır. Sabit varlıklar da bilançoda yer alan varlık gruplarından biridir. Genellikle nakde dönüştürülmesi uzun zaman alır.
Duran varlık, işletmenin sahip olduğu değerleri ve alacakları temsil eden bir kavramdır. Bu varlıklar genellikle bir yıldan daha kısa sürede satılamayacak olanlar olarak kabul edilir. Faydaları birden fazla mali döneme yayılır. İşletmeler açısından bakıldığında, nakde dönüştürülmesi yakın zamanda düşünülmeyen bu varlıklar uzun vadede yarar sağlar. Binalar, taşıtlar, arazi ve arsalar gibi işletme varlıkları da duran varlık hesap grubunda yer alırlar.
Duran Varlık Özellikleri Nedir?
Bilanço, şirketlerin belli bir tarih aralığındaki mali durumunu gösteren önemli bir tablodur. Varlık hesapları ise nakde çevrilebilirlik özelliklerine göre duran ve dönen varlık olarak ikiye ayrılır. Dönen varlıklar, en fazla bir yıl içinde nakde çevrilecek olan değerleri kapsarlar. Bunun yanı sıra, mevcutlar ve alacaklar gibi şirket varlıkları da sabit varlıklar kategorisine girerler. Birden çok dönem boyunca kullanılabilen bu varlıkların bazı özellikleri vardır. Bunlar;
- Bir firmanın ticari ve ticari olmayan işlemlerinden doğan alacaklar bilançoda değerlendirilir.
- Bu hesaplar, fiziksel olarak var olmayan ancak işletmeye fayda sağlayan değerleri de kapsar.
- Üretim sırasında tükenen ve yerine yenisi konulamayan varlıklar da bu kategoride yer alır.
- Mevcut mali dönemde elde edilmiş fakat gelecekteki yıllara aktarılan gelir ve giderler, duran varlıkların hesaplarında yer alır.
Sabit varlıkların özelliklerine bakarak, hangi sektörlerde daha yaygın olarak kullanıldıklarını belirlemek mümkündür. Örneğin, makineler ve diğer sabit varlıkların üretim süreçlerinde yoğun olarak kullanıldığı sanayi sektöründe, bu tür varlıkların oranı oldukça yüksektir. Ancak hizmet sektörü gibi makinelerin ya da sabit varlıkların daha az kullanıldığı alanlarda, bu oranın daha düşük olabileceği söylenebilir.
Hangi Hesap Grupları Duran Varlık İçine Girer?
Bilançonun aktif varlıklar bölümünü oluşturan duran varlıklar, birden fazla hesap grubundan meydana gelmektedir. Bu hesaplar genellikle “2” ile başlayan bir kod numarasına sahiptir. Bunlar;
- 22- Ticari Alacaklar
- 23- Diğer Alacaklar
- 24- Mali Duran Varlıklar
- 25- Maddi Duran Varlıklar
- 26- Maddi Olmayan Duran Varlıklar
- 27- Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
- 28- Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
- 29- Diğer Duran Varlıklar
Gruplar içerisinde, farklı alt hesaplar bulunmaktadır. Ticari alacaklar grubu, 220 Alıcılar Hesabı ve 221 Alacak Senetleri Hesabı gibi alt dallara ayrılmaktadır. Bu ayrımın belirlenmesinde varlığın türü, fiziki yapısı, elde edilme yöntemi ve vadesi gibi faktörler etkilidir.
Duran Varlık Nasıl Hesaplanır?
Şirketler, sabit varlıklar aracılığıyla ne kadar gelir elde edeceğini hesaplamak ister. Bu nedenle, sabit varlık devir hızı formülü kullanılır. Bu formül;
- Sabit Varlık Devir Hızı = Net Satışlar / Ortalama Net Duran Varlıklar
- Sabit Varlık Devir Hızı = Net Satışlar / (Brüt Duran Varlıklar – Birikmiş Amortisman)
Formülde yer alan birikmiş amortisman kavramı, varlıkların kullanımına bağlı olarak değerinde meydana gelen azalmayı gösterir. Brüt sabit varlık ise henüz değer kaybını yansıtmayan hesaplardır. Bu değerleri ayrı ayrı belirledikten sonra, formül üzerinden hesaplama işlemini yapabilirsiniz.
Duran Varlık İle İlgili Videolar
