Doğal afetlerin en korkutucu olanları arasında yer alan depremlerin tarih boyunca şiddetli ve üzücü olan örnekleri maalesef hayatımızın içerisinde yer almaktadır. Dünya çapında her sene yüzlerce binlerce deprem meydana gelmektedir. Depremlerle ilgili kayıtlar 1881 yılında ilk olarak tutulmaya başlanmıştır. Bu kayıtları da tarihin en büyük depremlerine şahitlik eden Japonlar tutmaya başlamıştır.
Yıllar boyunca gelişmiş sismik istasyonların kurulmasıyla ve sismometrelerin kullanılmasıyla her ülkede kayıt gözlemler yaygınlaştı. Amerika’nın Jeolojik Araştırmalar Birimi Deprem Tehlikeleri Programı’na ait bilgilerine bakarak dünya tarihinde gerçekleşen en şiddetli 10 deprem ne zaman olmuş bunu sizler için listeledik.
1- Şili – 22 Mayıs 1960 / 9.2
Deprem ölçen Richter ölçeğiyle ölçülmüş tüm zamanların en büyük şiddetli depremi 1960’ta Şili’de meydana gelmiştir. Deprem sebebiyle 2000 kişinin üzerinde ölü sayısının olduğu bilinen ‘Büyük Şili Depremi‘ 550 milyon dolarlık hasara neden olmuştur. Depremin ardından hasar ve ölümün artmasına daha çok etki eden ikinci kötü etken olan tsunami de Şili’ye ikinci darbeyi vurmuştur. Depremin ardından yüksekliği 10 metreyi bulan, yaklaşık 10 bin kilometrelik bir alana yayılan Tsunami meydana gelerek etkisi Japonya ve Filipinler’e kadar ulaşmıştır. Depremin etkisiyle Şili’nin güneyinde yer alan Puyehue Yanardağı, çok uzun süre aktif kalmıştır.
60 yıl önce meydana gelen dünyanın en büyük depreminin günümüzde yaşanmamasını temenni etmekten başka elimizden gelen başka bir şey olamayacak ne yazık ki…
2- Alaska – 28 Mart 1964 / 9.2
Dünyanın en şiddetli depremi olarak tarihe geçen Şili depreminin ardından aynı büyüklükte olan bir diğer depremde 4 yıl sonra Alaska’da meydana gelmiştir. Ölçülebilen en şiddetli ikinci deprem olan Alaska depremi tam 3 dakika sürmüştür. Depremin etkisiyle deniz tabanının 10 metre yükselmesi dev tsunami dalgaları oluşturmuştur. Bu kadar şiddetli bir depremin sonucunda dünyanın en seyrek yerlerinden biri olması sebebiyle yalnızca 128 kişi hayatını kaybetmiştir. Fakat depremden geriye 300 milyon doların üzerinde hasar kalmıştır.
3- Endonezya – 26 Aralık 2004 / 9.1
Deprem ülkesi olarak bilinen, depremden en çok etkilenen yerlerden biri ise Endonezya’dır. 2004 tarihinde 9.1 şiddetiyle sallanan Endonezya’nın Sumatra adası büyük felaketlere yol açmıştır. Yaklaşık 10 dakika süren deprem aynı zamanda dünyada kaydedilen en uzun deprem olarak tarihe geçmiştir. Dünyanın 1 cm kadar titremesine sebep olan deprem, Alaska dahil 14 ülkeyi etkilemiş ve diğer depremlerin tetiklenmesine sebep olmuştur. Büyük Endonezya depreminde yaklaşık 230 bin kişi ölmüş, 1 milyon insan evsiz kalmıştır.
4- Japonya – 11 Mart 2011 / 9.0
Dünyada en fazla deprem afetinin kurbanı olan ülkelerden birisi ise Japonya’dır. Yakın tarihin en büyük ve en korkutucu depremlerinden biri Japonya’nın Tohoku bölgesinde yaşanmıştır. Fukuşima nükleer santrali sızıntısı ve Çernobil’den sonra görülen en korkunç ve tehlikesi nükleer felakete yol açmıştır. 20 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği depremin ardından tetiklenen tsunami 40.5 metreye yükselerek kıyıdan içeri 10 kilometrelik alanı etkilemiştir.
5- Rusya – 4 Kasım 1952 / 9.0
1952 yılında meydana gelen 9.0 şiddetli Rusya depremi Pasifik Ateş Çemberi olarak adlandırılan Avustralya, Asya ve Amerika kıtaları arasındaki bölgenin kuzeyinde yer almıştır. Kamçatka bölgesinde meydana gelen depremden 2.336 kişinin hayatını kaybettiği bilinmektedir. Depremin Havaii adalarında bile hissedildiği bilinmektedir.
6- Şili – 27 Şubat 2010 / 8.8
Dünyanın en şiddetli depremini yaşayan Şili yine 10 yıl önce kadar 8.8 şiddetinde bir deprem daha yaşamıştır. 1.5 dakika süren deprem Conception kentinde meydana gelmiş ve 700’ü aşkın kişinin hayatını kaybetmesine sebep olmuştur. Ülkenin kıyı kesimi tsunamiden büyük zarar görmüştür. Neredeyse tüm Şili’de uzun süre elektrikler kesik kalmıştır.
7- Ekvador – 31 Ocak 1906 / 8.8
Ekvador ve Kolombiya’yı etkileyen 8.8 şiddetli deprem faciası her iki ülkenin de bin küsürden fazla vatandaşının hayatının kaybetmesine sebep olmuştur. Depremin oluşturduğu tsunami okyanus geçerek 12 saat sonra Japonya’ya bile ulaşmış ve orayı da etkilemiştir!
8- Alaska – 4 Şubat 1965 / 8.7
Dünyanın en şiddetli depremlerinden bir diğeri yine Alaska’da meydana gelmiştir. Rat adalarının açıklarında gerçekleşen depremin zararı daha çok ardından oluşan tsunamiyle olmuştur. Depremde can kaybının yaşanmaması büyük bir şans olmuştur.
9- Tibet – 15 Ağustos 1950 / 8.6
Merkez üssünün Tibet olduğu düşünülen ancak Assam Depremi diye de bilinen 8.6 şiddetli deprem 1950’de gerçekleşmiştir. 780 civarında kişinin öldüğü depremden, Çin, Tibet ve Hindistan‘da çok sayıda şehir ve kasaba etkilenmiştir.
10- Endonezya – 28 Mart 2005 / 8.6
Dünyanın en büyük 3. şiddetli depremini yaşayan Endonezya’yı tam 3 ay sonra henüz yine 8.6 şiddetinde bir deprem daha vurmuştur. 1300’u aşkın kişinin daha ölümüne sebep olan facianın ardından oluşan tsunami Sri Lanka’ya kadar ulaşmıştır. Büyük can ve mal kaybına neden olan bu deprem dünya tarihinde yer alan büyük şiddetli depremlerin sadece 10 tanesinden sadece biridir.
Ek Olarak
Çin- Şensi Depremi, 1556
Çin’in Hua ilçesinde gerçekleşen deprem 1556 tarihinde meydana geldiğinden dolayı şiddeti bilinmesede yaklaşık 830 bin kişinin ölümüne sebep olmuş ve tarihin en çok ölüme yol açan depremi olarak tarihe geçmiştir.
İran – Manjil-Rudbar Depremi, 1990
21 Haziran 1990 tarihinde İran’da meydana gelen deprem 7.4 şiddetindedir. Rudbar, Manjil ve Lushan şehirleri başta olmak üzere 700 köyü ciddi zarar görmüştür. Toplamda 7 milyon dolarlık zarar giren İran’da deprem sonraki 40 bini aşkın ölü olduğu bilinmektedir.
Türkiye – 1999 Gölcük Depremi
1999 yılında ülkemizde İzmit, Gölcük depremi olarak bilinen 7.5 büyüklüğünde gerçekleşen deprem bugüne kadar yakın tarihte Türkiye’nin gördüğü en büyük depremdir. Büyük can ve mal kaybına neden olan Marmara Depremi olarakta bilinen deprem 17 Ağustos’ta gerçekleşerek tüm ülkeyi yasa boğmuştur. Resmi raporlara göre 17 bin 480 ölü 23 bin yaralı olduğu bilinmektedir. Resmi olmayan bilgiler 50 bin ölümün 100 bine yakın yaralının olduğunu söylemektedir. Fakat yaklaşık 16 milyon insan büyük depremden etkilenmiştir.
Son aylarda artarak meydana gelmeye devam eden depremler devam etmektedir. Maalesef herkesin bildiği ve korkuyla beklediği büyük bir depremin yaklaştığı inkar edilemeyeceğimiz bir gerçek. Bile bile büyük depremin beklendiği bu zamanlarda yapılması gereken tek şey önlem alarak elden geldiği kadar hazırlık yapabilmektedir. Profesör ve yetkililerin söylediğine göre İstanbul ve Marmara’da beklenen en az 7.5 şiddetli depreme siz de hazırlıklı olmayı ertelemeyin ve tedbirlerini elden bırakmayın. Bunun için deprem çantanızı hazırlamayı da ihmal etmeyin.
Deprem İle İlgili Bilgilendirici Bilgiler
https://www.youtube.com/watch?v=xW_VzpSCBcM
