Cumhuriyet İle İlgili Yapılmış Filmler ve Diziler! Türkiye’nin yakın tarihine damgasını vuran 29 Ekim, sadece bir tarih değil, aynı zamanda büyük bir ilham kaynağıdır. Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze, bu önemli dönemi yansıtan pek çok film ve dizi yapılmıştır. Bu yapımlar, Cumhuriyet’in kuruluş felsefesini, değerlerini ve toplumsal değişimini izleyiciyle buluştururken, geçmişten günümüze köprü kurmamıza da yardımcı olur.
Bu yazıda, Cumhuriyet’in temellerinin atıldığı yıllardan başlayarak, Türk sinemasının ve televizyonunun bu önemli dönemi nasıl işlediğini keşfedeceksiniz. Hangi filmler ve diziler Cumhuriyet’in heyecanını ve zorluklarını en iyi şekilde aktardı? Hangi oyuncular ve yönetmenler bu projelerde yer aldı? İşte bu yazıda bu soruların yanıtlarını bulacaksınız.
Cumhuriyet’in büyük bir dönemi olan 20. yüzyılın izlerini taşıyan bu yapımlar, hem tarih severlerin hem de sinema ve dizi tutkunlarının ilgisini çekecektir. Aşağıda sizler için “Cumhuriyet İle İlgili Yapılmış Filmler ve Diziler” listesini paylaştık. İstediğiniz bir ya da bir kaç tanesini aileniz ile birlikte izleyebilirsiniz.
Cumhuriyet İle İlgili Yapılmış Filmler ve Diziler
Ateşten Gömlek (1923)
İzmir’in düşman kuvvetleri tarafından işgal edildiği sırada, Ayşe acı bir kayıp yaşar: Kocası ve çocuğunu kaybeder. Milli mücadeleye destek vermek amacıyla Anadolu’ya gider ve burada hastabakıcılık yapmaya başlar. Savaşın ortasında, Binbaşı İhsan adında cesur bir askerle tanışır. Bu tanışma, kalbinin derinliklerine dokunur. Ancak, savaşın yıkıcı etkileri ve ayrılıklar, onların aşklarının mutlu bir sona ermesine izin vermez.
Bir Millet Uyanıyor (1932)
Türk sinemasının ilk dönemlerinde iz bırakan yönetmen Muhsin Ertuğrul’un yönetmenliğini üstlendiği bu yapıt, 1930’ların en önemli eserlerinden biri olarak kabul edilir. Türk sinemasının ilk Türkçe sesli filmi olarak kayda geçen bu film, Kurtuluş Savaşı yıllarının milli mücadele ruhunu beyaz perdeye taşımaktadır.
Filmde, dönemin ünlü oyuncuları Ercüment Behzat Lav, Emel Rıza Emin Beliğ Belli, Naşit Özcan, Ferdi Tayfur ve Atıf Kaptan gibi isimler de yer almaktadır. Bu önemli yapıt, 1966 yılında Ertem Eğilmez tarafından yeniden çevrilen aynı adlı bir filmin esin kaynağı olmuştur.
Vurun Kahpeye (1949)
Ülke işgal altındayken, İstanbul’dan yeni mezun olmuş ve idealist bir öğretmen olan Aliye, görev yeri olarak Anadolu’nun bir kasabasına atanır. Kasabasını benimser ve kendisine şunu söyler: Çocuklara bir ışık olacak, bir anne gibi yaklaşacak ve hiçbir şeyden korkmayacaktır.
Genç öğretmen aynı zamanda milli mücadeleye destek vermek için çeşitli faaliyetlere de katılır. Ancak, bu durumu hoş karşılamayan ve yobaz bir kişi olan Haccı Fettah, dini ve namusu bahane ederek Aliye’ye iftira atar. Kasaba halkı da ona inanır ve genç öğretmen, savunduğu idealler uğruna haksız bir linç kampanyasına maruz kalır.
Sarı Zeybek (1993)
Türkiye’nin kurucusu ve büyük lideri Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatının özellikle son 300 gününe odaklanan belgesel türündeki yapımın yönetmenliği, yapımcılığı ve sunuculuğu Can Dündar tarafından üstlenilmiştir. 1993 yapımı bu belgeselde, Atatürk’ün hastalığının nedenleri, teşhis süreçleri, tedavi yöntemleri ve son günlerindeki yaşamı, tanıklıklar ve en yakın çevresinin anılarına dayalı olarak anlatılmaktadır.
İlk kez 10 Kasım 1993 tarihinde gösterilen bu belgesel film, tekrar gösterimlerinin ardından VHS formatında da piyasaya sürülmüştür. Ayrıca, belgeselin müzikleri Fahir Atakoğlu tarafından bestelenmiştir.
Son Osmanlı Yandım Ali (2007)
İstanbul’un işgal altında olduğu karanlık yıllarda, Osmanlı İmparatorluğu’na karşı çıkan yedi düvelin bayrağını çektiği Kurtuluş Savaşı’nın farklı cephelerinde geçen iki farklı insanın hayatını anlatan bu yapımda, tarihi karakterler öne çıkmaktadır: Birincisi, İstanbul Boğazı’nda düşman ordularını gördüğünde “Geldikleri gibi giderler” diyen büyük komutan Gazi Mustafa Kemal Paşa; diğeri ise evli sevgilisini kaçırıp Viyana’ya gitme planları yapan, donanmadan terhis edilen Yandım Ali.
Bu iki farklı insanın yolları bir gün kesiştiğinde, Yandım Ali’nin hayatı, planladığından çok farklı bir yönde değişmeye başlar. Artık, memleketin kurtuluşuna umutsuzca bakmayan bir külhanbeyi değil, bu kurtuluş mücadelesine katılan bir savaşçı haline gelir.
Son Buluşma (2008)
Son Buluşma, isimsiz kahramanların destansı öykülerini anlatmaktadır. Bu öyküler, birçok savaşın yaralarını sarmış ve hayatta kalmış son gazilerin etkileyici hikayelerini içerir. Cumhuriyet kuşağının son kahramanlarından olan Çorumlu Gazi Ömer Dede, önce Anıtkabir’i ziyaret eder. Daha sonra hayatta kalan diğer iki gazi, Yakup Satar ve Veysel Turan’ı görüp geçmişi hatırlamak ve helalleşmek amacıyla ziyaret eder.
Bu ziyaretler, kahramanların son buluşmasını simgeler ve geçmişe duygusal bir yolculuğu temsil eder. Film, Züğürt Ağa ve Selamsız Bandosu gibi birçok başarılı yapıma imza atmış olan Nesli Çölgeçen tarafından yönetilen, tamamen prova ve metin olmaksızın, çekimleri tekrarlanmadan ve gazilerin doğal halleriyle gerçekleştirilen sıcacık ve dokunaklı bir belgeseldir.
Veda (2010)
İkinci bin yılın başlarına geldiğimizde, Mustafa Kemal’e farklı bir bakış açısının sinemada daha fazla yer bulduğunu görmekteyiz. Bu denemelerden biri de Zülfü Livaneli tarafından beyaz perdeye aktarılmıştır. Gazi Mustafa Kemal Atatürk‘ün Selânik’te çocukluklarından başlayan arkadaşlığı, önce silah arkadaşlığına, ardından da cumhuriyetin ilk yıllarındaki aynı ideallere sahip yoldaşlığa dönüşmüştür. Bu dostluk yarım asır boyunca devam etmiş ve her iki dostun ölümüne kadar süren bir kardeşliğe dönüşmüştür.
Dersimiz: Atatürk (2010)
Gerçekten de çocuklarımıza Ulu Önder Atatürk’ü layığıyla öğretiyor muyuz? İşte filmimiz, bu sorunun cevabını aramaktadır ve kameralar, 5. sınıfta okuyan bir grup çocuğun, Atatürk’ü daha iyi anlamalarını sağlamak amacıyla verilen ödevi incelemeleri sırasında çocukların görüntülerini yakalar. Bu ödev, onlar için Atamızın yaşamına ve ülkemizin Kurtuluş öyküsüne uzun ve öğretici bir yolculuk olacaktır.
Bu yolculuğa liderlik eden çocuklardan biri, ödüllü bir tarihçi olan ‘Dede’dir. Ancak bu ‘Dede’, diğer tarihçilerden çok farklıdır. Tarihi sıkıcı bir geçmiş olarak anlatmak yerine adeta fantastik bir dünya gibi sunar. Çocuklara “Büyük Kurtarıcı” Mustafa Kemal’in çocukluğunu, okul hayatını ve askerlik kariyerini mümkün olduğunca gerçekçi bir şekilde aktarmaya adanmıştır.
Onları Kurtuluş Savaşı’nın en önemli cephelerine götürür ve dünyada benzeri görülmemiş bir direniş sergileyen Türk halkının eşsiz kahramanlarıyla tanıştırır. Cumhuriyetin kuruluşuyla ortaya çıkan ülkenin inşasına ve Ata’nın hayranlık uyandıran insani özelliklerine bazen canlandırmalarla, bazen de tarihten gelen fotoğraf ve videolarla ders verir. “Dersimiz Atatürk,” benzerlerinden farklı bir Atatürk filmi olarak öne çıkar.
Çanakkale 1915 (2012)
Rus Harbi, Balkan Savaşları, kaybedilen topraklar ve alınan ağır yenilgilerle birlikte, 20. yüzyılın başları Osmanlı İmparatorluğu için büyük maddi ve manevi kayıplar getirmiştir. Rumeli toprakları kaybedilmiş, acı çeken Osmanlı tebaası Anadolu’ya göç etmeye başlamış, Osmanlı ordusu büyük kayıplar yaşamıştır. 1914’te 1. Dünya Savaşı’nın patlak vermesi ve Osmanlı İmparatorluğu’nun İttifak Devletleri ile tekrar savaşa girmesi sonucunda Anadolu’da silah taşıyan tüm genç erkekler için seferberlik emri ilan edilmiştir.
Son Umut (2014)
Avustralyalı bir çiftçi olan Connor, üç oğlunu Çanakkale Savaşı’na göndermiştir. Çanakkale Savaşı’nın sona ermesinin ardından Türkiye’ye gelen Connor’ın tek arzusu, uzun bir süredir haber alamadığı oğullarının izini bulmaktır. Connor, İstanbul’dan başlayarak Çanakkale’ye ve oradan da ülkenin farklı bölgelerine uzanan bu arayış yolculuğunda en büyük destekçileri Türk subayları Hasan ve Cemal olacaktır.
Atatürk (2023)
Atatürk dizisi, yönetmenliğini Mehmet Ada Öztekin’in üstlendiği, FOX TV’de ve sinemalarda gösterime girecek olan Türk tarihî dönem dramasıdır. Aras Bulut İynemli’nin başrolünde yer aldığı bu dizi, Mustafa Kemal Atatürk’ün gençlik döneminden bir kesiti ele almaktadır. İlk fragmanı ise 28 Ekim 2022 tarihinde izleyiciyle buluştu.
1 Ağustos 2023 tarihinde RTÜK, Amerika Ermeni Ulusal Komitesi tarafından iddia edilen “Ermeni lobilerinin baskısı” nedeniyle Disney+’ın diziye platformunda son verdiği yönündeki iddiaları incelemeye başladığını açıkladı. 2 Ağustos’ta Walt Disney Türkiye ofisi, dizi serisinin planlanan yayını yerine iki ayrı film olarak FOX kanalı ve sinemalarda gösterileceğini resmen duyurdu.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yıl dönemi etkinliklerinin bir parçası olarak, 29 Ekim 2023 tarihinde ilk film “televizyon özel versiyonu” olarak FOX’ta yayınlanacak; ardından ilk film 3 Kasım 2023’te, ikinci film ise 5 Ocak 2024’te sinemalarda izleyiciyle buluşacak. 2024 yılında her iki film de FOX kanalında gösterilecektir.
Son Akşam Yemeği (2023)
Son Akşam Yemeği, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilan edilmesinden bir gün önceki 28 Ekim 1923 Pazar günü ve gecesi Çankaya Köşkü’nde yaşanan olaylara odaklanmaktadır. Çankaya Köşkü, ülkenin kaderini değiştirecek önemli kararların alınmak üzere olduğu bir dönemdedir. Yeni bir yönetim biçimine geçiş tartışılmaktadır ve ertesi gün resmi olarak cumhuriyet ilan edilecektir. Köşkün mutfağında çalışan aşçıdan yamağa kadar tüm çalışanlar, bu duygu dolu yirmi dört saat boyunca hüzün ve mutluluğa tanıklık ederler.
BONUS: Cumhuriyet (1998)
1922’den 1930’lu yılların ortasına kadar uzanan bu dönem, Türkiye Cumhuriyeti’ni kurmaya çalışan Kuva-i Milliye mücadelesini anlatmaktadır. “Cumhuriyet” adlı televizyon dizisinin ardından TRT tarafından hazırlanan bu yapımda yönetmenlik koltuğunu Ziya Öztan üstlenmektedir.
Filmde geniş bir oyuncu kadrosu bulunmaktadır. Bu kadroda Rutkay Aziz, Savaş Dinçel, Hülya Aksular, Dolunay Soysert, Yeşim Alıç, Ayda Aksel, Kenan Bal, Kenan Işık ve Macide Tanır gibi önemli isimler yer almaktadır.
