Çocuk zekası her ne kadar genetik kodlar, cinsiyet ve DNA ile açıklanabilir olsa da çevresel etmenler ve davranışsal gidiş yolları ile geliştirilebilmektedir. Çocuğumuzun zeki olması, aklını kullanabilmesi, toplumda yer edinmesi ve hem kariyer yaşamında hem de sosyalleşirken bu yetisinin ona artı özellikler getirmesi, hepimizin hayalidir. Ancak bir çoğumuz bunun yalnızca akademik alandaki öğretilerle mümkün olacağını düşünürüz.
Aslında hal böyle değildir. Çocukluk çağından itibaren, bireyin gerek sosyal gerekse de matematiksel zekasının gelişim süreci, ebeveyn tutumları ile orantılı şekilde değişkenlik göstermektedir. Örneğin; ”ders çalış, kursa git” gibi söylemlerin çoğu, çocuğun zekasını sandığımız ölçüde desteklemez. Bunun yerine daha derin ve neden-sonuç ilişkisine dayalı yaklaşımlarda bulunmak gerekir.
Peki bu yaklaşımlar nelerdir, nasıl daha zeki çocuk yetiştirilir, anne-babanın tutumları bu gelişimi nasıl etkiler? İşte biz de bu yazımızda sizlere tüm bu soruların cevabı niteliğinde bir takım bilgiler aktarıyor olacağız. Konuya ilişkin videolara ise yazımızın son bölümünde ulaşabilirsiniz.
Çocuk Zekasını Geliştirecek Davranışlar Nelerdir?
Yalnızca ders çalışarak zekanın gelişmesi pek de olası değildir. Bu noktada ebeveynlerin uygulaması gereken bir takım yöntemlerden söz edilebilir. Bunlardan bazılarını şu şekilde sıralayalım..
Aşırıya Kaçmadan Zorlayıcı Görevler Verin: İşleyen demir ışıldar sözünü hepimiz biliriz. Zekanın gelişebilmesi için, sürekli olarak aktive olması ve kendini yenilemesi gerekir. Çocuğa kendi kapasitesinin hafif üzerinde olan bazı görevlendirmeler yapmak, onu başlarda zorlasa da zamanla çözüm yöntemleri bulma becerisini geliştirecektir.
Okuma Alışkanlığını Mutlaka Kazandırın: Çocuk zekasının gelişme düzeyi, okuduğunu ne derecede anlayabildiği ile doğru orantılıdır. Üstelik okuma alışkanlığı kazanmış çocukların, akademik başarıları, sosyal hayattaki aktif rolleri ve sayısal becerileri de en yüksek seviyelerde seyredebilmektedir. Bunun en önemli nedeni soruyu ve ince detayları kavrayabiliyor olmaktır.
Sosyal Etkileşimlerini Arttırın: Akranlarıyla buluşabileceği, birbirinden farklı sosyal veya sanatsal etkinlikler organize edin. Girilen her farklı ortam ya da içinde bulunulan her etkinlik, çocuğun dil gelişimine, görsel zekasına ve öz güvenine katkıda bulunacaktır, unutmayın. Evde ve hep aynı kişilerle zaman geçiren çocukların, sosyal yaşama adapte edilmiş çocuklara göre, çok daha yavaş bir gelişim hızı gösterdikleri görülmüştür.
Oyun ve Bulmacalara Yönlendirin: Oyun oynamak bir çocuğun gelişimi ve gerçek dünyayı anlamlandırabilmesi açısından çok ama çok önemlidir. Oyun, çocuğun iç dünyasını yansıttığı tek araçtır da diyebiliriz. Yapıp bozduğu, yeniden şekil verdiği ve doğru yolu bulmak için uğraştığı bir yolculuktur. Bu nedenle çocuk zekasını geliştirebilmek adına oyun, bulmaca ve bilmeceler olmazsa olmazdır, zihnin aktif kalmasını sağlar.
Müzik Aleti Çalması İçin Teşvik Edin: Müzikle ve notalarla ilgili olmak zekayı geliştiren bir faktördür. Sıralama becerisi, tonlama, basma ve akustik gibi kavramlar, çocuğun hem sosyal gelişimine hem de sayısal zekasına büyük katkılarda bulunurlar. Bu konudaki kilit nokta; çocuğun yeteneklerinin aile ve okul tarafından keşfedilip şekillendirilmesidir.
Doğa İle Bağlantısını Geliştirin: Çocuk zekası görsel, işitsel ve dokunsal etmenlerle ilerler. Çocuk, doğası gereği, keşfetmeye ve bunu yaparken de duyu organlarını sıkça kullanmaya meyillidir. Doğada bulunan hayvanların, bitkilerin ya da kalıntıların canlı canlı keşfedilmesi, onun zekasına olumlu anlamda pek çok şey kazandıracaktır. Aynı zamanda uygulamalı olarak öğrendikleri çok daha kalıcı olmaktadır.
Yabancı Dil Konusuna Gereken Önemi Verin: Bir dil bir insan sözünü hepimiz çok iyi biliriz değil mi? Yabancı dil konusu çocuğunuzun yalnızca akademik başarısını veya kariyer hayatını değil, sosyal ve duygusal gelişimini de destekler. Onun kendisini ifade edebilme alanını genişletir ve çocuk zekasını geliştirmede dil öğrenmenin rolü yadsınamaz.
Çocuk Zekasına Olumsuz Yönde Etki Eden Faktörler
- Çocuk zekasını geliştirebilecek en önemli faktörlerden bir tanesi de çocuğun baba ile geçireceği kaliteli zamandır. Eğer baba yalnızca evin geçimini sağlıyor ancak çocuğu ile yeteri kadar ruhsal temasta bulunmuyorsa, bu durum uzun vadede zeka gelişimini ve analitik düşünebilme kabiliyetini bozar.
- Ayrıca çocuğa; sen yapamazsın, bunu beceremezsin, bak yine başaramadın gibi cümleler kurmak, öz güvenini zedeleyerek zeka gelişimini sekteye uğratır.
- Aşırı korumacı ebeveyn tutumu ile yaklaşarak; çocuğun yapabileceği ödev ve sorumlulukları ebeveynin üstlenmesi zihinde tembelliğe yol açar.
- Ve son olarak çocuğun, başka çocuklar ile kıyaslanması da yine zeka gelişimine olumsuz şekilde yansır.
Çocuk Zekası Nasıl Geliştirilir İle İlgili Video
