A Vitamini, hem bitki hem de hayvan dokularında doğal olarak oluşan biyolojik olarak aktif bileşikler olan retinoidler için genel bir terimdir. Hayvansal kaynaklardan elde edilen A vitamini yağda çözünür ve retinoik asit, retinal ve retinol formundadır. Bu retinoidler biyolojik olarak çok kullanılabilir ve dokularımızda depolandığından, vücutta çok fazla hayvan kaynaklı A vitamini birikebilir ve toksik hale gelebilir.
Meyve ve sebzelerde yer alan A vitamini, insan vücudu tarafından kullanılabilir retinoidlere dönüştürülmesi gereken karotenoidler olarak da bilinen A vitamini öncülleri olan provitamin A formundadır. Birkaç farklı karotenoid sınıfı vardır. Yapılan araştırmalar, karotenoidlerin sağlık yararlarını sağlamak için birlikte çalıştığını göstermektedir.
Ek formda birlikte ele alındığında, bunlara genellikle karışık karotenoidler denir. Vücut, ihtiyaç duyduğu tüm A vitaminini bu bitki türevli karotenoidlerden alabilir. Suda çözünür ve vücutta birikmez. Yüzde 10’dan daha azının vücutta A vitaminine dönüştürülebileceği 500’den fazla karotenoid tespit edilmiştir. Yine de, A vitaminine dönüştürülemeyen pek çok kişinin sağlıklı etkileri vardır. Örneğin likopenin prostat kanserini önlemeye yardımcı olduğu gösterilmiştir.
A Vitamini Eksikliğin Belirtiler Nelerdir?
A vitamini eksikliği gelişmekte olan ülkelerde yaygındır. Eksikliğin en erken belirtilerinden biri gece körlüğüdür. Eksiklik bir doktor tarafından kontrol edilmezse kalıcı körlük meydana gelebilir. A vitamini eksikliği ayrıca kızamık ve zatürre gibi fırsatçı bulaşıcı hastalıkların ölümcül olmasına da neden olur.
Çok fazla alkol tüketen insanlar A vitamini eksiklikleri geliştirebilir. Sonuç olarak diyetlerinde zengin A vitamini besin kaynaklarını içermelidir. Bununla birlikte, takviyeler fazla alkol tüketen insanlar için akıllıca olmayabilir. Çünkü A vitamini karaciğerde depolanır ve mevcut karaciğer hasarı onları A vitamini toksisitesine daha duyarlı hale getirebilir. Bu gibi durumlarda doktor kontrolü son derece önem arz etmektedir.
A Vitamininin Faydaları Nelerdir?
- A vitamini sağlıklı dişler, kemikler, yumuşak doku, mukoza zarları ve cilt yapısının oluşmasına ve korunmasına yardımcı olur. Gözün retinasında renk üreten pigment üretir.
- A vitamini, özellikle düşük ışık koşullarında iyi görüş sağlar. Ayrıca sağlıklı gebeliklerde ve gebelik sonrası emzirmede önemli bir rol oynar.
- Beta-karoten retinoidler antioksidanlardır. Antioksidan adı verilen maddeler, vücudumuzda yer alan sağlıklı hücreleri serbest radikal adı verilen maddelerin sebep olduğu problemlerden korumaktadır.
- Serbest radikallerin bazı kronik ve uzun süreli hastalıklara neden olduğu ve yaşlanmada rol oynadığı bilinmektedir. Beta-karoten barındıran besin kaynaklarını tüketmek olası kanser riskini büyük ölçüde azaltır. Bununla birlikte, beta-karoten içeren takviyelerin kanser riskini azalttığı gösterilmemiştir.
A Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?
A vitamini günlük olarak tükettiğimiz pek çok besinde yer alan bir vitamindir. Fakat farkında olmadan tüketiyoruz ve hangi vitaminleri aldığımızı bilmiyoruz. A vitamini içeren besinler şunlardır;
- Domates,
- Havuç
- Yeşil biber
- Kırmızı biber
- Ispanak
- Brokoli
- Yeşil yapraklı sebzeler.
- Kavun, mango gibi meyveler.
- Balık yağları
- Karaciğer
- Süt ve peynir
- Yumurta
A Vitamini İle İlgili Videolar
