A Vitamini Nedir? Nelerde Bulunur?

Mustafa Ersan29 Eylül 2023

A Vitamini, hem bitki hem de hayvan dokularında doğal olarak oluşan biyolojik olarak aktif bileşikler olan retinoidler için genel bir terimdir. Hayvansal kaynaklardan elde edilen A vitamini yağda çözünür ve retinoik asit, retinal ve retinol formundadır. Bu retinoidler biyolojik olarak çok kullanılabilir ve dokularımızda depolandığından, vücutta çok fazla hayvan kaynaklı A vitamini birikebilir ve toksik hale gelebilir.

Meyve ve sebzelerde yer alan A vitamini, insan vücudu tarafından kullanılabilir retinoidlere dönüştürülmesi gereken karotenoidler olarak da bilinen A vitamini öncülleri olan provitamin A formundadır. Birkaç farklı karotenoid sınıfı vardır. Yapılan araştırmalar, karotenoidlerin sağlık yararlarını sağlamak için birlikte çalıştığını göstermektedir.

Ek formda birlikte ele alındığında, bunlara genellikle karışık karotenoidler denir. Vücut, ihtiyaç duyduğu tüm A vitaminini bu bitki türevli karotenoidlerden alabilir. Suda çözünür ve vücutta birikmez. Yüzde 10’dan daha azının vücutta A vitaminine dönüştürülebileceği 500’den fazla karotenoid tespit edilmiştir. Yine de, A vitaminine dönüştürülemeyen pek çok kişinin sağlıklı etkileri vardır. Örneğin likopenin prostat kanserini önlemeye yardımcı olduğu gösterilmiştir.

İçindekiler:

A Vitamini Eksikliğin Belirtiler Nelerdir?

A vitamini eksikliği gelişmekte olan ülkelerde yaygındır. Eksikliğin en erken belirtilerinden biri gece körlüğüdür. Eksiklik bir doktor tarafından kontrol edilmezse kalıcı körlük meydana gelebilir. A vitamini eksikliği ayrıca kızamık ve zatürre gibi fırsatçı bulaşıcı hastalıkların ölümcül olmasına da neden olur.

Çok fazla alkol tüketen insanlar A vitamini eksiklikleri geliştirebilir. Sonuç olarak diyetlerinde zengin A vitamini besin kaynaklarını içermelidir. Bununla birlikte, takviyeler fazla alkol tüketen insanlar için akıllıca olmayabilir. Çünkü A vitamini karaciğerde depolanır ve mevcut karaciğer hasarı onları A vitamini toksisitesine daha duyarlı hale getirebilir. Bu gibi durumlarda doktor kontrolü son derece önem arz etmektedir.

A Vitamininin Faydaları Nelerdir?

A vitamini sağlıklı dişler, kemikler, yumuşak doku, mukoza zarları ve cilt yapısının oluşmasına ve korunmasına yardımcı olur. Gözün retinasında renk üreten pigment üretir.
A vitamini, özellikle düşük ışık koşullarında iyi görüş sağlar. Ayrıca sağlıklı gebeliklerde ve gebelik sonrası emzirmede önemli bir rol oynar.
Beta-karoten retinoidler antioksidanlardır. Antioksidan adı verilen maddeler, vücudumuzda yer alan sağlıklı hücreleri serbest radikal adı verilen maddelerin sebep olduğu problemlerden korumaktadır.
Serbest radikallerin bazı kronik ve uzun süreli hastalıklara neden olduğu ve yaşlanmada rol oynadığı bilinmektedir. Beta-karoten barındıran besin kaynaklarını tüketmek olası kanser riskini büyük ölçüde azaltır. Bununla birlikte, beta-karoten içeren takviyelerin kanser riskini azalttığı gösterilmemiştir.

A Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

A vitamini günlük olarak tükettiğimiz pek çok besinde yer alan bir vitamindir. Fakat farkında olmadan tüketiyoruz ve hangi vitaminleri aldığımızı bilmiyoruz. A vitamini içeren besinler şunlardır;