İnsanlar giderek vegan beslenmeye başlıyor, fakat hayvansal ürünler tüketilmediğinde insan vücudu nasıl tepki veriyor?
Et ve süt ürünlerini içermeyen bitki temelli diyet olan Veganizm, gittikçe yaygınlaşıyor. 2008’den beri, sadece İngiltere’de kendini vegan olarak tanımlayan insan sayısında yüzde 350’lik bir artış oldu. Bu artışın neden kaynaklandığına ilişkin çeşitli sebepler gösterilebilir, fakat bu sebepler genellikle hayvan refahı, çevre ve dini nedenlerle ilgilidir.
Yine de birçok insan daha sağlıklı bir diyete ihtiyaç duyuyor. Vegan beslenme doğru uygulanırsa araştırmalar sağlık için yararları olabileceğini gösteriyor. Çoğunlukla et ve süt ürünleriyle beslenenler, vegan beslenmeye başladığında vücutlarında önemli değişiklikler olabilir.
İlk birkaç hafta
Bir vegan, diyetine başladığında ilk olarak farkına vardığı şey enerji patlamasıdır, çünkü birçok omnivor diyette bulunan işlenmiş et çıkarılır ve yerini meyve, sebze ve kuruyemiş alır. Bu gıdalar, vitamin, mineral ve lif seviyenizi artırır. Hazır gıdalara güvenmek yerine, öğünleriniz ve atıştırmalıklarınızı düzenlemeniz istikrarlı enerji seviyesini desteklemeye yardımcı olabilir.
Haftalarca hayvansal ürünler tüketilmediğinde, bağırsağın işlevinde daha düzenli ve sağlıklı bir sonuç görülebilir. Bu da, bir vegan diyetinin daha yüksek lif içeriğine, bağırsakta mayalanmaya ve aynı zamanda da irritabl bağırsak sendromuna neden olabilen karbonhidratların artmasına bağlıdır.
Bu artış eninde sonunda başlar ve vegan diyetinin işlenmiş gıda ve rafine karbonhidratlar içermesine veya iyi hazırlanmış ve dengelenmiş olmasına bağlı olarak, kolondaki bakterilerin çeşitliliğinde bazı olumlu değişikliklere yol açabilir. Henüz kanıtlanmamış olsa da, bilim insanları, bağırsak bakterileri için yüksek bir tür çeşitliliğinin, tüm sistem için faydalı olabileceğine inanmaktadır, aynı şekilde, ekosistemler, gelişen çok sayıda türün bir sonucu olarak daha güçlüdür.
Üç ila altı ay sonra
Birkaç ay vegan diyeti uygulandıktan sonra meyve ve sebzelerin artmasına ve işlenmiş gıdaların azaltılmasına bağlı olarak bazı insanlarda aknelerin azaldığı fark edebilir. Ancak bu noktada et, balık ve süt ürünlerinden gelen ve temel kaynak olan D vitamini vücutta azalabilir ve bu geç anlaşılabilir. D vitamininin önemi iyi anlaşılamamıştır. D vitamini kemiklerin, dişlerin ve kasların sağlıklı olması için gereklidir ve bunun eksikliği kanser, kalp hastalığı, migren ve depresyon ile bağlantılıdır.
D vitamininin vücutta yaklaşık iki ay depolandığı düşünülmektedir. Bu depolanan vitaminin ne kadar süre dayanacağı, vegan olma yolunda gitmeye karar verdiğiniz yılın zamanına bağlı olacaktır. Çünkü vücut güneş ışığından da D vitamini üretebilir. Özellikle kış aylarında bol miktarda zengin gıda tüketmek veya takviye almak oldukça önemlidir.
Tuzu az olan ve işlenmiş gıdalar içermeyen dengeli bir diyet, birkaç ay içinde, kalp hastalığının önlenmesine, inme ve diyabet riskinin azaltılmasına yardımcı olur ve ayrıca kardiyovasküler sağlık açısından çok faydalıdır. Bir vegan diyetinde demir, çinko ve kalsiyum gibi besin maddeleri azaldığında vücudumuzun bağırsaktan emilimi kolaylaşır. Adaptasyon, bazı insanlardaki eksiklikleri önlemek için yeterli olabilir, fakat bu durum herkes için geçerli değildir, takviyeler bu eksiklikleri giderebilir.
Altı aydan birkaç yıla kadar
Bir yıl vegan diyeti yapıldığında B12 vitamini depoları tükenebilir. B12 vitamini, kan ve sinir hücrelerinin sağlıklı işleyişi için gerekli olan bir besindir. B12 eksikliğinin belirtileri; nefes darlığı, bitkinlik, zayıf hafıza, ellerde ve ayaklarda karıncalanmadır.
B12 eksikliği, günde üç porsiyon zengin içerikli gıda tüketerek veya takviye alarak kolayca önlenir, ancak herhangi bir eksiklik, kalp hastalığı ve inme riskini yükseltebilir. Bu durum, vegan diyeti olumsuz etkileyebilir ve kalıcı sinir ve beyin hasarına neden olabilir. Dolayısıyla, vegan diyetini doğru uygulamak çok önemlidir.
Hatta birkaç yıl sonra kemiklerimiz de değişimi fark etmeye başlayacak. İskeletimiz bir mineral deposu işlevi görür ve 30 yaşımıza kadar ona diyetimizle mineraller kazandırabiliriz, fakat 30 yaşımızdan sonra kemiklerimiz artık mineralleri ememez ve gençken yeterli miktarda kalsiyum almak hayati önem taşır.
30 yaşından sonra vücudumuz daha sonraki kullanım için iskeletimizden kalsiyumu toplar ve eğer beslenmemiz kanımızdaki yeterli kalsiyumu karşılamakta yetersiz kalırsa, kemiklerimiz o boşluğu doldurur ve kırılgan hale gelirler.
Lahana ve brokoli gibi kalsiyum bakımından zengin sebzeler kemikleri bu durumdan koruyabilir, ancak birçok sebze kalsiyum gereksinimlerini karşılamamaktadır. Vejetaryenler ve omnivorlarla karşılaştırıldığında yüzde 30 oranında daha fazla kemiklerde kırılma riski vardır. Bitki bazlı kalsiyumun emilmesi de daha zordur ve bu nedenle kalsiyum bakımında zengin veya bol miktarda takviye edilmiş gıdalar tavsiye edilir.
Birkaç yıl sonra vegan diyetinde denge önemli hale gelir. İyi dengelenmiş vegan diyetleri sağlık için önemli olabilir. Ancak diyetin uygun yapılmaması halinde vücutta eksikliklere sebebiyet verebilir ve vegan diyetin bir yararı kalmaz. Ayrıca süpermarketler ve yiyecek mağazaları daha kolay ve heyecan verici bir vegan diyetinden zevk almayı kolaylaştırarak, et yeme isteğimizi azaltmaktadır. Fakat doğru uygulanan vegan diyeti insan sağlığı için iyi olabilir.
