Psikoterapi, konuşma terapisi olarak da bilinen ve zihinsel sağlık sorunları ile duygusal zorlukların üstesinden gelmek amacıyla uygulanan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntem, bireylerin olumsuz düşünce, duygu ve davranışlarını değiştirmeye yardımcı olur.
Psikoterapide kişi, bir uzman psikolog veya psikiyatrist eşliğinde, yaşadığı travmalar, problemler ve stresli durumlar hakkında konuşarak, bu duyguları anlama ve onlarla başa çıkma yeteneği kazanır.
Psikoterapi, kişinin ruhsal durumunu iyileştirmeyi hedefler ve bu süreç bazen ilaç tedavisiyle de desteklenebilir. Farklı türleri olan bu terapi, uzman bir profesyonel eşliğinde gerçekleştirilir.
Psikoterapi, bireylerin ruh sağlığını iyileştirmek için kullanılan çeşitli konuşma terapisi yöntemlerini içerir ve kişinin durumuna bağlı olarak psikoterapinin farklı türleri tercih edilir.
- Bilişsel-Davranışçı Terapi , bireylerin olumsuz düşüncelerini değiştirmeye yönelik hedef odaklı bir yaklaşımdır.
- Psikodinamik Terapi, geçmişte yaşanan olayların mevcut ruh haline olan etkilerini ortaya çıkararak bu etkilerin farkındalığını sağlamayı hedefler.
- Aile Terapisi, aile içi problemleri ele alarak aile üyeleri arasındaki iletişimi geliştirmeye çalışır.
- Diyalektik Davranış Terapisi ise, yoğun duygular yaşayan bireyler için geliştirilmiş bir yöntem olup, duygusal düzenleme becerilerini kazandırmayı amaçlar.
- Kişilerarası Terapi, kişiler arasındaki iletişim sorunlarını çözmeye odaklanan kısa süreli bir tedavidir.
- Grup Terapisi, bireylerin kendi deneyimlerini paylaşarak başkalarının yaşadıkları üzerinden kendilerini yalnız hissetmemelerini sağlamayı amaçlar.
- Evlilik ve Çift Terapisi, partnerler arasındaki ilişki sorunlarını değerlendirip çözüm yolları sunar.
- Destekleyici Terapi, bireyin kaygılarını azaltmak ve benlik gelişimini desteklemek için rehberlik sunar.
- Varoluşçu Psikoterapi, bireylerin özgürlüğü ve kendi yaşamlarının sorumluluğunu üstlenmeleri üzerine odaklanır.
- Ayrıca, hayvan destekli terapi, oyun terapisi ve yaratıcı sanat terapisi gibi alternatif yöntemler de bulunur.
Uzman psikolog veya psikiyatrist, kişinin ihtiyaçlarına uygun olan terapi yöntemini belirleyerek terapi sürecini planlar.
İlginizi çekebilir: Uzman Psikolog Nedir, Uzman Psikolog Nasıl Olunur?
Psikoterapi, belirli zihinsel hastalıklar ve duygusal problemler için bireye özel tedavi planları oluşturarak çözüm arayan bir yaklaşımdır. Bu terapi yöntemi, çeşitli akıl sağlığı sorunları ve travmalarda durumu hafifletmeye, problemin kökenindeki etkileri aşmaya ve başa çıkma becerilerini geliştirmeye yardımcı olur.
Psikoterapi, ilişki veya boşanma sorunları, öfke kontrolü, travmalar, depresyon, bipolar bozukluk, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu, anoreksiya ve diğer yeme bozuklukları, bağımlılıklar, obsesif kompulsif bozukluk (OKB), şizofreni, kişilik bozuklukları, Travma Sonrası Stres Bozukluğu gibi durumlarda uygulanabilir. Ayrıca, yakın birini kaybetme, MS ve kanser gibi ciddi hastalıklarla başa çıkma sürecinde de faydalı olabilir. Psikoterapi, bu sorunların tedavisinde tek başına etkili olabileceği gibi ilaç tedavisiyle de kullanılabilir.
Psikoterapi Ne İşe Yarar? Kaç Seans Sürer?
Psikoterapi, kişinin ruh halini ve duygusal durumunu konuşarak iyileştirmeyi hedefleyen bir yöntemdir ve iyi bir terapi sonucunda, genellikle terapi alan bireylerde huzursuzluk ve ruhsal sorunların azaldığı gözlemlenir. Bu terapi, duygu, düşünce ve davranışların düzelmesine yardımcı olurken, hastalık, ölüm, iş kaybı veya boşanma gibi travmatik olayların olumsuz etkilerini hafifletir.
Ayrıca, kişinin hayatını yeniden kontrol altına almasını ve yaşamdan daha fazla zevk almasını sağlar. İlişkilerdeki çatışmaları çözmeye yardımcı olur, kaygı ve stresi yönetir, anksiyetenin etkilerini azaltır. Agresif davranışlar ve sağlıksız tepkileri kontrol etmeyi öğretir ve psikolojik sorunların neden olduğu uykusuzluk gibi sorunlara da iyi gelir.
Psikoterapi, psikolojik sorunları olan ve tedavi arayışında olan bireyler için en önemli yöntemlerden biridir. İlaç tedavisi ile birlikte uygulandığında, psikoterapinin daha etkili ve sağlıklı sonuçlar verebileceği görülmektedir.
Tedavi sürecine başlamak için bir psikolog veya psikiyatriste gitmeye karar verdikten sonra, uzman terapist ilk seansta kişiyle ilgili genel bilgileri toplar. Bu seanslar genellikle 45-50 dakika sürer. İlk görüşmede genel bilgilerin alınmasının ardından, kişinin sorunlarının tam olarak teşhis edilmesi birkaç seansı bulabilir. Bu seanslar ilerledikçe, hangi tür psikoterapi yönteminin uygulanacağı, tedavi sürecinin nasıl devam edeceği ve terapiye kaç seans daha ihtiyaç duyulacağı gibi konular netleşir. Oturumların sayısı kişiden kişiye, soruna, beklentilere vb. göre değişiklik gösterir.
Şema Terapi Nedir?
Şema terapi, 1980’lerin ortasında Jeffrey Young ve ekibi tarafından geliştirilen bütüncül bir psikoterapi modelidir ve klasik bilişsel-davranışçı terapinin yetersiz kaldığı durumlar için bir modifikasyon olarak ortaya çıkmıştır. Şema terapinin ne olduğunu daha iyi anlayabilmek için öncelikle bilişsel davranışçı terapiye ve bu iki terapi arasındaki farklara bakmak gerekir.
Bilişsel davranışçı terapi, duygu, düşünce ve davranışlar arasındaki ilişkiye odaklanarak duygusal problemleri çözmeyi hedefler. Bu yöntem, otomatik düşüncelerin farkına varmayı ve bu düşünceleri değiştirmeyi amaçlayan pratik ödevler içerir. Şema terapi ise, bu yaklaşıma ek olarak, sorunların kökenini çocukluk deneyimlerinde arar ve geçmişten gelen duygusal birikimleri olumlu yönde dönüştürmeye çalışır.
Şema terapi, mevcut işlevsiz düşünce kalıplarının yanı sıra, erken dönem yaşam deneyimlerinin bu kalıpları nasıl şekillendirdiğine de odaklanır. Bu terapi yöntemi, bilişsel-davranışçı temellere dayanmakla birlikte, Gestalt, bağlanma, psikanaliz ve nesne ilişkileri gibi çeşitli ekollerden de yararlanarak daha kapsamlı bir tedavi sunar.
Şemalar Nasıl Anlaşılır?
Psikolojide şema kavramı, kişinin çocukluk dönemindeki deneyimlerden kaynaklanan ve kendisi ile çevresi hakkındaki düşünce ve davranış kalıplarını tanımlar. Şemaların oluşumunda üç ana etken bulunur.
- İlk etken, çekirdek duygusal ihtiyaçların karşılanmamasıdır; bu ihtiyaçlar arasında güvenli bağlanma, özerklik, duyguların ifadesi, kendiliğindenlik ve oyun, gerçekçi sınırlar ile öz-denetim yer alır.
- İkinci etken, çocuğun erken dönem yaşantılarıdır; ebeveyn sevgisinden mahrum kalma, zarar görme, ebeveynlerin yaşamını model alma veya aşırı koruyucu bir şekilde büyütülme gibi deneyimler, şema gelişimini tetikleyebilir.
- Üçüncü etken ise, her bireyin sahip olduğu farklı duygusal mizacın, çevresel etkilerle etkileşime girmesidir; bu durum, benzer deneyimlerin farklı çocuklarda farklı şemaların gelişmesine yol açabilir.
Erken dönem uyumsuz şemalar, çocuklukta ortaya çıkıp gelişen ve kişinin yaşamını olumsuz etkileyen kalıplardır, bu nedenle şema terapisti bu şemaların oluşumundaki tüm nedenler ve uyumsuz şemalar üzerinde çalışır.
Şema terapide toplamda 18 uyumsuz şema beş farklı alanda incelenir:
- İlk grup, ayrılma ve reddedilme şemalarını içerir ve bu şemalar, terk edilme korkusu, duygusal yoksunluk, güvensizlik, sosyal izolasyon ve kusurluluk gibi sorunları kapsar.
- İkinci grup, zedelenmiş özerklik ve başarısızlık şemalarını içerir; burada dayanıksızlık, bağımlılık, yetersizlik, başarısızlık ve iç içe geçme gibi konular ele alınır.
- Üçüncü grup ise zedelenmiş sınırlar şemalarıdır ve haklılık, büyüklenmecilik, yetersiz öz-denetim gibi şemaları içerir.
- Dördüncü grup, başkaları yönelimlilik şemalarını kapsar; bu şemalar fedakarlık, onay arayıcılık ve boyun eğicilik gibi davranışları içerir.
- Son olarak, aşırı tetikte olma ve bastırılmışlık şemaları, yüksek standartlar, duyguların bastırılması, karamsarlık ve cezalandırıcılık gibi sorunları ele alır.
Şema terapi, iki aşamada uygulanır. İlk aşamada, terapist kişiye şema terapi hakkında bilgi verir ve diyalog, formlar ya da duygusal teknikler aracılığıyla kişide hangi şemaların mevcut olduğunu ve bu şemalarla nasıl başa çıktığını belirler. İkinci aşamada ise bilişsel, duygusal ve davranışsal teknikler kullanılarak bu şemalar uzun vadeli olarak ele alınır. Kişi, terapistin rehberliğinde, geçmişteki deneyimlerini ve bu deneyimlerin günümüzdeki etkilerini yeniden değerlendirir, bu sayede uyumsuz şemaların etkisini azaltır ve geçmişiyle barışır. Siz de yüz yüze veya online terapi görmek istiyorsanız, deneyimli ve alanında yetkin terapistler için Beylikdüzü Psikolog Merkezi’ni ziyaret edebilirsiniz.
Referans: Beylikdüzü Psikolog Merkezi
