Geçmişi 20. yüzyılın başlarına dayanan Ponzi sistemi, Star TV’de yayımlanan psikolojik gerilim türündeki televizyon dizisi Babil ile gündeme geldi. Yasal gibi görünen Ponzi sistemi birçok kişinin mağdur olmasına sebebiyet veren bir sistem. Sözde ‘kazan kazan’ sistemi Ponzi hakkında tüm detayları yazımızda bulabilirsiniz.
1920’li yıllarda İtalyan iş adamı Charles Ponzi dükkânının camına “45 günde %50, 90 günde %100 kar yapın!” yazılı bir kâğıt yazması tarihin en büyük dolandırıcılık sistemleri arasında bulunan Ponzi sistemini başlattı. Ortalamanın üzerinde kazanç sağlamayı vadeden bu sistem piramit sistemi ve saadet zinciri olarak da adlandırılır.
Charles Ponzi Kimdir?
ABD tarihinin en büyük dolandırıcılarından birisi olarak anılan Charles Ponzi, 3 Mart 1882 tarihinde dünyaya gözlerini açmıştır. Geçimini sağlayabilmek için sütçülük ve gazete dağıtıcılığı yapan Ponzi, 1917 yılında Boston’a taşınmasından sonra ihracat dergisi çıkarmaya karar vermiştir.
İhracat dergisi çıkarma hazırlığındayken 60’dan fazla ülkenin altına imza attığı bir anlaşma, bir nevi uluslararası hisse senedi niteliği taşıyan posta kuponlarıyla tanışmıştır. Bu kuponların ticaretini yapmayı kafasına koymuş ve yazımızın konusu olan Ponzi sistemini başlatmıştır.
Ponzi Sistemi Nasıl İşler?
Charles Ponzi tarafından geliştirilmiş olması nedeniyle Ponzi adıyla kullanılan dolandırıcılık yöntemi; Çiftlik Bank, PlusToken, OneCoin gibi projelerde de kullanılmıştır. Gelelim Ponzi sistemi nedir, nasıl işler sorularının yanıtına. Yasa dışı ve gayrı ahlâki kazanç sistemi Ponzi piramit şeklinde işler. Bir kişi tarafından kurulan sisteme sonradan yüksek oranda kar vadedilen yeni üyeler dahil olur. Güvensiz yatırımcıların küçük miktarlarda deneme yatırımları yaparak kâr paylarını almasıyla sistem başlar.
Ponzi sistemini bir örnekle şöyle açıklayabiliriz: Başlangıçta 2 kişi sisteme 100’er lira yatırır. Toplanan 200 TL her 3 ayda kullanıcılara dağıtılır ve 3 ayın sonunda ilk yatırımı yapan 2 kişiye 100 TL verilir. Yatırımcıya verilen para güven oluşmasını sağlar. Daha sonra 2 kişi, sistemden kazandığını tüm tanıdıklarına duyurup sisteme üye çeker.
Her yeni üyenin ödediği para, bir önceki kişiye yatırılınca tepedeki kişi olan “sistemi kuran kişi” ve ilk 2 yatırımcı büyük kazanç elde etmiş olur. Sisteme son dahil olan kişilerin ödediği 100’er TL, her 3 ayda bir, başta ilk katılımcılar olmak üzere diğer kişilere paylaştırılır. Sistemi döndürecek para toplanamadığında kurucu kişi havuzda biriken tüm parayı alır ve elbette ortadan kaybolur.
Ponzi sistemi aslında şu anlama gelir: Ponzi şeması kurucusu dışındaki kişiler kurucu kadar kar elde edemez. Ponzi’nin kurucuları oyundan en kârlı ayrılan taraf olur. En ağır darbeyi alan piramidin en alt bölümünde olanlardır. Charles Ponzi’nin 1 milyon dolar çapında büyük bir vurgun yaptığı düşünülüyor.
Günümüzde halen insanlar Ponzi sisteminden dolayı mağduriyet yaşamaktadır. Ponzi şeması tarzındaki sistemlere karşı dikkatli olmanızı öneririz. Yasal yollarla para kazanmak için Evden, İnternetten Para Kazanma Yolları (2020) başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Ponzi Sistemi ile ilgili videolar
