“Bütün insanlar doğası gereği bilmek isterler” sözleri ile başlar Aristotales metafiziğinin ilk kitabı. Peki nedir bu bilimin dahi zaman zaman çözmekte yetersiz kaldığı hayalet kavram? Aristotales, bilinmeyeni anlamak için doğuştan gelen bir dürtü veya bir eğilimimiz olduğunu iddia eder. Ancak bilimin mevcut bilgiler ve veriler dahilinde bir açıklama getiremediği durumlar ve kavramlar vardır. Metafizik her geçen gün anlam tahribatına uğrasa da, Metafizik nedir, kelimenin kaynağı nereden gelmekte, incelediği konular nelerdir, öğeleri nelerdir gibi soruları sizler için cevapladık.
Metafizik nedir?
Yaşadığımız dünyada somut bir karşılığı olmayan ancak; akıl ve sezgi yoluyla idrak edilebilen varlıkları inceleyen bilime denir. Metafizik aslında varlığın özünü, görüntülerin arkasındaki gerçekliği arar. Duyu organlarıyla algılanamayan olgulara ışık tutmaya çalışan bu bilim ilk kez Antik Yunan’da felsefenin bir dalı olarak ortaya çıkmıştır.
Kelimenin kaynağı nedir?
Eski Yunan filozofu Aristoteles Fizik ismi verilen bir seri kitap kaleme almıştır. Eserlerinin düzenlenme safhasında fiozofun, felsefi sorgulamanın temel alanı ile ilgili olan ve o dönemde ismi bulunmayan kitapları Fizik ‘ten hemen sonra yer almıştır. Bu sebeple Aristoteles üzerine çalışma yapan uzmanlar bu kitaplara “ta meta ta fizika” yani “fizik ile ilgili kitaplardan sonra gelen kitaplar” ismini vermişlerdir. Bu ‘metafizik’ kelimesinin çıkış noktasıdır.
Ortaçağ’a gelindiğinde ise metafizik kelimesindeki ‘fizik’ doğa olarak, ‘meta’ ise ‘öte’ olarak anlamlandırılmıştır. Bu dönemle birlikte metafizik doğa
ötesi, doğadan varlıkça ve değerce üstün olanların araştırılması anlamlarında kullanılmıştır.
İncelediği konular nelerdir?
Metafiziğin incelediği konular varlık, varoluş, evrensel, özellik, ilişki, sebep, uzay, zaman, tanrı, olay gibi kavramlar üzerinedir.
Metafizik Öğeler Nelerdir?
Duyu organlarımızla algılanamayan öğelerin tamamı metafizik öğeler olarak tanımlanır. Buna göre öğeler:
1. Ruh
Varlığın maddi olmayan tarafı ya da özü olarak tanımlanır. İnsan var oluşunun özü olan ruhun doğası ile ilgili konular birçok filozofun çalışma konusu olmuştur.
2. Tanrı
Tanrı ya da ilah, evrenin tek yaradanı ve yöneteni olarak hem din felsefesinde hem de metafizikte önemli bir yer tutar.
3. Ussal Bilgi
Yalnız akla dayanan bilgi, Immanuel Kant, Aristoteles ve Platon tarafından metafizik bir kavram olarak ele alınmıştır.
Ortaya çıkış biçimleri
Kant’a göre metafizik tüm bilimlerin kraliçesi olmasına rağmen, mutabakatın sağlanamadığı bir felsefe dalıdır. Bilimin eksik bıraktığı alanları tamamlama çabası içinde olan metafizik yahut fizikötesi şu biçimlerle ortaya çıkar.
a. var olanların kendisi üzerine öğreti (varlıkbilim, ontoloji).
b. evrenin özü üzerine öğreti (evrenbilim).
c. insan üzerine öğreti (insanbilim ve varoluşçu felsefe).
d. Tanrı’nın varoluşu ve özü üzerine öğreti (tanrıbilim).
e. Kant’ın bilgi bakımından fizikötesini eleştirip ‘pratik usun üstünlüğü’ ilkesi ile ahlak alanında kurduğu ahlaki fizikötesi.
Fizikötesi spekülatif bir bilim dalıdır; en yüksek genel ilkeden tüm gerçekliği çıkarma çabasındadır. Bunun sonucu olarak tümevarımsal eğilimdedir. Böylece teker teker edindiği bilimsel sonuçları sentezleyerek bir evren tablosu ortaya koymak ister.
İlgili Videolar
