“La Marseillaise” nerede yazıldı?
Fransız Milli Marşı Marsilya’da (ya da Marsilya hakkında) değil, yarı Alman olan Strazburg’da yazıldı. Devrimden esinlenmekten çok uzakta olan sözler, (kendisi bir Fransız olmasına rağmen) Alman birine ithaf eden ve müziğini de bir İtalyan’dan aşıran bir kral taraftarı tarafından yazıldı. Müziğin aslına “Battle Hymn for the Army of the Rhine” [Ren Ordusu için Savaş İlahisi] denir.
La Marseillaise’ın Fransa milli ordusuna ilham yaratması için yazılmış bir marş olması istenildi. Claude Rouget de Lisle (1760-1836) amatör bir bestekâr ve topçu subayıydı. Fransa’nın Avusturya’ya savaş ilanının damgasını vurduğu zengin bir yemekte, Strazburg Belediye Başkanı, de Lisle’den şöyle rica etti: “Mösyö, bize her taraftaki askerlerimizi anavatanlarını korumaları için harekete geçirecek bir şarkı yazın.” Biraz fazla şampanya içtikten sonra, de Lisle klavseninin başında uyuyakaldığı ve uyandığında “La Marseillaise”in hem sözlerini hem de müziğini tamamen yazılmış şekilde bulduğu (böyle iddia etti) konutuna döndü.
En azından müzik tamamen oluşturulmuştu. Ezgisi sekiz sene önce yazılmıştı. Bestecisi, Marie Antoinette için çalışan bir saray müzisyeni ve bir başka sağlam kral taraftarı olan İtalyan viyolonsel virtüözü Giovanni Battista Viotti’ydi.
Ezgisi ister kasıtlı olarak çalınsın ister bilinçsiz ödünç alınsın, de Lisle şarkıyı bir başka kral taraftarı olan Fransa’nın Ren Ordusu komutanı, Bavyera doğumlu Kont Nikolaus Graf von Luckner’e adadı. Hem Luckner hem Lisle kısa bir süre sonra, Terör Döneli sırasında tutuklandılar. Luckner giyotinle idam edildi, ancak de Lisle birçok devrim karşıtı şarkı yazmasına rağmen serbest bırakıldı. Sonuç itibari ile La Marseillaise’ ın saygıdeğer yazarlarından biriydi. Daha sonra anılarını yayımladı (hiç kimsenin satın almadığı) ve 1836’da beş parasız bir şekilde öldü.
Ama şarkı çok başarılıydı ve beş ay sonraki Valmy Muharebesinde, Fransız birliklerini Avusturyalı’lar karşısında ilk büyük zaferlerine ulaşmak için cesaretlendirecekti.
Hareketlendiren duygusu kolaylıkla devrimci davaya uygun görüldü ve elyazması kopyalan hızlıca ordu içinde dağıtıldı, özellikle Marsilyalı gönüllüler arasında popülerdi, onlar kendi kopyalarını 10 Ağustos’ta Tuileries Sarayına vardıklarında söyledikleri Paris’e taşıdılar. Bir efsane doğdu. 1795’te Bastille Gününde, “Marseilles Şarkısı” Cumhuriyet’in ulusal marşı olarak benimsendi.
Belki de uyduruk kökeninden dolayı, Napoleon şarkıdan hiçbir zaman hoşlanmadı ve yasakladı. Aslında, 1887’de yazılışından neredeyse bir yüzyıl sonra anayasaya eklenen resmi versiyonundan önce birçok kez yasaklandı ve yasak geri alındı.
1830’da Hector Berlioz, orkestra için tam halini besteledi ve 1882’de Çaykovski onu 1812 Uvertüründe bir tema olarak kullandı (bu bir tarih hatası olmasına rağmen: 1812’de yasaklandı).
Mireille Mathieu singing La Marseillaise (with lyrics)
