Kendine zarar verme davranışı, insanların zor düşünceler ya da duygular ile başa çıkmalarına yardımcı olmak için bilerek kendilerine zarar verme durumlarıdır. Hayatlarına son vermeye çalışmaktan ziyade daha çok kendilerini yaralarlar.
Sıkıntıları ile başa çıkmanın ya da bunları iletmenin tek yolunun kendine zarar verme olabileceğini düşünürler. Bu durumu yaşayan bazı insanlarda intihar eğilimi de olabilir ama her zaman değil. O anlarda, kendine zarar vermek, düşünceleri ve duyguları ile başa çıkmanın daha az zararlı bir yolu olabilir.
Kendine Zarar Verme Davranışı Nedenleri Nelerdir?
Kendine zarar verme davranışı, gençlerde genel nüfusa göre daha yaygındır. Kendine zarar verenlerin çoğu bunu yalnızca 1-2 kez yapar ve devam etmesi pek olası değildir. Daha sık ve daha uzun süre kendine zarar verenlerin devam etme olasılığı daha yüksektir.
Gençlerin en çok yaşadığı nedenler şunlardır;
- Aşırı duygular hissetmek
- Hızlı ve yoğun tepki verme eğiliminde olmak
- Daha fazla risk alma gerekliliği
- Yaşadıkları stresle başa çıkmak için
- Kendileri için önemli olan kişilerce onaylanmadığını kabul edilmediğini ya da desteklenmediğini hissetmek
- Sağlıksız bir yaşam tarzına sahip olmak:
- Sosyal medyanın aşırı kullanımı ya da bağımlılığı
- Uykusuzluk
- Hareket eksikliği
- Yetersiz beslenme
Uzun süre kendine zarar verebilecek kişiler şunlardır;
- Tedavi edilmeyen ya da eksik tedavi edilen depresyon, anksiyete hastaları
- Cinsel kimlik sorunları olan
- Vücudundan memnun olmayan
Kendine zarar verme eğilimi, aşağıda yer alan psikolojik hastalıkların bir belirtisi olabilir;
- Yeme bozuklukları
- Depresyon ve depresif bozukluklar
- Bipolar bozukluklar
- Anksiyete bozuklukları
- Madde kullanımı zorlukları
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
- Kişilik bozuklukları
Kendine Zarar Verme Davranışının Tedavisi
Kendine zarar verme davranışının tedavisi, birinin neden ve ne zaman kendine zarar verdiğinin ve bu davranışı değiştirmeye motive edilip edilmediğinin bir değerlendirmesini içermelidir. Doktorunuz tarafından uygulanacak aşağıdaki tedaviler yardımcı olabilir.
- Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT): İnsanlara düşünce ve davranışların ruh hallerini nasıl etkilediğini öğreten bir terapidir.. Kendine zarar vermeyi tetikleyen duyguları azaltmaya yardımcı olur. Aynı zamanda kaygı, depresyon, benlik saygısı, problem çözme becerileri ve baş etme becerilerini geliştirebilir.
- Kişilerarası Terapi (IPT): Duygusal sıkıntının merkezinde yer alan kişisel ilişkilere odaklanır.
- Diyalektik Davranış Terapisi (DBT): Aşırı ve katı düşünme biçimlerinin daha esnek düşünme biçimleriyle nasıl değiştirileceğini öğreten terapidir. Ayrıca kabul etme ve problem çözme gibi becerileri de öğretir. İnsanlara rahatsız edici ya da zor düşünceler, duygular ve durumlarla nasıl başa çıkacaklarını öğretebilir.
- Motivasyonel Görüşme (MI): Bu tekniği uygulamak içsel motivasyon bulma sürecini destekleyerek insanların değişimle ilgili karışık duygular ve korkularla başa çıkmalarına yardımcı olur.
Tedavi olanların genel olarak şunları belirtmektedir;
- Kendine zarar vermeye yol açan temel sorunları ele aldık.
- Duygularını daha iyi idare etmeyi öğrendik
- Daha bilinçli hale geldik
- Başkalarıyla önemli ilişkilere sahip olduk
Kendine Zarar Verme Davranışı İle İlgili Videolar
