İştahsızlık, yemek yeme isteğinin körelmesi ya da günlük kalori ihtiyacının çok daha altında beslenme olarak tanımlanabilir. Aç olduğunu hissetmeme durumu her yaştan ve cinsiyetten kişide görülebilir. Bu durum kısa sürdüğünde tedavi gerektirmezken, uzaması halinde altında yatan nedenin araştırılması gerekir.
İştah kesilmesi problemi, beslenme düzenini bozar ve vitamin, mineral, protein, kalori bakımından vücutta bir takım eksikliklere yol açar. Uzun vadede kişide hem biyolojik hem de ruhsal anlamda sorunlara sebebiyet verebilir. Dönemsel olarak kişilerde bazı nedenlere dayalı iştah değişiklikleri yaşanması normal kabul edilse de bazen bu durum bir hastalığın belirtisi olarak karşımıza çıkabilir.
İşte biz de bu yazımızda sizlere hem erişkinlerde hem de çocuklarda görülebilen iştah kesilmesinin nedenleri ile ilgili bir takım bilgiler aktarıyor olacağız. Konuya ilişkin videolara ise yazımızın son bölümünde ulaşabilirsiniz.
İştahsızlık Nedenleri Nelerdir?
- Viral ya da bakteriyel enfeksiyonların varlığı (üst solunum yolu problemleri, kolit, menenjit, zatürre, cilt enfeksiyonları, gastroenterit gibi…)
- Psikolojik sorunlar (anksiyete, depresyon, panik atak, kaygı bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, anoreksiya, kilo alma korkusu, gibi..)
- Kronik hastalıklar (böbrek yetmezliği, diyabet, karaciğer hastalığı, hepatit, hipotiroid, anemi, huzursuz bağırsak sendromu, migren atakları gibi..)
- Bazı kanser türleri (pankreas, yumurtalık, kolon kanserleri)
- Bunama, alzheimer, demans, parkinson gibi nörolojik sorunlar
- Gebelik döneminde olmak (özellikle ilk trimester)
- Kullanılan bazı ilaçların yan etkileri, kemoterapi süreçleri
- Aktif sigara kullanıcısı olmak
- Metabolizmanın işleyişiyle ilgili bir takım bozukluklar
- Stres ve heyecan gibi duygu durumlarının süreklilik arz ettiği dönemler
- Mide bulantısı, şişkinlik, kusma
- Geçirilen bir fiziksel travma ya da başa alınan bir darbe sonrası yaşanan beyin sarsıntısı
- Kaliteli uykunun alınamamış olması ve kronik hale gelen yorgunluk, iştahsızlık nedenlerinin başlıcalarıdır.
İştahsızlık Belirtileri Nelerdir?
Uzun süre yemek yenilmemesi veya alınması gereken günlük kalori ihtiyacının vücut tarafından karşılanmaması halinde, elbette biyolojik ve psikolojik olarak bir takım semptomlar baş göstermektedir. Bunlardan bazıları ise şu şekilde sıralanabilir.
- Kilo kaybı
- Ağızda kuruluk ve hoş olmayan bir tat
- Yemek görmek ya da yemek kokusu duymak istememe
- Kadınlarda menstrual döngüde meydana gelen aksamalar (regl olmama)
- Vücut kitle indeksinin normal kabul edilen sınırın altına inmesi
- Nefes problemleri (nefes darlığı, hava açlığı)
- Yaş ve boy ile uyum göstermeyen düşük ağırlıkta olmak
- Konsantrasyon düşüklüğü, dikkat dağınıklığı, sinirlilik hali
- Halsizlik, keyifsizlik, ellerde ve ayaklarda titremeler
- Uyku bozuklukları (sürekli uyuma isteği veya uykuya dalmakta güçlük çekme)
- Mide bulantısı ve midede ağrı ya da yanma hissi
- Kabızlık veya ishal
- Açlık hissinin hiç olmaması veya çok az yemek yedikten sonra gelen tıkanma duygusu
Gebelik Döneminde İştahsızlık
Özellikle hamilelik döneminin ilk trimester adı verilen üç aylık zaman diliminde, vücut yeni düzene adapte olmaya çalışıyordur. Aynı zamanda bu dönemde meydana gelen hem fiziksel hem psikolojik hem de hormonal değişiklikler mide bulantısıyla birlikte iştahsızlığa neden olabilir.
Bu durum dönemsel olarak normal kabul edilmekte ve gebeliğin ilerleyen aylarında çoğunlukla yemek yeme isteği geri gelmektedir. Bu süreçte bolca su tüketimine ve sıvı gıdalarla beslenmeye ağırlık verilmeli, gerekirse serum takviyesi alınmalıdır.
Çocuklarda İştahsızlık
İdrar yolu enfeksiyonları, soğuk algınlığı, grip, yutkunma zorluğu, çinko eksikliği, kulak-burun-boğaz hastalıkları, çocuk (bebek) reflüsü ve bazı psikolojik etmenler çocuklarda iştahın gözle görülür derecede azalmasına neden olabilmektedir. Bu noktada yapılması gereken; çocuğu belli bir süre gözlemledikten sonra gerekli tetkikleri yaptırmak üzere mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmak olmalıdır.
Fakat buradaki temel nokta; çocuğun sevmediği gıdaları yemek istememesi ile iştahsızlık probleminin birbirine karıştırılmaması gerektiğidir. Ayrıca çocuğa öğün saatine yakın zaman dilimlerinde; iştahını kapatabilecek, süt, kraker, meyve suyu, gazlı içecekler vb atıştırmalıklar verilmemelidir. Porsiyonlar ise yaşına uygun olmalı aşırıya kaçılmamalıdır.
İştahsızlık Tedavisi Nasıldır?
- Öncelikle sorunun altında yatan sebebin araştırılıp bulunması ve buna yönelik bir tedavi planlanması çok önemlidir. Bunun için yapmanız gereken ise alanında uzman bir hekime muayene olmaktır.
- Viral ya da bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanan iştah kesilmesi durumunda; gerekli anti viral veya antibiyotik tedavisinin sonunda yeme düzeniniz eski haline geri dönecektir.
- Bunun dışında eğer böyle bir yan etki saptandıysa, hekiminiz daimi kullandığınız ilaçlarda değişikliğe gidecektir.
- Kronik hastalıklar nedeniyle yaşanan iştah problemlerinde ise; sevdiğiniz yemekleri yapmak ve sevdiğiniz insanlarla bir araya gelerek yemek yemek gibi motive ve teşvik edici yöntemlere başvurabilirsiniz.
- Günde bir ana öğün yeyip, ara öğünlerde sağlıklı atıştırmalıklara yer vermek, kaliteli uyku uyumak ve egzersiz yapmak da iştah problemlerinde kullanılabilen diğer yöntemlerdir.
İştahsızlık Nedenleri İle İlgili Video
