Tam adı: Seyyid Muhammed bin İbrahim Ata
Doğum tarihi: 1209
Doğum yeri: Horasan, İran
Boyu: –
Burcu: –
Ailesi: Seyyid Muhammed-Hatem Hatun
Eşi: Kadıncık Ana (Kutlu Melek, Fatıme Nurriye)
Çocuk (ları): –
Mesleği:
Aktif Yılları: –
Hakkında
Hacı Bektaş-ı Veli Kimdir? Gerçek ismi Seyyid Muhammed bin İbrahim Ata olan Hacı Bektaş-ı Veli, Horasan’ın Nişabur şehrinde doğmuştur. Doğum ve ölüm tarihi bazı kaynaklara göre farklılık göstermektedir. Hacı Bektaş-ı Veli hakkında efsanevi bilgiler de mevcuttur. Hünkar Hacı Bektaş-i Veli’nin ölümünden sonra yazılan Velayetname’ye göre Horosan Hükümdarı İbrahim-al-Sani olarak da bilinen Seyyid Muhammed ile Nişaburlu alim Şeyh Ahmet’in kızı Hatem Hatun’un oğullarıdır.
Hacı Bektaş-ı Veli, Lokman Parende’de eğitim almıştır. Rivayete göre gözdesi olduğu Lokman Parende’de kendisinde olağanüstü birtakım haller gerçek gerçekleşmiştir. Ardından Ahmet Yesevi’nin öğretilerini takip eden Hacı Bektaş-ı Veli, Kur’an-ı Kerim, dini ilimler ve batı ilmine vakıf olmuştur. Hacı lakabını Lokman Parende’de bulunduğu süreçte almıştır.
Hacı Bektaş-ı Veli, eğitimini tamamladıktan sonra “Horasan diyarından erleri uyandırmak için” Anadolu’ya gelmiştir. Birkaç öğrencinin eğitimiyle ilgilenmiştir. Dini, iktisadi, askeri ve sosyal teşekkül olan Ahilik Teşkilatı’na büyük katkı sağlamıştır. Hacı Bektaş-ı Veli ve talebeleri, Osmanlı sultanları tarafından hürmet görmüştür. İslam dininin tanınmasında etkili olan Hacı Bektaş-ı Veli’nin düşünceleri Avrupa’da da yayılmıştır.
Hristiyanlığın merkezi konumundaki Kapadokya’da geniş halk kitlelerine ulaşmayı başarmıştır. “Yeniçeri Ordusu”na dua ederek, askerlerin sırtlarını sıvazlayan Hacı Bektaş-ı Veli Yeniçeri Ordusu’nun manevi pir’i olmuştur. Yeniçeriliğin piri, üstadı ve manevi hamisi olarak bilinmesi Yeniçerilerin sulh zamanındaki zaferlerinde çok etkili olmuştur. Hacı Bektaş-ı Veli, Horosan Okulu’ndan aldığı “dört kapı” anlayışına her kapıya “onar makam” ekleyip “dört kapı kırk makam”dan oluşan ve Bektaşi Seyri Süluğu da denilen tarikatın altyapısını kurmuştur.
Bazı kaynaklara göre Hacı Bektaş-ı Veli, Kadıncık Ana ile evlenmiştir. Bazı kaynaklar Kadıncık Ana’nın Hacı Bektaş-ı Veli’nin manevi kızı olduğunu yazmaktadır. Haci Bektaşi Veli’nin ölümünün ardından tarikatın başına Abdal Musa geçmiştir. Bektaşilik; Batınilik, Hurifilik, Ahilik, Kalenderilik, Haydarilik, Melamilik gibi akımlardan ertilenmiştir.
Öğüt
“Tarikatın, tasavvuf yolunun ilk makamı, bir alime canı gönülden bağlanıp, tövbe etmektir. Tövbe, canı gönülden olan pişmanlıktır ve mutlaka yapılmalıdır. Tövbe ederken gözyaşı dökmelidir. Tövbeyi kabul edecek Allahü Tealadır. Tövbe ettikten sonra O’na tevekkül etmelidir. İkinci makamı, talebe olmaktır. Üçüncü makamı, mücahede, nefse zor gelen, nefsin istemediği şeyleri yapmaktır.
Dördüncü makamı, hocaya hizmettir. Beşinci makamı, korkudur. Altıncı makamı, ümitli olmaktır. Yedinci makamı, şevktir ve fakirliktir. Marifetin birinci makamı edep, ikinci makamı, korkudur. Üçüncü makamı, az yemektir. Dördüncü makamı, sabır ve kanattır. Beşinci bakamı, utanmaktır. Altıncı makamı, cömertliktir. Yedinci makamı, ilimdir. Sekizinci makamı, marifettir. Dokuzuncu makamı, kendi nefsini bilmektir.”
Eserleri
1.Makalât (Çev. ve yay. haz. Esad Coşan, 1987)
2.Kitabü’l-Fevaid
3.Nesayih-i Hacı Veli, Risale
4.Tefsir-i Fatiha, Şathiye
5.Şerh-i Besmele
6.Şathiyye
7.Makâlât-ı Gaybiyye ve Kelimât-ı Ayniyye
Videoları
Fotoğrafları
