Ekonominin temel parçalarından oluşan ve tüm ülkelerin kontrol altında tutmaya çalıştığı bir iktisat başlığıdır. Ülkemizin de enflasyon canavarı ile boğuştuğu bu dönemler de sanırım bu canavarı iyice öğrenmek gerekiyor.
Enflasyon Nedir ?
Enflasyon, çarşı pazarda ki malların sürekli fiyatlarının artması ve bunun süreklilik haline getirmesine denir. Yani genel fiyat düzeyinin devamlı artması ve paranın değerinin azalmasıdır. Toplam mal ve hizmet arzının toplam talebi karşılayamaması en önemli özelliğidir.
Daha iyi anlamak için açıklayıcı bir örnek ile devam edelim ; Diyelim ki sizin bir fırınınız var ve ekmek üretiyorsunuz, Ülkenizin yıllık enflasyon oranı %10 ve siz ekmeği üretirken bir ekmekte ki maliyetiniz 1 lira idi. Bir sene sonra bir ekmekteki maliyetiniz 1.10 lira olacaktır. Sizin de kar oranınız azalacak ve ekmeğe zam yapacaksınız ve fiyatlar artmış olacaktır.
Merkez bankalarının en temel amaçlarından biridir enflasyon.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının temel amacı fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmektir. – TCMB
Enflasyon Canavarını Neler Ortaya Çıkarıyor ?
Eğer sebeplerini arıyorsak bunları ikiye ayırmak gerekir, ve bunlar Talep Enflasyonu ve Maliyet Enflasyonu olacaktır. Bunlara da bir açıklık getirelim.
Talep Enflasyonu : Üretilen mal ve hizmetlerin, talebi karşılayamadığı zaman fiyatların artmasına yol açar. Yukarı da verdiğim örnekten yola çıkalım, sizin bir fırınınız vardı ve ekmek üretiyordunuz 1 lira dan maliyet edip 1.50 lira dan satıyordunuz. Günlük 100 ekmek üretiyordunuz ve 100 müşteriniz vardı. Elaman alamadınız ve hala 100 ekmek üretiyorsunuz fakat müşteriniz 200 oldu. O zaman ekmeğin fiyatını 2 lira yaparsınız ve talebi düşürürsünüz. Talep Enflasyonu işte budur.
Maliyet Enflasyonu : Üretimde kullanılan kaynakların fiyatları arttığı zaman ortaya çıkan enflasyondur.
Yukarıda ki örnek ile açıklayalım, Ekmeklerinizi maliyeti 1 liraydı. Fakat una zam geldi ve artık bir ekmeğe maliyetiniz 1.20 lira oldu. Siz de ekmeğe zam yapar ve aradaki kar oranınızı eşitlersiniz. Bu da Maliyet enflasyonu olacaktır.
Enflasyonun Nedenleri
Enflasyon genellikle nüfusu fazla olup kaynağı kıt olan ülkelerde daha çok görülür. Kısaca maddeler halin de sıralayalım.
- Tedavülde ki para arzının artması
- Üretim faktörlerinin fiyatlarındaki artışlar
- Teknolojik yenilikler ve yetersizlik
- Üretimin azalması tüketimin artması
- Ülkenin toplam harcamalarının toplam gelirlerden fazla olması
- Ülkeye karşılıksız olarak dış piyasalardan giren döviz, altın ve para miktarının artması
Enflasyon Canavarının Sonuçları
Aşırı fiyat artışları üreticilerin kazancından mahrum kalmasına, tüketicilerinden ihtiyaçlarını karşılayamamasına sebep olur.
- Üretim yapacak olanlar ellerinde ki parayı altına, dövize veya emlak gibi yatırım araçlarına koyarlar ve bu da piyasaların dalgalanmasına sebep olur. Yani kısaca üretim yapma cazibesi azalır.
- Üretim azalacağı ve tüketimin artacağı için ihracat gelirleri azalır ve ithalat artar. Buda cari açığı artırır.
- Ülke giderleri artar ve bunu önlemek için dış borç yapar.
- Ülkenin refah düzeyi azalır.
- Maaşlara ve ücretlere zam yapılmaz ve buda gelir dağılımı bozukluğuna yol açar, ayrımcılıklar başlar ve huzursuz, stresli bir ülke haline gelir.
Bir ülkenin enflasyonu çok önemlidir. Bu önemliliğini de zaten yukarıda ki sonuçlardan anlayabiliriz. Üretimin dengesi sanırım enflasyon da ki en büyük etkendir.
Enflasyon Nedir İle ilgili videolar
Eğer Borsayı merak ediyorsanız bir önceki yazım olan Borsanın 3 Altın Sorusu adlı yazımı okumanızı tavsiye ederim. Hayırlı Günler.
