Dünden Bugüne İstanbul Belediye Başkanları (1855 – Günümüz)

Dünden Bugüne İstanbul Belediye Başkanları (1855 – Günümüz) İstanbul, tarih boyunca köklü geçmişi ve kültürel zenginlikleriyle ön plana çıkan dünyanın en eski ve etkileyici şehirlerinden biridir. Bu eşsiz kent, geçmişinden günümüze birçok değişim ve gelişime tanıklık etmiş, bu süreç içerisinde birbirinden farklı belediye başkanları tarafından yönetilmiştir.

1855 yılından itibaren İstanbul’un idari yönetiminde söz sahibi olan yöneticiler, şehrin dönüşümünde önemli roller üstlenmiş ve bugünkü modern yapısına katkıda bulunmuşlardır. Bu yazımızda, yerel seçimlerin yaklaşması ile birlikte merak konusu olan İstanbul belediye başkanları listesine göz atacağız.

Dünden Bugüne İstanbul Belediye Başkanları (1855 – Günümüz)

Osmanlı Dönemi

Osmanlı İmparatorluğu’nun tarih sahnesinde, İstanbul’un yerel yönetimi İstanbul’un fethinden Tanzimat Fermanı’na kadar olan süre zarfında, kadıların denetiminde bulunmaktaydı. Bu süreç, Hızırbey Çelebi’den başlayarak 422 kadının kent yönetiminde görev almasına tanıklık etti. Ancak, Tanzimat dönemiyle birlikte yeni bir düzenleme gündeme geldi ve 1855 yılında şehremaneti kuruldu. İlk şehremini unvanını taşıyan isim ise Pepe Salih Paşa oldu ve 13 Temmuz 1855 ile 4 Kasım 1855 tarihleri arasında görev yaptı.

Tanzimat dönemi boyunca, İstanbul’un yerel yönetimi 2’si ihtisap ağası olmak üzere toplamda 20 yöneticiyle şekillendi, bunlardan 18’i şehremini unvanını taşıyordu. I. Meşrutiyet’e kadar olan süreçte, bu yöneticiler arasında 10 şehremini yer aldı. II. Meşrutiyet’in ilanına kadar geçen dönemde ise toplamda 23 farklı şehremini, İstanbul’un yerel yönetiminde liderlik pozisyonunda bulundu.

Osmanlı Dönemi (Şehreminiler)

Cumhuriyet Dönemi

Cumhuriyet’in ilanı sırasında, İstanbul’un yerel yöneticisi olarak görev yapan isim Haydar Bey (Yuluğ) idi. Ancak, 1930 tarihli Belediye Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle birlikte, valilik ve İstanbul kent hizmetleri birleştirildi ve şehremaneti kavramı tarih sahnesinden çekildi. 14 Ekim 1930’da gerçekleşen yerel seçimler sonrasında, İstanbul Umumi Meclisi, Vali ve Belediye Başkanı Muhittin Üstündağ tarafından 6 Kasım 1930’da resmen açıldı.

1 Mart 1956 tarihinde ise valilik ve belediye ayrıldı. Bu dönemde, gerçekleştirilen imar çalışmaları nedeniyle, 1 Haziran 1957 tarihinde Belediye Meclisi tarafından Adnan Menderes’e “İstanbul Fahri Belediye Reisi” unvanı verildi. 11 Temmuz 1958’de ise İstanbul Belediye Meclisi’nde yapılan oylama sonucunda Kemal Aygün, İstanbul belediye başkanlığına seçildi.

27 Mayıs 1960’dan sonraki dönemde, şehrin yönetiminde istikrar sağlanamadı. 10 Haziran 1960 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile, Belediye Kanunu’nun 94. maddesi uyarınca, belediye başkanlarının görevlerine yeni seçimlere kadar son verilerek atama yoluyla başkanlar atanma kararı alındı. Bu dönemde İstanbul’da sadece üç yıl içinde tam 7 kez belediye başkanı değişti.

1961 Anayasası’na uygun olarak, 27 Temmuz 1963 tarihinde çıkartılan yasa ile belediye başkanlarının seçiminde tek dereceli çoğunluk usulü getirildi. 17 Kasım 1963 tarihinde gerçekleşen yerel seçimlerle birlikte, İstanbul’un ilk seçilmiş belediye başkanı olarak Haşim İşcan göreve başladı.

3030 Sayılı Yasa’nın yürürlüğe girmesiyle başlayan Büyükşehir Belediyesi dönemi, 26 Mart 1984 tarihinde gerçekleşen ilk seçimle birlikte Bedrettin Dalan’ın Büyükşehir Belediye Başkanı olarak seçilmesiyle resmen başladı.

Valiler (1923-1954)

Belediye Başkanları (1958-1984)

Büyükşehir Belediye Başkanları (1984-günümüz)

İstanbul Belediye Başkanları İle İlgili Videolar