Doping, sporcu performansını artırmayı amaçlayan yasaklanmış bir uygulama olarak kabul edilir. Doping, vücuda yabancı maddelerin kullanılması, herhangi bir maddenin anormal derecede tüketilmesi veya vücuda normal olmayan yollarla alınması gibi yöntemleri içerir.
Doping terimi, ilk resmi tanımını 1963 yılında almıştır. Bu tanıma göre doping, sporcu veya oyuncuların yarışma sırasında veya oyun öncesinde performanslarını yapay bir şekilde artırmak için spor ahlakına aykırı madde veya diğer olası yöntemleri kullanmalarını ifade eder. Bu uygulama, sporcuların fiziksel ve psikolojik sağlığına zarar verebilir.
Doping Ne İşe Yarar?
Bireylerin hemoglobin konsantrasyonunu yükselterek kandaki oksijen miktarını yapay bir şekilde artırma yöntemi, kan dopingi olarak bilinir. Kan dopingi genellikle iki yöntemle uygulanır: kan transfüzyonu ve kişinin damarlarına kan enjeksiyonu. Her iki yöntem de hemoglobin seviyelerini yükseltir.
Hemoglobin seviyelerinin artması, vücutta fazladan oksijen taşıyan hemoglobin molekülleri nedeniyle maksimum oksijen taşıma kapasitesini artırır. Bu durum, sporcuların dayanıklılığını ve performansını artırır. Yapay oksijen taşıyıcıları iki ana kategoriye ayrılır. Bunlar, hemoglobin çözeltileri ve perflorürlerdir. Bu kimyasal maddeler, vücuttaki kan içinde oksijen taşımak için tasarlanmışlardır ve sporcuların oksijen ihtiyacını karşılamak amacıyla kullanılırlar.
Son dönemde sporcular, dünya genelinde pek çok farklı spor dalında performanslarını artırmak için giderek daha sık performans arttırıcı ilaçlar ve teknikler kullanmaktadır. Doping kullanımının tarihi, antik Yunan uygarlığına kadar uzanmaktadır.
Bu dönemin sporcuları, güçlerini artırmak amacıyla mantar, ginseng, morfin gibi maddeleri kullanmışlardır. Bazı sporcular, bu maddeleri veya yöntemleri kullanmayı reddedebilir ve spor etiğine uymayı tercih edebilirler, ancak diğerleri, teknoloji ve tıbbın getirdiği avantajları kullanarak üstünlük sağlamayı hedeflemektedirler.
Vücut içinde oksijen taşınımını yapay bir şekilde artırmak için kullanılan yöntemler arasında kan transfüzyonu, özel irtifa eğitim teknolojileri ve en son geliştirilen ilaçlar bulunmaktadır. Bu ilaçlar ve teknikler, sporculara egzersizlerini hızlandırma ve yorgunluğu azaltma fırsatı sunar. Kan taşımanın birçok spor dalında yasak olmasına rağmen, kullanılan tekniklerin karmaşıklığı ve detaylı planlaması tespiti zorlaştırmaktadır.
Genel anlamda, doping terimi, sporcuların müsabakalarda avantaj sağlamayı amaçlayarak kullandığı ilaçlar ve teknikler için kullanılan genel bir terimdir. Bu yöntemlerin temel hedefi, sporcuların dokularındaki oksijen miktarını artırmaktır. Genellikle iki ana yol izlenir. Birincisi yapay oksijen dağıtımı, ikincisi ise kana karıştırmadır.
Doping Zararları Nelerdir?
Bugün, sporcuların fiziksel performanslarını yapay yollarla artırma seçenekleri oldukça çeşitlidir. Özellikle dayanıklılık sporlarında, atletik performansı yükseltmek amacıyla kan içindeki oksijen miktarını artırmak büyük bir öneme sahiptir. Kan transfüzyonlarından genetik mühendislikle geliştirilmiş bileşenlere kadar, birçok farklı yöntem sporcuların fiziksel gelişimlerini ve dayanıklılıklarını artırmak için sunulan seçenekler arasında yer almaktadır.
Doping, resmi olarak “uyarıcı suç” terimiyle anılmaktadır. Daha anlaşılır bir ifadeyle, bir veya birden fazla anti-doping kuralının ihlal edilmesi anlamına gelir. Uyarıcılar, sporcuların sağlığını tehlikeye atan maddelerdir, gereksiz risklere yol açabilir ve spor etiğine aykırıdır.
Bu tür maddeler kişisel sağlığı tehdit edebilir ve bazıları bilinen risklere sahipken bazıları hala keşfedilmemiş ani veya uzun vadeli yan etkilere maruz kalmaya neden olabilir. Bu maddeler biyolojik dengeyi bozabilir ve hatta ölümcül sonuçlar doğurabilir.
- Artan kalp krizi riski ve buna bağlı olarak artan ölüm riski,
- İyi ya da kötü huylu tümörlerin oluşumu,
- Karaciğer fonksiyonlarının bozulması,
- Kısırlığa sebep olma potansiyeli,
- Hormonal denge bozuklukları,
- Çocuklarda büyüme sorunlarına yol açma riski,
- Kadınlarda artan vücut kıllanması ve kas kütlesi,
- Akne problemlerinin artması,
- Saç dökülmesinin meydana gelmesi,
- Ses kalınlaşmasının olması söz konusu olabilir.
Doping İle İlgili Videolar
