Neden bahar geldiği zaman insanların hayata karşı bakış açıları daha mutludur ? Neden koyunlar baharda ve hemen hemen aynı zaman da doğrurlar ? Neden kuşlar zamanı geldiği zaman hep birlikte göç etmeye başlarlar ?
Bu zamanlamayı , fiziksel ve psikolojik davranış şekillerinde ki değişime neden olan şey nedir ?
İnsan vücudu her gün aynı saatte kendiğilinden belirli işlevleri yerine getirir , vücut ısını dengeler ya da değiştirir , hormonlar salgılar. Fakat biz bunların birçoğunun farkında bile değilizdir. Mesela bu biyolojik beden saatine uygun olarak vücudumuz gece saatlerinde kendiliğinden ısı kaybını önleyebilmek amacıyla beden ısını düşürür , sabah saatlerinde ise bedeni günlük yapılacak aktivitelere hazırlamak için arttırır.
Yani vücut sıcaklığı insanlarda , bir gün içerisinde yaklaşık bir derece iner aynı zamanda da çıkar.
Doğada ki bu müthiş dengeyi sağlayan , canlılarda beynin merkezine yakın bir yerde bulunan , küçük ve gösterişi olmayan bir organ olan hipofiz salgı bezidir. Bulunduğu zamanlar milattan binlerce yıl öce bilinen , insanda bir hap kadar büyüklüğü olan ve hafif olan bu bez , sürüngenlerde , balıklarda , hem su içerisinde hem de kara parçasında yaşayan hayvanlarda , memelilerde ve kuşların hemen hemen birçoğunda bulunmaktadır.
Bilindiği üzere hayvanların bir çoğunun üreme davranışları mevsimlere göre şekillerinir. Yapılan labratuar deneylerinde hipofiz bezi çıkartılan canlıların aynı zamanda üreme dönemleri daha doğrusu tabiat ananın takvimine bağlı kalma yetilerini yitirdikleri kanıtlanmıştır.
Bu durumadan farrklı olarak vücut ısılarını ve günlük yaşan düzenlerini düzenleyemediklerini , kuşların göç etme yeteklerinin kaybettikleri gözlemleyerek , ispat etmişlerdir.
Biyolojik ritmi düzenlemeye yardımcı olan hipofiz bezinin bunu , salgılamış olduğu melatonin hormonu ile yapmış olduğu bilinmekte. Melatonin hormonun salgı miktarı ise , dış dünyanın gece ve gündüz vakitleri , daha doğrusu havanın aydınlık ve karanlık olma süreleri tarafınddan ayarlanmaktadır.
Kısacası beden saati gün ışığı döngüsü ile eş zamanlı olarak çalışmaktadır.
Sürekli olarak gece çalışan işçilere , uçak ile uzun saatler boyunca seyahat yapanlarda hatta kış mevsimine girerken gündüz saatlerinin kısılması ile bazı insanlarda , beden saatinin ritminin bozulması ile oluşan fiziksel ve psikolojik problemler oluşmaktadır.
Koyun ve benzer canlılarda sonbahar aylarında günlerin kısılması ile üreyip , bütün bir kış mevsimi boyunca yavruyu karnında taşıyarak , bahar aylarında doğurmalarına karşılık , kuş , balık gibi memesiz hayvanlar ile diğer bazı küçük memeli canlıların hipofiz bezlerinin bu iş için neden ve nasıl bahar mevsimini seçtikleri ve üreme mevsimi dışında hipofiz bezinden gelen hangi komut ile doğurganlıklarını kaybettikleri konularını araştıran çalışmalar devam etmektedir.
