CWD olarak da bilinen zombi geyik hastalığı, geyik, karibu, wapiti ve diğer geyik familyasına ait memelilerde gözlemlenen bir nörolojik rahatsızlıktır. Bu hastalık, anormal proteinlerin, prionların birikimi sonucu meydana gelir. Prionlar, normal hücresel fonksiyonları bozarak sinir dokusunda hasara yol açarlar.
Zombi geyik hastalığı, bulaşıcı süngerimsi ensefalopatiler adı verilen bir hastalık grubunun temsilcisidir. Bu hastalıklar, genellikle beyinde bulunan proteinlerin anormal bir formu olan prionlarla ilişkilidir. Prionlar, sağlıklı proteinleri anormal bir forma dönüştürerek hastalığın yayılmasına neden olabilirler.
Ölümcül bir hastalık olarak genellikle sığırları etkileyen bu rahatsızlık, merkezi sinir sistemini enfekte ederek hayvanlarda agresif semptomlara ve koordinasyon eksikliğine neden olmaktadır. Bu hastalık, 1995 yılından bu yana kaydedilen 178 insan ölümü ile insanlarda da görülmektedir.
Public Wildlife Alliance’ın verilerine göre, 2017 yılında yaklaşık 15 bin hayvan insanlar tarafından tüketilmiştir. Kurum, bu rakamın yılda yaklaşık %20 oranında artmasının beklendiğini belirtmektedir. Dr. Anderson, binlerce insanın muhtemelen enfekte geyik eti tükettiğini, özellikle Wisconsin bölgesinde bu durumun yaygın olduğunu ifade etmektedir.
Zombi geyik hastalığı, bir ortama bulaştıktan sonra ortadan kaldırılması son derece zor bir duruma dönüşmektedir. Bilim insanları, hastalığa neden olan mikroorganizmaların kirden veya yüzeylerden yıllarca temizlenemediğini belirtmekte; ayrıca, dezenfektanlara, formaldehite, radyasyona ve 600 derecede yanmaya karşı direnç gösterdiğini vurgulamaktadır.
Wyoming’deki zombi geyik salgını haberi, ABD’li biyoteknoloji şirketi Ginkgo Bioworks’un hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıkların, 2050 yılında 2020’ye kıyasla 12 kat daha fazla insanı öldürebileceği uyarısından sonra gelmiştir.
Şirket, zoonotik hastalıkların neden olduğu salgınların, küresel ısınma ve ormansızlaşma gibi faktörler nedeniyle gelecekte daha sık görülebileceği konusunda uyarıda bulunmaktadır. Grubun yaptığı araştırmaya göre, 1963 ile 2019 yılları arasında salgın hastalıkların görülme sıklığı yılda neredeyse %5 oranında artarken, ölümler ise %9 oranında artış göstermiştir.
Zombi Geyik Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Zombi geyik hastalığı, beyin hücrelerinin parçalanmasına sebep olarak, hayvanlarda halsizlik, salya akıtma, sersemleme ve zayıflama gibi semptomlarla ölüme neden olan bir durumdur.
Zombi geyik hastalığının belirtileri, hastalığın ilerlemesine bağlı olarak çeşitlilik gösterebilir. Başlangıç aşamalarında genellikle herhangi bir belirti gözlemlenmez. Ancak, hastalık ilerledikçe aşağıdaki belirtiler meydana gelebilir;
- Halsizlik ve uyuşukluk
- Salya akıtma
- Koordinasyon bozukluğu
- Kas güçsüzlüğü
- Kilo kaybı
- İştahsızlık
- Sık sık susama
- Davranış değişiklikleri
Hastalığın ileri aşamalarında, genellikle hayvanlar hareket edemez hale gelir ve ölümler görülür.
Zombi Geyik Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Zombi geyik hastalığı, hayvanlar arasında nasıl bulaştığı tam olarak anlaşılamamış olsa da, enfekte hayvanların dışkısı, idrarı ve tükürük salgısı yoluyla yayıldığı düşünülmektedir. Ayrıca, enfekte hayvanların eti veya organlarını tüketen hayvanlar da hastalığa yakalanabilir.
Zombi geyik hastalığının insanlara bulaşıp bulaşmadığı henüz kesin olarak bilinmemektedir. Fakat 1995 yılından bu yana 178 insanın hayatını kaybetmesi, bu hastalığın insanlar arasında da ölümlere yol açtığını göstermektedir. Bu vakaların çoğu, enfekte geyik eti tüketen insanlarda görülmüştür.
Zombi Geyik Hastalığı Tedavisi Var Mı?
Ne yazık ki, zombi geyik hastalığına karşı henüz etkili bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Prion hastalıkları genellikle tedavi edilemez ve yayılmasını durdurmak da büyük zorluklar içermektedir.
Zombi Geyik Hastalığı İle İlgili Videolar
