Zencefilgiller familyasından olan dertlere deva Zerdeçal’ın faydalı saymakla bitmez. Bağışıklık sisteminin güçlü tutulması gereken bu dönemden geçmekteyiz. Vitaminlerin yanı sıra Zerdeçal’ın tüketiminin sağlığa faydalı olduğu uzmanlar tarafından belirtilmiştir. İşte Hint mutfağınında vazgeçilmezlerinden biri olan Zerdeçal hakkında bilmeniz gereken her şey…
Zerdeçal Nedir?
Anavatanı Güney Asya olan Zerdeçal’ın familyası zencefilgillerdendir. Sarı çiçekli, büyük yapraklı ve otsu bir bitki cinsidir. Aynı zamanda Hint safranı olarakta bilinir. Bilinen diğer isimleri ise zerdeçöp, safran kökü, zerdeçav, sarıboyadır. Asya’nın tropik bölgelerinde yetişen Zerdeçal’ın bulunduğu ülkeler başlıca Pakistan, Hindistan, Çin olmaktadır. Sarı çiçekli otsu bitkinin ana kökleri toprak altında yumurta veya armut şekillerindedir. Yanındaki kökleri de parmak şeklinde bulunur. Bu bitkinin acımsı bir tadı vardır.
Farsçadan gelen kelime kökenleri zerd yani sarı ve çub – çöp olan sözcüklerinin birleşimiyle meydana gelen “zerdeçub” kelimesi Türkçeye geçerken ilk olarak zerdeçöp, ardından ise zerdeçal halini almıştır.
Zerdeçal’ın Kullanımı
Zerdeçal, çoğunlukla renklendirici olarak kullanılmaktadır. İpek kumaşlarda, ince derilerin boyanmasında ve kına yakmada bu renklendirme durumlarından faydalanılır. Ayrıca eskiden turnusol kağıdının yerine zerdeçal kağıdı olarak yaptıkları kağıt gibi ince sayfalar kullanılmaktaydı.
Zerdeçal en yaygın baharat olarak kullanılmaktadır. Baharat haline gelebilmesi için ilk olarak bitkinin temizlenmesi ardından suda kaynatılarak kurutulmuş olan koyu sarı renkteki kökünün saplarının öğütülmesi gerekmektedir. Bu işlemlerin sonucunda elde edilmiş olan baharat safran olarakta kullanılır.
Pilav, söğüş veya sebze yemeklerinde isteğe göre çeşni olarak eklenir. İspanya’nın deniz ürünlerinden yapılmış olan meşhur yemeği “paella” da kullanılır. Ayrıca Hintlerin milli baharatı olarak sayılan “köri” sosunda da kullanılmaktadır.
Zerdeçal, safranın kullanıldığı her yerde yemeklere eklenebilir. Fümeler, turşular, keklerde kullanılabilir. Yumurta içeren yemeklere de eklenebilmektedir.
Öğütülmüş zerdeçalın karanlık ortamlarda koruyucu kaplarda saklanması gerekir aksi halde ışık gördüğü ortamlarda bozulur.
Zerdeçal’ın Faydaları Nelerdir?
- İltihap gidericidir.
- Sindirim sisteminizi koruyarak, bağırsaklara iyi gelmektedir.
- Kansere karşı koruma sağlar.
- Depresyon etkilerini azaltmaktadır.
- Ağrı kesici özelliği bulunur.
- Alzheimer hastalığının riskini azaltmaktadır.
- Mideyi kuvvetlendirir.
- Karaciğer için çok faydalıdır. Karaciğerden toksinlerin atılmasına yardımcı olur.
- Soğuk algınlığı, grip ve astım gibi hastalıklara iyi gelmektedir.
- Yemek sonrası hazmı kolaylaştırır.
- Verem vb. gibi hastalıklara karşı koruma sağlar.
- Yapılan çalışmalarda kolesterolü azaltıcı etkisi saptanmıştır.
- Antioksidan etkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Hatta E ve C vitaminlerinden daha çok antioksidan etkisi bulunduğu gözlenmiştir.
- Cilt, kolon, ve göğüs kanseri için faydalı olduğunu görülmektedir.
Zerdeçal’ın Faydaları
