Wikipedia, 15 Ocak 2001’de Jimmy Wales ve Larry Sanger tarafından kurulmuştur. Kar amacı gütmeyen bir ana kuruluş olan Wikimedia Foundation tarafından desteklenmektedir. Wikipedia, 26 Eylül 2003’ten bu yana geçersiz kılınan Nupedia adlı daha önceki bir ansiklopedi projesi için tamamlayıcı bir proje olarak başladı. Nupedia uzmanlarının katkıda bulunan ve büyümesini engelleyen sıkı inceleme süreci nedeniyle ortaya çıktı.
Galler, nihayetinde düzgün bir şekilde gözden geçirip daha sonra Nupedia‘ya geçebilecekleri makalelerle katkıda bulunanlar için aşağılama korkusu olmadan açık işbirliğini geliştirebilecek başka bir wiki oluşturmak istedi. Ancak konsept büyüdü ve Nupedia’daki makale sayısının hızla üstesinden geldi Vikipedi’nin 25 Eylül 2001 itibariyle, ilk yılında Nupedia’nın ölçülü 21 onaylı makalesinin aksine 13.000 makalesi vardı.
Vikipedi için gönderilen ve yazılan makaleler, ilk sürümü sırasında GNU Özgür Belgeleme Lisansı (GFDL) kapsamındaydı. Ancak Creative Commons Lisansı 2002 yılında yayınlandı. Blogcular ve web üzerinden içerik dağıtan diğer kişilerle birlikte zemin kazandı.
GFDL ve Creative Commons Lisansı uyumsuz olduğundan, Özgür Yazılım Vakfı (FSF), Wikipedia’ya uyacak ve içeriğini Creative Commons Atıf-ShareAlike (CC BY-SA) kapsamında olmak üzere GFDL’nin yeni bir sürümünü yayınladı. Yasalara göre, yazılan yazılar hala yazarlarına aittir ve makalelerini herhangi bir şekilde kullanmalarına izin verilir. Ancak, birden fazla yazarı olan makalelerin tüm katılımcılardan izin alması gerekir.
Wikipedia Neden Yasaklandı?
Wikipedia, 2017 senesinde Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafında erişeme kapatılmıştı. Bu büyük ansiklopedinin kapatılmasının nedeni ise sitede yer alan bazı yazıların Türkiye ile DAEŞ terör örgütünü aynı kefhede barındıran yazıları siteden kaldırmamasıydı.
Türkiye tarafından Amerika menşeili siteden dört talepte bulunulduğu ancak herhangi bir cevap verilmediği belirtildi. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu‘nun sitesinde sorgulama yapıldığı zaman İDARİ TEDBİR adlı altında erişiminin engellediği belirtilmektedir. Bu açıklamaya göre herhangi bir mahkeme kararının olmadığı sadece idari tedbir uygulandığı anlaşılmaktadır.
Başka Hangi Ülkelerde Yasaklandı?
Bu büyük ansiklopedinin erişime engellendiği tek ülke Türkiye diye düşünmek tamamen yanlış olur. Wikipedia’nın Avrupa’dan Asya’ya birçok ülkede erişime engellenmesi kararlaştırılmışıtır. İşte Wikipedia’nın yasak olduğu ülkeler…
- Çin
- Fransa
- İngiltere
- İran
- İtalya
- Pakistan
- Rusya
- Güney Kore
- Suudi Arabistan
- Suriye
- Tunus
- Özbekistan
- Tayland
Wikipedia’ya Erişim Kaldırılıyor Mu?
Amerika menşeili web sitesinin sahibi olan şirketin Anayasa Mahkemesine yaptığı başvuru, üyeler tarafından 26 Aralık 2019 tarihinde görüşüldü. Görüşmeden çıkan sonuç sitenin erişime engellenmesi ifade özgürlüğünün engellenmesine sebep olduğu belirtildi. Yani erişimin engellemesinin kaldırılmasına karar verildi.
Wikipedia ile ilgili videolar
