Voltaire Kimdir?

Nurcan Başer2 Temmuz 2024

Tam adı: François Marie Arouet / Voltaire
Doğum/Ölüm tarihi: 21 Kasım 1694-30 Mayıs 1778
Doğum yeri: Paris-Fransa
Boyu:
Burcu: Akrep
Ailesi:
Eşi:
Çocuk (ları): Yok
Mesleği: Fransız Filozof ve Yazar
Aktif Yılları: 18.YY

Hakkında

Voltaire takma adıyla daha çok tanınan filozof yazarın asıl adı François-Marie d’Arouet. Felsefi yazıları kadar çok sayıda oyun, hikaye ve şiir yazdı. Voltaire, çok yönlü ve üretken bir yazardı. Yaşamı boyunca kitaplar, şiirler, polemikler ve oyunlar dahil olmak üzere birçok eseri yayınladı. En ünlü eserleri arasında hayali Lettres felsefeleri (1734) ve hiciv romanı Candide (1759) yer almaktadır.

Voltaire’nin Leibniz, Malebranche ve Descartes gibi tanınmış filozofların felsefi iddialarına karşı birçok eleştirel yazıları vardır. İfade özgürlüğünü savunmuş ve sivri diliyle öne çıkmış bir yazardır. Doğa bilimi anlayışının güçlü bir savunucusuydu. Fransız yazarın eserlerinden sadece birkaçı okunmasına rağmen, dünya çapında bağnazlığa ve zulme karşı cesur bir savaşçı olarak tanınmaya devam ediyor.

1778 Yılında 84 yaşında öldüğünde nesiller boyunca unutulmayacak eserler bırakmıştır. Fikirleri ve onları ifade ediş yeteneği ile ismini kalıcı kılmayı başarmış bir filozoftur. Zorbalık ve yobazlıkla yılmadan mücadele etmiştir. Eleştiri yeteneği, keskin zekası ve yergileriyle Avrupa uygarlığının gelişimini etkilemiştir. Voltiare eserleri, oyunları ve felsefesi ile o günlerden bugüne bizler için neler söylemiş bakalım.

Voltaire’nin İlk Yılları (1694-1726)

François-Marie d’Arouet, 1694 yılında doğdu. Hali vakti yerinde bir ailede, beş çocuktan dördüncüsü olarak Dünyaya geldi. Babası kamu görevlisi, annesi ise iyi yetiştirilmiş aristokrat bir kadındı. Ailesi, Louis XIV döneminde Fransa’daki seçkin toplumun temsilcisiydi. Genç François-Marie, Paris’teki prestijli bir kolej olan Louis-le-Grand’daki Cizvitlerden birinci sınıf bir eğitim aldı.

Voltaire, gençliğinin ilk yıllarından itibaren, idolleri Molière, Racine ve Corneille’i taklit etmeyi ve bir oyun yazarı olmayı arzuladı. Voltaire’in babası ise oğlunun hukuk okumasını istediği için bu fikre şiddetle karşı çıktı. Önceleri hukuk öğrenci olarak öğrenimine devam etti ve avukatın çırağı oldu. Fransız diplomatın sekreteri olarak devam ederek babasının isteklerini yerine getirmeye çalıştı. Voltaire, bu kamusal yaşamdan hiç keyif almadı. Her fırsatta bir yolunu bularak görevlerini bıraktı.

Bu kamusal yükümlülüklerin kasvetli yükünden kaçan Voltaire, Paris’in çapkın sosyalliğine çekilecekti. 1715-1723 dönemleri arasındaki Regency hükümetinin kültürel açıdan canlı döneminde “Voltiare” kimliğinin bir boyutunu oluşturdu. Zekası ve cana yakınlığı gençken bile efsaneydi. Kendisini Regency edebiyat çevrelerinde popüler bir figür olarak konumlandırmakta çok zorluk yaşamadı. Yazarlık tutkusu olan kişilerce çok önemli olan “patronaj” oyununun nasıl oynanacağını da öğrendi.

Edebiyattaki ilk çıkışı, 1718’de Racine ve Corneille’nin Fransız klasisizmini uyandıran eski trajedinin yeniden işlenmesi olan Oedipe’nin yayınlanmasıyla gerçekleşti . Oyun, ilk olarak Voltaire’in seçkin edebiyat toplumunun zirvesine hızlı yükselişinin bir işareti olan Duchesse du Maine’in evinde sahnelendi.

İnanç Ve Felsefesi

Voltaire, din özgürlüğü ve serbest ticaretin yanı sıra özgür ve liberal bir toplumun ideallerinden ilham aldı. O dönemdeki aydınlanma düşünürleri gibi deistti. İnançla değil daha çok mantıkla yaşanmalıydı. Hıristiyanlık, Musevilik ve İslam’a karşı ciddi şekilde eleştirel olsa da, dini hoşgörüye olumlu bakıyordu. Bir vejeteryan ve hayvan haklarının savunucusu olarak Hinduizmi övdü.

Voltaire, aklın etkinliğine çok inanıyordu. Sosyal ilerlemenin akıl yoluyla elde edilebileceğini savunuyordu. Hiçbir otorite ve dinin akla meydan okuyacak güçte olmadığını düşünüyordu. Çalışmalarında dini hoşgörünün önemini vurguladı.

Voltaire Temel Eserleri

Voltaire, şiir ve oyunların yanı sıra tarihi ve felsefi eserler yazdı. En tanınmış şiirleri arasında The Henriade (1723) ve 1730’da yazmaya başladığı The Maid of Orleans vardır.

Voltaire’in bilinen oyunlarından en eski olanları arasında, 1718’de sahnelenen Sophocles’in trajedi Oedipus’u uyarlaması vardır. Mariamne (1724), Zaire manzum (1732), Mahomet (1736), Nanine (1749) dahil olmak üzere bir dizi dramatik trajedi oyunları ile ünlendi. Voltaire’in yazı metni, Ruhu Üzerine Deneme (1756) gibi önemli tarihi eserlerini de içermektedir.

Voltaire Kitapları

XII inci Şarl’ın Tarihi
Zadig
Candide
Safoğlan
Letters on England
Ateizm
Babil Prensesi
Büyük Frederik Anti-Makyavel
Micromegas
Vejetaryan düşünceler
Sadık ve Safdil
Bir Doğu Masalı
Hoşgörü üzerine incelemeler
İnsan, Yalnızca Anlamadığı Şeye İnanabilir
The Age of Louis XIV
Felsefe sözlüğü
Türkler müslümanlar ötekiler
Devlet
Candide ya da iyimserlik
Cahil filozof
Alzıre
Melekler Ve Tanrıtanımazlar

En Önemli Eseri Candide

Voltaire’in popüler felsefi çalışmaları kısa öyküler olan Micromégas (1752) ve Platon’un Rüyası (1756) ile başladı. Ardından en büyük eseri olarak kabul edilen ünlü hiciv romanı Candide (1759) ile tam biçimini aldı. Candide, felsefi ve dini parodi ile doludur. Sonunda eserdeki karakterler iyimserliği reddeder. Voltaire’in kötümser bir felsefeyi benimseme konusunda gerçek bir açıklama mı yaptığı yoksa insanları toplumu iyileştirmek için aktif olarak dahil olmaya teşvik etmeye mi çalıştığı konusunda büyük tartışmalar vardır.

Tutuklamalar ve Sürgünler

1715’de XIV.Luıs öldü ve halk üzerindeki özgürlük kısıtlamaları kalktı. İfade özgürlüğü başladı. Voltaire bu süreçte kalemini oldukça sert ve hicivli kullanmıştır. 1716’da Orleans’la alay ettiği için Tulle’a sürgün edildi. 1717’de Paris’e döndü ama iftira niteliğinde şiir yazmak suçlamasıyla bir yıllığına Bastille’e sürüldü. Bu sefer İngiltere’ye sürgün edilmeden kısa bir süre alıkonuldu ve burada yaklaşık üç yıl kaldı.

Voltaire’s Letters on the English (1733) kitabının yayınlanması Fransız kilisesini ve hükümetini kızdırdı. Bu durum yazarı daha güvenli yerlere kaçmaya zorladı. İyice mimlenmiş olan Voltaire artık neyi kaleme alsa klise tarafından suçlanıyor ve yasaklanıyordu. O günlerde karşısına başka bir adamla evli olan Chatelet adında bir kadın çıktı. Chatelet, Voltaire’yi kocasının şatosunda saklamaya karar verdi. Aralarında tutkulu bir aşk başladı. Sonraki 15 yılını metresi Emilie du Châtelet ile Blaise’deki evinde geçirdi.

Voltaire’nin Son Yılları Ve Ölümü

Fransa kralının metresi,1745 yılında kendisine “krallık tarihçiliği” görevini verdi. 1746 yılında ise Akademiye seçilerek şansı gülmeye başladı. O yıllarda Chatelet ile kıskançlık yüzünden ayrıldılar ve kocasının yanına geri dönen sevgilisi bir süre sonra öldü. Voltaire 1753’te İsviçre’ye yerleşti orada kaleme aldığı Candide adlı eseriyle ölümsüzlüğe ulaştı.

Yazar, hak ettiği saygıyı ömrünün son yıllarında gördü ve Fransa’ya çağrıldı. Paris’te sahnelenecek olan oyunu İreneyi görmek için 83 yaşında Paris’e gittiğinde alkışlar ile karşılandı. Aydınlanma’nın ilerici ideallerinin bir simgesi olarak kabul edildi ve Paris’e döndüğünde bir kahraman olarak karşılandı. Kısa bir süre sonra, 30 Mayıs 1778’de orada öldü.

Öldükten Sonra Ne Oldu?

Araştırmacı ve yazar Theodore Besterman, 1952 yılında Cenevre’de, Voltaire’ye adanmış bir müze kurdu. Daha sonra Voltaire’nin biyografisini yazmaya başladı.1978 ölümünün ardından, Voltaire Vakfı kalıcı olarak Oxford Üniversitesi’ne verildi. Vakıf, Aydınlanma yazarının üretken yaşamını, halka açık hale getirmek için çalışmaya devam etti.