Yaz gecelerinin en unutulmaz sahnelerinin yaşanmasına vesile olan güzel canlılar… Nasılda o küçücük bedenlerinden ışık saçıyorlar. Çıkardıkları sarı yeşil ışıklar sayesinde nice insanlara ilham olmuş, binlerce yıldır insanların hafızalarında ki en güzel yerleri almış, huzur kaynağı olmuşlardır.
Bakalım bu böcek türü nasıl canlılarmış?
Ateş böcekleri Kınkanatlıların Lampyridea familyasından gelmektedir. Diğer böceklerden ayrılan en önemli özelliği ışık yaymasıdır. Adını da bu özelliğinden almıştır. Ateş böcekleri nemli ve ılıman ortamları sever. Su ve göl kenarları uğrak alanlarıdır. 1900 ila 2000 e yakın çeşitleri vardır. Daha uzun süre yanan kandil böcekleri ile karıştırılabilirler. Fakat aralarındaki fark ateş böceklerinin daha kısa süreli ışık vermeleri ve daha hızlı aralıklar ile ışık saçmalarıdır.
Erkek ve dişi olarak farklılık gösterirler. Erkeklerinin gözleri iridir ve kanatları vardır. Dişilerin ise gözleri küçüktür ve kanatları yoktur. Düşmanlarından korunma, haberleşme ve eş bulma konularında ışık yakma süreleri farklılık göstermektedir. Dişi ateş böceklerinin erkek ateş böceklere verecekleri cevap ışıklarını yakma sürelerinde gizlidir.
Bu böcek türünün erkekleri kanatları olduğundan genelde havada olurlar. Dişileri ise kanatları olmadıkları için genellikle otlar arasındadır.
Ateş böcekleri ışıklarını karın kısımlarında üretirler ve bunu lusiferaz adı verilen kimyasalla yapıyorlar. Işık üretimini sağlayan hücreler oksijen ve ‘Lusiferaz’ adlı bir kimyasalla reaksiyona giriyor ve ‘Lusiferin’ adlı bir kimyasal oluşumunu sağlar. Bir ampul %10’luk bir verimle çalışabiliyor iken ateş böcekleri %100’lük bir performansla ışık üretimi sağlıyorlar. Aralıksız 3 saat boyunca ışık verebilirler. Bilim adamları tarafından hala sırrı çözülememektedir. Herkes tarafından imrenilen ateş böceklerinin en ilgi uyandıran kısmı ise yaydıkları ışığın ateşle veya sıcaklıkla ilgisinin bulunmamasıdır. Ürettikleri bu ışığa ‘Soğuk Işık’ denmektedir. Vücut yapıları bu şekilde yaratılmıştır. Ateş böceklerinin bir diğer özelliği ise hayatlarının her evresinde gelişim halinde olmalıdır.
Ateş böceklerinin yaydığı ışıkların insanlar tarafından parlak bulunmasının nedeni Soğuk Işığı insan gözünün çok duyarlı olduğu bir boyutta yansıtmalarıdır.
Bu güzel böcek türünün yararı da mevcuttur. Bir savaş sırasında 1898 yılında savaş zamanı doktor Williams Gorgas yaralanan bir askeri ameliyat ettiği sırada ışıklar söner. Askerler tarafından getirilen bir kavanoz dolusu ateş böceğinin yaydığı ışık sayesinde ameliyatı tamamladığı söylenir.
Ateş böceği görmemiş olabilirsiniz ama onları daha yakından tanıdıktan sonra, daha dikkatli bakma şansı bulduktan sonra bir “ateş böceği” olmak isteyebilirsiniz. Tagore’nin dediği gibi, “Ne çıkar ateş böceği sansalar bizi…”
