Yalın Üretim Prensiplerini Günlük Yaşamda Uygulamak: 7 Temel İsraf! Eğer ki sitedeki biyografime baktıysanız endüstri mühendisi olduğumu biliyorsunuzdur. Arada yazılarımda mesleğimle ilgili konulardan bahsediyorum. En sevdiğim şey de mesleğimi günlük hayata adapte etmek. Endüstri mühendisliği, her şeyi daha verimli, daha az maliyetli ve daha hızlı yapmanın peşinde koşar.
İşte bu yüzden 7 temel israf, bizim için adeta bir yol haritası. Toyota’dan çıkıp gelen bu kavramlar, fabrikaları optimize etmek için var. Ama sadece fabrika değil, her türlü sistemi düzeltebilir. İlk olarak 7 temel israfın neler olduğunu sizlere aktararak başlayalım. Daha sonra bu 7 temel israfı günlük yaşamdan örnekler vererek açıklayalım.
7 Temel İsraf
1) Aşırı Üretim: Gereğinden Fazla Ürettin, Başın Ağrıdı
Endüstri mühendisliğinde talep olmadan üretim yapmak en büyük günah. Diyelim bir fabrika, sipariş gelmeden 10 bin parça üretti. Müşteri sadece 2 bin tane aldı, gerisi depoda kaldı. Bu, hem parayı bağladı hem de depoyu doldurdu. Üstelik o parçalar bozulursa ya da modası geçerse tamamen çöp olur. Biz mühendisler, “Ne kadar gerekiyorsa o kadar üret” deriz. Gereksiz fazla iş, sistemi tıkar.
2) Gereksiz Bekleme: Zaman Kaybettin, Üretim Durdu
Bir süreçte bir şeylerin beklemesi mühendislerin kabusudur. Mesela, bir montaj hattında makine arızalandı ve işçiler 3 saat oturdu. O arada üretim durdu, teslimat gecikti, müşteri sinirlendi. Mühendislerin işi, bu bekleme sürelerini bulup yok etmek. Süreç akmalı, tıkanmamalı. Zaman, en değerli kaynak; boşa harcamak affedilemez.
3) Taşıma: Gereksiz Koşturdun, Enerji Harcadın
Malzemeyi A noktasından B’ye taşıdın, sonra geri getirdin. Niye? Çünkü planlama kötüydü. Endüstri mühendisliğinde fabrika yerleşimini öyle tasarlarız ki, her şey en kısa yoldan ulaşsın. Gereksiz taşıma, sadece yakıt ya da iş gücü değil, zaman da çalıyor. Mesela, bir depoda kutular 5 kez yer değiştirdiyse, orada bir hata var demektir. Biz bu hataları avlarız.
4) Gereksiz İş: Fazla Çabaladın, Boşuna Yoruldun
Müşteri basit bir ürün istiyor ama sen süslü püslü bir şey yaptın. Mühendisler buna “değer katmayan iş” der. Diyelim bir kutuyu 10 kat boyadın ama müşteri tek katla mutlu olacaktı. O 9 kat boya, hem malzeme hem zaman kaybı. Bizim hedefimiz, müşteriye en az maliyetle en çok faydayı sunmak. Gereksiz detaylara takılmak, verimliliği baltalar.
İlginizi çekebilir: Üretimde Verimlilik Nasıl Arttırılır?
5) Stok: Depoyu Doldurdun, Parayı Kitledin
Fazla stok, endüstri mühendisliğinde kırmızı alarm. Mesela, bir fabrika “Ya lazım olursa” diye 500 tane yedek parça aldı ama ayda sadece 10 tane kullanıyor. O parçalar depoda beklerken para uyuyor, yer kaplıyor, belki de paslanıyor. Biz “Tam Zamanında Üretim” (Just-in-Time) deriz. İhtiyacın kadar al, fazlasını tutma. Stok, nakit akışını boğan bir düşman.
6) Gereksiz Hareket: Boşuna Yürüdün, Vaktin Gitti
Çalışanların gereksiz hareket etmesi, sistemde bir tasarım hatası demek. Diyelim bir işçi, tornavidayı almak için her seferinde 20 metre yürüyor. Neden? Çünkü çalışma alanı kötü planlanmış. Endüstri mühendisleri, iş istasyonlarını öyle düzenler ki, her şey elinin altında olsun. Bu, hem yorgunluğu azaltır hem de hızı artırır. Gereksiz hareket, küçük görünür ama birikir ve büyür.
7) Hatalı Üretim: Yanlış Yaptın, Baştan Başladın
Hatalı bir ürün çıkması, her şeyi sil baştan yapmana neden olur. Mesela, bir parça yanlış ölçüde kesildi ve montajda uymadı. Çöpe attın, yenisini yaptın. Bu, malzeme kaybı, zaman kaybı, moral kaybı demek. Mühensisler kalite kontrol sistemleriyle bu hataları en aza indirir. Hedef, ilk seferde doğru yapmak. Hata, zincirleme sorun çıkarır.
7 Temel İsrafı Günlük Hayata Uyarlamak
Yalın üretimdeki 7 temel israf, sadece fabrikalarda değil, günlük hayatta da karşımıza çıkıyor. Bu israf türlerini fark ettiğinde, hayatını daha verimli hale getirebilirsin. Şimdi bu 7 israfı, senin benim gibi insanların günlük rutinlerine uyarlayalım.
- Aşırı Üretim – Gereğinden Fazla Yemek Yaptın: Fabrikada fazla ürün yapmak nasıl israfsa, mutfakta da aynısı geçerli. Mesela, akşam yemeği için 10 kişilik yemek yaptın ama evde sadece 2 kişisiniz. Sonuç? Yemek çöpe gidiyor ya da günlerce aynı şeyi yemek zorunda kalıyorsun. Bu, hem zamanını hem de malzemeni boşa harcıyor.
- Bekleme – Kahve Makinesinin Başında Dikildin: Gün içinde bir şeylerin hazır olmasını beklemek hepimizin başına geliyor. Diyelim kahve makinesi çalışırken 5 dakika boyunca başında durdun. O arada başka bir iş yapabilirdin, değil mi? İşte bu, günlük hayatta bekleme israfı.
- Taşıma – Gereksiz Eşya Taşıdın: Markete giderken elinde 3 tane poşet var ama eve gelince fark ettin ki yarısı zaten dolaptaydı. Gereksiz yere eşya taşımak, hem enerjini tüketiyor hem de sırtını ağrıtıyor. Fabrikadaki fazla malzeme hareketi gibi, günlük hayatta da bu bir israf.
- Aşırı İşleme – Mükemmeliyetçilik Yaptın: Bir e-posta yazıyorsun ama 1 saat boyunca her kelimeyi değiştirdin. Oysa basit bir “Merhaba, nasılsın?” yazsan işin bitecekti. Gereğinden fazla uğraşmak, zamanını ve aklını yoruyor. Bu da günlük hayatta aşırı işleme demek.
- Stok – Dolapta Fazla Çorap Biriktirdin: “İndirim var” diye 20 çift çorap aldın ama 5 çifti bile kullanmıyorsun. Dolabın ağzına kadar dolu, aradığını bulamıyorsun. Fazla stok yapmak, hem paranı bağlıyor hem de evde karmaşa yaratıyor. Tanıdık geldi mi? Evet bu siz olabilirsiniz. Bu maddede yemek örneği de verebiliriz. Fazla yemek yapmakta stokçuluğun bir örneği olabilir.
- Hareket – Sürekli Telefonunu Aradın: Telefonunu bulmak için evin içinde 10 tur attın. Oysa her zaman aynı yere koysan bu kadar koşturmazdın. Gereksiz hareket, günlük hayatta enerjini çalan küçük ama sinir bozucu bir israf.
- Hatalı Üretim – Yanlış Alışveriş Yaptın: Markete gittin, süt alacağım diye yoğurt aldın. Eve gelince fark ettin ki buzdolabında zaten yoğurt var. Yanlış şeyler yapmak, hem vaktini hem de bütçeni zorluyor. Günlük hayatta hatalı üretim tam da bu işte.
İlgili Videolar
Kaynak: 1
