Tam adı: Mehmet Rıfat Ilgaz
Doğum tarihi: 8 Mayıs 1911
Doğum yeri: Cide, Kastamonu / Türkiye
Boyu: –
Ailesi: Fatma Öztekin, Hüseyin Vehbi Bey
Eşi: Afet Ilgaz (e. 1970), Rikkat Uzsay (e. 1939–1949), Nuriye Ilgaz (e. 1931–1933)
Çocuk (ları): Aydın Ilgaz – Defne Ilgaz – Yıldız Ilgaz – Gönül Ilgaz
Mesleği: Şair, Roman ve Öykü Yazarı
Aktif Yılları: 1943 – 1990
Başlıklar
Hakkında
Rıfat Ilgaz kimdir? Rıfat Ilgaz, Hababam Sınıfı romanları ile bilinir. Edebiyat hayatına birçok önemli eser katan Ilgaz, 8 Mayıs 1911 tarihinde dünyaya geldi. Kastamonu doğumlu olan şair eğitimini de Cide’de aldı.
1931 senesinde Bolu’da öğretmen olarak çalıştı. Bu esnada ilk eşi Nuriye ile tanıştı. Evliliğinden 1 sene sonra ilk kızı Gönül dünyaya geldi. Fakat Rıfat henüz askerlik görevini yapmamıştı. 1933 senesinde askere alındı ve evliliğini de bitirdi.
Askerden döndükten sonra öğretmenlik görevinde devan etti. 1936 senesinde Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’nün Edebiyat bölümüne girdi. 2 sene sonra mezun oldu. 1939 senesinde ikinci eşi Rikkat ile tanıştı ve evlendi. Aydın ve Yıldız isimlerinde iki çocuğu oldu. Edebiyat bölümünü bitirdikten sonra Adapazarı’na atandı. Ancak o dönem verem hastalığına yakalandı. Bu durum görevini yarıda bırakmasına neden oldu. Verem tedavisi görmek üzere İstanbul Yakacık Sanatoryumu’nda yattı.
İyileştikten sonra İstanbul’a tayin oldu. Ortaokulda Türkçe öğretmenliği yaptı. Aynı zamanda felsefe eğitimi almaya devam etti. O dönem ikinci dünya savaşı başladı. Savaşın etkileri Rıfat Ilgaz’ın eserlerine yansıdı. Tosya’ya gitti. Orada yaşanan deprem ve abisinin Tosya’da bulunması onun izlenimlerini gazeteye yazmasını sağladı.
1940 yılında dergilerde şiirler yazdı. Salah Birsel, Hasan Tanrıkut ve Sabahattin Kudret Aksal ile tanıştı. 9 Eylül 1942 senesinde Ömer Faruk Toprak ile birlikte dergi çıkardı. Bu dergiye “Yürüyüş Dergisi” ismini verdiler. Dergiye yazı ve şiirler yazan edebiyatçılar arasında Orhan Kemal, Nazım Hikmet, Sait Faik Abasıyanık ve Cahit Irgat da vardı. 1943 senesinde ilk kitabını çıkardı. Bu kitabın ismi “Yarenlik”tir.
1944 senesinin Ocak Ayında şiir kitaplarından bir tanesi olan “Sınıf” toplatıldı. Ayrıca kendisine 6 ay hapis cezası verildi.6 ay sonra yeniden öğretmenlik görevine döndü.
Yeniden sağlığı bozuldu ve tedavi görmeye devam etti. Hapisten sonra öğretmenlik mesleğini yerine getiremedi ve basın yaşamına geçiş yaptı.
1950 senesinde gazetecilik yapmaya başladı. “Yürüyüş” dergisinden sorumlu oldu. Yozgat!a öğretmenlik yapmak üzere atandı ancak yine hastalığı görevini icra etmesine müsaade etmedi. Yeniden verem tedavisi görmek üzere hastaneye yattı.
“Marko Paşa “dergisini çıkarmak üzere Aziz Nesin ile birlikte 1947 senesinde yazı işlerinde müdürlük yaptı. “Adem Baba” isimli mizah dergisini çıkardı. Birçok ünlü mizah dergisine ve gazeteye yazılar yazdı.
1953 senesinde “Devam” isimli şiir kitabı çıkardı. Ancak bu şiir kitabı toplandı. Ayrıca yeniden hapse girdi. 5 buçuk sene hapis yattı.
Stepne takma adıyla Dolmuş Dergisi’nde yazılar yazdı. Hababam Sınıfı, Don Kişot İstanbul’da ve Bizim Koğuş gibi yazıları bir dergide dizi olarak yayınlandı. Tabi yeniden “Stepne” takma adı ile.
Asıl ünü Hababam Sınıfı adlı kitabı ile oldu. Yazıları sinemaya ve tiyatroya uyarlandı. 1961 senesinde kadar kendi adıyla yazılar yazmadı. Ancak 1961 anayasasının yürürlüğe girmesi ile birlikte kendi adıyla yazma hakkı elde etti. Sınıf Yayınları’nı kurdu. Kendi kitaplarını burada yayınladı. Basın Şeref Kartı’nı 1970 yılında aldı. 1980 yılında 1 sene gözaltına alındı.
“Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra” isimli kitap yazdı. Bu kitabında 1980 döneminde tanık olduğu olayları anlattı. Çınar Yayınları’nı oğlu ile beraber kurdu.
Toplumsal gerçekçi şairler kuşağının 1940’lı yıllardaki en önemli temsilcisidir. “Karartma Geceleri” isimli romanı filme çekildi. Filmin başrolünde Tarık Akan oynadı. Bu film birçok ödül kazandı.
Romanları
- 1957 – Hababam Sınıfı
- 1959 – Pijamalılar (Bizim Koğuş)
- 1969 – Karadenizin Kıyıcığında
- 1972 – Halime Kaptan
- 1974 – Meşrutiyet Kıraathanesi
- 1974 – Karartma Geceleri
- 1976 – Sarı Yazma
- 1981 – Yıldız Karayel
- 1984 – Apartıman Çocukları
- 1984 – Hoca Nasrettin ve Çömezleri
- 1987 – Hababam Sınıfı İcraatın İçinde
- 1982 – Yokuş Yukarı
- 1986 – Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra
- 1992 – Dördüncü Bölük
- 1957 – Radarın Anahtarı
- 1957 – Don Kişot İstanbul’da
- 1962 – Kesmeli Bunları
- 1962 – Nerde O Eski Usturalar
- 1962 – Saksağanın Kuyruğu
- 1965 – Şevket Ustanın Kedisi
- 1969 – Garibin Horozu
- 1972 – Altın Ekicisi
- 1972 – Palavra
- 1972 – Tuh Sana
- 1972 – Çatal Matal Kaç Çatal
- 1972 – Bunadı Bu Adam
- 1972 – Keş
- 1972 – Al Atını
- 1972 – Hababam Sınıfı Uyanıyor
- 1972 – Hababam Sınıfı Baskında
- 1972 – Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı
- 1982 – Rüşvetin Alamancası
- 1983 – Sosyal Kadınlar Partisi
- 1983 – Çalış Osman Çiftlik Senin
- 1990 – Şeker Kutusu
Şiir Kitapları
- 1943 – Yarenlik : 1946’da ikinci basımı yapıldı.
- 1944 – Sınıf : Kovuşturmaya uğradı. 6 ay hapis yattı.
- 1947 – Yaşadıkça : Toplatıldı.
- 1953 – Devam : Toplatıldı.
- 1954 – Üsküdar’da Sabah Oldu
- 1962 – Soluk Soluğa
- 1969 – Karakılçık
- 1971 – Uzak Değil
- 1974 – Güvercinim Uyur mu
- 1983 – Kulağımız Kirişte
- 1987 – Ocak Katırı Alagöz
- 1995 – Çocuk Bahçesi
- 1983 – Bütün Şiirleri : 9 cilt olarak
- 2004 – Bütün Şiirleri: 1927-1991
Çocuk Kitapları
- Bacaksız Kamyon Sürücüsü
- Bacaksız Okulda
- Bacaksız Paralı Atlet
- Bacaksız Tatil Köyünde
- Bacaksız Sigara Kaçakcısı
- Öksüz Civciv
- Küçük Cekmece Okyanusu
- Cankurtaran Yılmaz
- Kumdan Betona
- Çocuk Bahçesi(Şiir)
Videoları
Fotoğrafları
