Proje okulu, Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) seçtiği, genelde akademik başarılarıyla öne çıkan okullara verilen bir isim. Bu okullar, ulusal ya da uluslararası projelerde yer alıyor, yenilikçi eğitim programları uyguluyor ve öğrencileri bu projelere katıyor. Fen liseleri, Anadolu liseleri, sosyal bilimler liseleri ya da imam hatip liseleri gibi farklı türlerde olabiliyorlar.
Peki bu okulların farkı ne? Birincisi, öğretmen ve yönetici atamaları doğrudan Milli Eğitim Bakanı tarafından yapılıyor. Normal okullarda bu iş il ya da ilçe milli eğitim müdürlüklerinin elindeyken, burada süreç tamamen merkezden yürüyor. İkincisi, bu okullarda laboratuvarlar, teknolojik imkanlar ve altyapı genelde diğer okullara daha iyi. Bu da öğrencilerin proje yaparken ellerini güçlendiriyor.
Proje Okullarının Özellikleri Nelerdir?
Proje okullarının temel özellikleri şunlardır;
- Başarılı Öğrenciler: Merkezi sınavlarda yüksek puan alan öğrenciler bu okulları tercih ediyor.
- Proje Odaklılık: Öğretmenler her yıl en az üç ulusal proje üretmek zorunda.
- Özel Atamalar: Öğretmenler ve yöneticiler, MEB’in belirlediği kurallarla seçiliyor.
- Periyodik Değerlendirme: Okulun proje okulu statüsü dört yılda bir kontrol ediliyor.
Öğretmenler Proje Okullarında Kaç Yıl Çalışıyor?
Bu okullarda öğretmenler dört yıllık dönemlerle görev yapıyor. Bir öğretmen, aynı okulda en fazla sekiz yıl kalabiliyor. İlk dört yıl bittiğinde, MEB öğretmenin durumunu değerlendiriyor. Eğer uygunsa, dört yıl daha devam edebiliyor. Ama sekiz yıl dolunca başka bir okula geçmesi gerekiyor.
Proje Okulu Öğretmeni Olmak İçin Ne Gerekli?
Proje okulunda çalışmak isteyen öğretmenlerin bazı şartları karşılaması lazım:
- En az dört yıl öğretmenlik yapmış olmak (adaylık dahil).
- Zorunlu hizmet süresini bitirmiş ya da bu süreden muaf olmak.
- Son dört yılda ciddi bir disiplin cezası almamış olmak.
Eğer yukarıda saydığımız şartlara uyan yeterince öğretmen bulunmazsa, daha az deneyimli ya da yeni atanan öğretmenler de seçilebiliyor. Ama bu okullarda görev yapmak garanti değil; dört yılda bir yeniden başvuru yapılması gerekebiliyor.
İlginizi çekebilir: Yaz Okulu Nedir? Yaz Okulu Ne Zaman Başlar?
Görev Süresi Neden Sorun Oluyor?
Öğretmenlerin sınırlı süre çalışması, en çok tartışılan konulardan biri. Mesela 2017 yılında proje okulunda görev yapmaya başlayan bir öğretmen 2025 yılında, sekiz yılını doldurunca başka okullara gönderiliyor. Bu hem öğrencilerden hem de eğitimcilerden büyük tepki çekti.
Kadıköy Anadolu Lisesi’nde 70 öğretmenin aynı anda değiştirilmesi, öğrenciler tarafından protesto edildi. Veliler ve öğrenciler, bu değişimlerin eğitimi aksattığını düşünüyor. Bu öğretmenlerin görev süreleri 2023’te görev süreleri iki yıl uzatılmıştı ama bu geçici bir çözüm gibi görünüyor.
Proje Okulları Neden Tartışma Konusu?
Proje okulları, eğitimde yenilik getirmek için kurulsa da, pek çok konuda eleştiri alıyor. İşte en çok konuşulan meseleler:
1) Atamalarda Şeffaflık Sorunu
Öğretmen ve yönetici atamalarının direkt Bakan tarafından yapılması, “keyfi atama” iddialarını beraberinde getiriyor. Türk Eğitim-Sen’den Talip Geylan, bu okulların “kadrolaşma” için kullanıldığını ve atamalarda liyakatin değil, bağlantıların öne çıktığını söylüyor. Sendikalar, atamaların sınavla ve şeffaf olmasını istiyor.
2) Eğitim Kalitesine Zarar
Öğretmenlerin sık sık değişmesi, eğitimi zora sokuyor. Bazı okullarda öğretmen değişim oranı %96’lara kadar çıktı. Bu, öğrencilerin deneyimli öğretmenlerden ders görememesi ya da derslerin boş geçmesi demek. Özellikle köklü liselerde bu değişimler, “eğitim kalitesi düşüyor” diye tepki çekiyor.
3) Laik Eğitim Kaygıları
Bazı çevreler, proje okullarının bilimsel ve laik eğitimden uzaklaştığını düşünüyor. Özellikle Anadolu liselerinin proje okulu yapılıp, bazılarının imam hatip liselerine çevrildiği iddiaları var. Öğrenciler ve veliler, bu okulların tarihsel kimliklerinin kaybolduğunu söylüyor.
4) Öğrenci ve Veli Tepkileri
Öğretmen değişimleri, en çok öğrenci ve velileri etkiliyor. Öğretmenlerinin değiştiğini öğrenen öğrenciler seslerini duyurmaya çalışıyor. Veli dernekleri, Proje Okulları Yönetmeliği’nin kaldırılması için imza topladı ve bu taleplerini MEB’e iletti.
5) Proje Okulları Amacına Ulaşıyor mu?
Bu okullar, yenilikçi projeler üretmek ve uluslararası işbirlikleri kurmak için kuruldu. Ama çoğu okulda beklenen projelerin yapılamadığı söyleniyor. Bu da “Proje okulları gerçekten işe yarıyor mu?” sorusunu gündeme getiriyor.
Kaynak: 1
