Postbiyotik, fermantasyon sürecinde probiyotikler tarafından üretilen yan ürünlerdir ve fermente gıdalarda bulunurlar. Faydalı bağırsak bakterileri, yani probiyotikler, prebiyotiklerle beslendiklerinde benzer bir süreç yaşarlar. Postbiyotiklerin daha iyi anlaşılabilmesi için şu basit formül oldukça aydınlatıcıdır;
Postbiyotik = Prebiyotik + Probiyotik
Bu biyoaktif bileşiklere probiyotik adı verilir ve çeşitleri oldukça fazladır. Bu çeşitler, probiyotiklerin ne tür besinlerle beslendiklerine bağlı olarak değişiklik gösterir. İşte bazı postbiyotik çeşitleri;
- Kısa Zincirli Yağ Asitleri
- Lipopolisakkaritler
- Enzimler
- Antimikrobiyal Peptidler
- Diğer çeşitli metabolitler, vitaminler ve amino asitler gibi faktörler
Postbiyotik Faydalı Mıdır?
Postbiyotiklerle ilgili araştırmalar, hala oldukça yeni ve sınırlıdır. Ancak, mevcut bilimsel çalışmalar, postbiyotik takviyelerinin sağlığa bir dizi fayda sağlayabileceğini göstermektedir. Bilimsel çalışmalar, postbiyotiklerin sağlıklı bir bağışıklık sistemi koruma, sindirim sistemi sağlığını destekleme ve bağırsak mikrobiyomunu dengeleme konularında yardımcı olabileceğini doğrulamıştır.
Uzmanlar tarafından yapılan araştırmalar ayrıca, postbiyotiklerin iltihabı azaltabileceğini ve muhtemelen tip 2 diyabetin önlenmesine yardımcı olabileceğini göstermektedir. Araştırmalar, postbiyotiklerin, özellikle kısa zincirli yağ asitleri gibi türleri, hafif ila orta dereceli ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi iki tür inflamatuar bağırsak hastalığına sahip bireylerde belirtileri hafifletme potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir.
Orta yaşlı yetişkinler ve yaşlı bireyler üzerinde yapılan bazı çalışmalar, postbiyotiklerin bağışıklık sistemini güçlendirmeye ve soğuk algınlığı gibi enfeksiyonlara karşı koruma sağlamaya yardımcı olabileceğini ortaya koymuştur. Postbiyotik takviyelerinin, ishal sorunu yaşayan çocuklarda ishal süresini kısaltmada etkili olduğu ve aynı zamanda antibiyotiklere bağlı ishali önlemede etkili olduğu gözlemlenmiştir.
Başka çalışmalar da postbiyotiklerin kan şeker düzeylerini kontrol etme, kilo kaybını teşvik etme, alerji riskini azaltma ve kalp hastalıkları riskini düşürmeye yardımcı olabileceği yönünde bazı veriler sunmaktadır.
Postbiyotiklerin genel sağlık üzerinde kritik bir etkisi olduğuna dair güçlü kanıtlar mevcut olmasına rağmen, bu bileşiklerin tam işleyiş mekanizmaları hala tam olarak anlaşılmamıştır. Faydalı bakteriler tarafından üretilen postbiyotiklerin hangi sağlık koşullarında ne kadar etkili olduğuna dair daha kapsamlı araştırmaların yapılması ve bu alandaki bilgi birikiminin artırılması gerekmektedir.
Postbiyotik Gıdalar Nelerdir?
Dayanıklı Nişastalar
- Pişmiş ve soğutulmuş patates
- Tatlı patates
- Pirinç
- Yulaf
- Glutensiz makarna
- Fasulye
- Baklagiller
- Diğer glutensiz tahıllar
- Yeşil muz
Pektin
- Elma
- Portakal
- Limon
- Kayısı
- Havuç
İnülin
- Yerelması
- Enginar
- Soğan
- Sarımsak
- Kuşkonmaz
- Hindiba kökü
Fruktooligosakkaritler (FOS)
- Soğan
- Yerelması
- Pırasa
- Sarımsak
- Kuşkonmaz
Fermente gıdalar
- Lahana turşusu
- Salatalık turşusu
- Yoğurt
- Kefir
Postbiyotik Yan Etkileri Nelerdir?
Postbiyotik, genel olarak sağlıklı bireylerde güvenli ve iyi tolere edilen bileşenlerdir. Bununla birlikte, probiyotik takviyelerinin kullanımıyla artan postbiyotik üretimi, gaz, şişkinlik ve hafif mide rahatsızlıkları gibi yan etkilere yol açabilir. Bu tür belirtiler genellikle vücut uyum sağladıkça birkaç gün içinde kendiliğinden düzelir.
Öte yandan, düşük bağışıklık yanıtına sahip kişilerde, bağışıklık sistemi ile ilgili sorunların ortaya çıkma riski bulunmaktadır. Bu nedenle, bu kişilerin postbiyotik takviyelerinden kaçınması önerilir. Bu gruplar aşağıda belirtilmiştir;
- Yeni cerrahi müdahale geçirmiş olanlar,
- Yapısal kalp hastalığına sahip olanlar,
- Sindirim sistemi sorunları yaşayanlar,
- Hamilelik dönemindeki kadınlar ve
- Çocuklar
Herhangi bir besin takviyesinde olduğu gibi, postbiyotikler kullanmadan önce mutlaka doktorunuzla görüşmek önemlidir.
Postbiyotik İle İlgili Videolar
