Politika Faizi Nedir? Ne İşe Yarar?
Politika Faizi Nedir? Ne İşe Yarar? Politika faizi, son dönemlerde sıkça duyduğumuz finansal terimlerden bir tanesi olarak karşımıza çıkıyor. Devletlerin resmi kasası merkez bankasıdır. Merkez bankaları para arzını ve kısa vadeli faiz oranlarını resmi faiz oranları aracılığıyla kontrol eder.
Merkez bankaları, bankaların ihtiyaç duyduğu kolayca dönüştürülebilir varlıkları sağlamak ve fazla likiditeyi çekmek için borçlanmalarını sağlamak için bankalara kısa vadeli krediler için faiz oranları belirler. Merkez bankaları, faiz oranlarını belirleyerek iktisadi faaliyetin genel düzeyini ve fiyatını etkilemeyi amaçlar. Bu nedenle bu orana politika faizi denir.
Merkez Bankası Politika Faiz Oranı Nedir?
Merkez bankası tarafından benimsenen politika faizi, bir haftalık repo işlemlerine ilişkin orandır. Politika faizi, Para Politikası Kurulu (PPK) tarafından belirlenir. Faiz oranı kararları alınırken orta vadeli bir perspektiften gelecek enflasyon görünümü alınır. Ayrıca, dış şokların enflasyon üzerindeki geçici etkilerine hemen yanıt vermemeyi, orta vadeli hedefi vurgulayarak politika tepkisini kademeli olarak genişletmeyi ilke edinmiştir.
Politika Faizi Kararı Neye Göre Alınır?
Para Politikası Kurulu, maliye politikası, parasal göstergeler ve kredi büyüklükleri, ücretler, istihdam, birim maliyetler, verimlilik gelişimi, kamu ve özel sektör fiyatlama davranışı, enflasyon beklentileri, döviz kurları ve olası gelişmelere göre faiz oranları, toplam arz ve talep dengeleri kararlarını verirken dış şokların analizi ve merkez bankası ekonomik tahmin sistemlerinden gelen tahminler de dahil olmak üzere çok çeşitli bilgiler kullanılır.
Para Politikası Kurulu ya da kısa adı ile PPK, faiz kararı alırken aşağıdaki başlıklardan faydalanır;
- Toplam arz-talep dengesi
- Maliye politikasına ilişkin piyasa göstergeleri
- Parasal göstergeler
- Kredi büyüklükleri
- Ücret
- İstihdam
- Birim maliyet
- Verimlilik gelişmeleri
- Döviz kurları ve bunları etkileyebilecek gelişmeler
- Kamu ve özel sektör fiyatlama davranışları
- Enflasyon beklentileri
- Dışsal şokların analizi
Politika Faizi Ne İşe Yarar?
Merkez bankasının politika faizinin artması, parayı borç alacak bankaların daha yüksek faiz ödeyecekleri anlamına gelir. Bu, daha yüksek kredi ve mevduat oranlarına yol açacaktır. Bankaların merkez bankasından alacakları fon, yüksek politika faizleri nedeniyle düşük tutulmuştur.
Bu, etkin bir şekilde toplam kredi miktarında bir azalma anlamına gelir. Bütün bunların sonucu bir durgunluğa yol açabilir. Aynı zamanda, politika faizlerindeki bir artış, dolar kurunun düşmesine neden olabilir. Merkez bankasının politika faizinde yapılacak bir indirim toplam kredileri artıracaktır. Böylece bankalar merkez bankasından daha fazla borç alabilecekler.
Bu, daha fazla paraya sahip olabilecekleri anlamına gelir. Sonuç olarak, toplam kredi tutarı da artacaktır. Bütün bunlardan dolayı ekonomide bir dinamizm gözlemlenebilmektedir. Bu gelişmeler sonucunda döviz kuru da yükselecektir. Yapılacak yatırımın yanı sıra politika faizinin bilinmesi de banka ile ilgili işlemlerin yapılabilmesi için önemlidir. Dolayısıyla politika faizleri sadece ekonomistleri ve yatırımcıları değil, herkesi ilgilendiriyor.