“Programme for International Student Assessment” olarak adlandırılan ve kısaltması PISA testi olan Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı, 1997 yılında Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından başlatılan bir araştırmadır.
Bu araştırma, OECD Eğitim Direktörlüğü’ne bağlı PISA Yönetim Kurulu tarafından yönetilmektedir. Testlerin ve anketlerin hazırlanması, geliştirilmesi, değerlendirilmesi ve uluslararası düzeyde raporlanması gibi süreçlerde, PISA Yönetim Kurulu gözetiminde oluşturulan bir konsorsiyum tarafından imzalanmaktadır.
PISA’nın küresel çapta çeviri ve adaptasyon süreçleri, sınavların uygulanması, sonuçların analizi ve rapor hazırlanması gibi adımlar, araştırmaya katılan her ülkede belirlenen ulusal merkezler tarafından yürütülmektedir. Bu programda, 15 yaşındaki öğrencilerin okul performansı ölçülmekte ve bu sayede eğitim sistemleri değerlendirilmektedir.
Bu uluslararası çalışma, dünya genelinde üç yılda bir tekrar edilen bir inceleme olarak düzenlenmektedir. Temel amacı, ülkelerin eğitim politikalarını geliştirmelerine yardımcı olmak için karşılaştırılabilir veriler elde etmektir. PISA, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde giderek daha fazla kullanılan bir araçtır ve eğitim politikası oluşturma sürecinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu çerçevede, düzenli değerlendirmeler aracılığıyla ulusal düzeyde eğitim sistemi performansını izlemeyi hedefler.
Öğrenci öğrenimi ile ilgili bilgilerin yanı sıra, öğrencilerin aile hayatları, kendilerini tanıma ve tanıtma becerileri, eğitim ve sosyal hayattaki rolleri ile motivasyonları gibi faktörleri de araştırarak ülkeler arasındaki performans farklılıklarının kaynaklarını değerlendirme imkanı sunar. Uluslararası kabul görmüş bir çerçeve içinde tasarlanmış olan bu çalışma, ülkelerin eğitim politikalarını şekillendirmeleri ve geliştirmeleri için önemli bir rehberlik kaynağıdır.
PISA’da Türkiye Kaçıncı Sırada?
Türkiye, 2022 PISA test sonuçlarına göre Matematik alanında 39, Fen Bilimleri’nde 34 ve okuma konusunda 36. sırada yer aldı. Bu sonuçlar, Türkiye’nin 2018 PISA sınavındaki performansının üstünde olduğunu göstermektedir.
OECD tarafından 5 Aralık 2023 tarihinde kamuoyuna duyurulan PISA 2022’nin sekizinci döngüsüne ait sonuçlar, Türkiye’nin eğitim performansını değerlendirmek adına önemli bir ölçüt oluşturuyor. PISA 2022 Türkiye Raporu’na erişim için lütfen tıklayınız.
PISA Hangi Okullarda Uygulanmaktadır?
Dünya genelinde 2000 yılında başlatılan PISA testi, ülkemizde ilk defa 2003 yılında uygulandı. Türkiye’deki ilgili okullarda uygulanan bu araştırma kapsamında geliştirilen sınavlar ve anketler her yıl Nisan ayında gerçekleştirilmektedir. Bu değerlendirmeye 15 yaş grubundaki öğrenciler, Türkiye’deki tüm örgün öğretim veren okullardan öğrenciler katılabilmektedir. Bu okullar şunlardır;
- Ortaokullar
- Anadolu Liseleri
- Fen Liseleri
- Sosyal Bilimler Liseleri
- Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri
- Spor Liseleri
- Anadolu İmam Hatip Liseleri
- Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri
- Çok Programlı Anadolu Liseleri
PISA Testi Nasıl Yapılıyor?
2015 yılı itibariyle PISA testi, bilgisayar tabanlı bir uygulama olarak hayata geçirilmiştir. Katılımcı öğrenciler, kendilerine sağlanan şifreler aracılığıyla soruların bulunduğu elektronik kitapçığa erişebilmektedir. Sınava katılan öğrencilerin değerlendirilmesinde, sadece yaş faktörü göz önüne alınmakta olup, öğretim yılı dikkate alınmamaktadır.
Evde eğitim alan öğrenciler ise bu sınav kapsamında değerlendirilmemektedir. Ayrıca, bilgisayar tabanlı test uygulaması için gerekli altyapının olmadığı ülkelerde, geleneksel sınav yöntemi kullanılmaya devam etmektedir. Ancak, bu ülkelerde sadece 2012 yılına kadar olan okuma, fen ve matematik soruları yer almakta, yeni sorular sadece dijital tabanlı değerlendirmeye uygun olarak hazırlanmaktadır.
Her iki durumda da sorular, değerlendirme ünitelerinden oluşmaktadır. Sınavda öğrenciler ilk olarak iki saatlik bilişsel test oturumuna katılmakta ve burada çoktan seçmeli ve açık uçlu sorulara cevap vermektedir. Bu bölümün sona erdikten sonra 45 dakika süren anket oturumu başlamaktadır. Her iki bölüm de aynı gün içinde bitmektedir.
Çoktan seçmeli ve açık uçlu soruların yer aldığı bölümde, metinler, şekiller, tablolar ve grafiklerle ilgili konular ve bu konulara dair sorular öğrencilere yönlendirilmektedir. Aynı zamanda, “evet/hayır” veya “katılıyorum/katılmıyorum” gibi cevapların seçilmesini gerektiren sorular da sınav sürecinde öğrencilere yönlendirilmektedir.
Öğrencilerin matematik okuryazarlığı, fen okuryazarlığı ve okuma becerileri, bu sorular aracılığıyla değerlendirilmektedir. Sınav, geniş bir yelpazede bilgi türlerini kapsayarak öğrencilerin çok yönlü yeteneklerini ölçmeyi amaçlamaktadır.
PISA Testi Sonuçları Nasıl Değerlendiriliyor?
PISA testi sonuçları, elde edilen tüm verilerin toplandığı ulusal bir rapor haline getirilmektedir. Bu araştırmanın sağladığı sonuçlar, eğitim ve öğretim programlarının güncellenmesi, geliştirilmesi, daha etkili hale getirilmesi ve mevcut eksikliklerin giderilmesi gibi alanlarda kaynak olarak kullanılmaktadır.
PISA testi sonuçlarının değerlendirilmesinde, çoktan seçmeli soruların tamamı ve kısa cevaplı açık uçlu soruların bir kısmı sistem içinde otomatik olarak puanlanmaktadır. Puanlamaya uygun olmayan açık uçlu sorulara verilen cevaplar ise branş öğretmenlerinden oluşturulan üç ayrı komisyon tarafından Ulusal Merkezde değerlendirilerek puanlanmaktadır. Elde edilen sonuçlar daha sonra Uluslararası Merkeze iletilmektedir. Bu yöntem, sınavın nesnel ve güvenilir bir değerlendirme sürecine tabi tutulmasını sağlamaktadır.
PISA Testi İle İlgili Videolar
