NATO Nedir, Ne İş Yapar? NATO’ya Üye Ülkeler
NATO, 4 Nisan 1949 günü imzaları atılan İngilizce açılımı “North Atlantic Treaty Organization”, Türkçe anlamı ise “Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü” olan uluslararası askeri bir örgüttür. 1948’de Birleşik Krallık, Hollanda, Belçika, Fransa ve Lüksemburg, NATO’nun temellerini atan Brüksel Antlaşması‘nı imzaladı.
Brüksel Antlaşması, Soğuk Savaş sırasında Sovyet Rusya’ya karşı yapıldı. Bu antlaşma yetersiz kalınca, Batılı ülkeler arasında yeni bir antlaşma hazırlanmak zorunda kaldı. Kuzey Atlantik Antlaşması 1949’da imzalandı. Anlaşmaya göre üye devletler, dışarıdan saldırıya uğradığında sanki kendilerine yapılmış gibi başka bir üye devlete yardım edecekler.
NATO, ilk kez 1992 ve 1995 yılları arasında Bosna-Hersek’e askeri müdahalede bulundu. Daha sonra 1999’da Yugoslavya’da görev aldı. NATO’nun Kuzey Atlantik Antlaşması’nın 5. maddesine göre, üye devletler silahlı saldırı altında herhangi bir üye devlete yardım etmekle yükümlüdür. ISAF ise Afganistan’daki savaştan sonra NATO’nun halkın güvenlik ve ihtiyaçlarını karşılamak için kurduğu bir örgüttür.
İmzalanan Antlaşmanın 4. maddesine göre de üye ülkelerden bir tanesi toprak bütünlüğünü, güvenliğini ya da siyasi bağımsızlığını tehdit eden bir durum ile karşı karşıya kaldığı zaman diğer üye ülkelere danışma konusunda yardım talebinde bulunabilir. NATO’ya belli ülkeler üyedir.
NATO’ya Üye Olan Ülkeler
- Belçika (1949 yılında üye oldu)
- İtalya (1949 yılında üye oldu)
- Amerika Birleşik Devletleri (1949 yılında üye oldu)
- Hollanda (1949 yılında üye oldu)
- Lüksemburg (1949 yılında üye oldu)
- Portekiz (1949 yılında üye oldu)
- Norveç (1949 yılında üye oldu)
- İzlanda (1949 yılında üye oldu)
- Kanada (1949 yılında üye oldu)
- Fransa (1949 yılında üye oldu)
- Birleşik Krallık (1949 yılında üye oldu)
- Yunanistan (1952 yılında üye oldu)
- Türkiye (1952 yılında üye oldu)
- Almanya (1955 yılında üye oldu)
- İspanya (1982 yılında üye oldu)
- Polonya (1999 yılında üye oldu)
- Çek Cumhuriyeti (1999 yılında üye oldu)
- Slovakya (2004 yılında üye oldu)
- Litvanya (2004 yılında üye oldu)
- Letonya (2004 yılında üye oldu)
- Romanya (2004 yılında üye oldu)
- Slovakya (2004 yılında üye oldu)
- Slovenya (2004 yılında üye oldu)
- Estonya (2004 yılında üye oldu)
- Bulgaristan (2004 yılında üye oldu)
- Arnavutluk (2009 yılında üye oldu)
- Hırvatistan (2009 yılında üye oldu)
- Karadağ (2017 yılında üye oldu)
- Kuzey Makedonya (2020 yılında üye oldu)
NATO Ne İş Yapar?
NATO, üyelerini siyasi ve askeri yollarla korumaya taahhüt etmiş bir örgüttür. Aynı zamanda, savunma reformu ve barışı koruma gibi çok çeşitli konularda NATO’ya üye olmayan ülkelerle işbirliğine olanak sağlar.
Tartışmaları ve ortaklıkları aracılığıyla NATO, üye ülkeler içinde ve ötesinde çatışmaların önlenmesine yardımcı olur. NATO, demokratik değerleri teşvik eder ve çatışmaların barışçıl şekilde çözülmesine kendini adamıştır. Diplomatik çabalar başarısız olursa, kriz yönetimi ve barışı koruma operasyonlarını tek başına veya diğer ülkeler ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği içinde yürütebilecek askeri kapasiteye sahiptir.
NATO’nun üçüncü bir boyutu da bulunur. Bu boyut, sivil acil durum planlaması ile ilgili faaliyetleri, ayrıca afet müdahalesinde müttefiklere ve ortaklara yardım sağlamayı ve bilimsel ve çevresel konularda işbirliğini teşvik etmeyi içerir.