mRNA Nedir? Hangi Aşılarda Var?
mRNA, Biontech aşısı ile gündemime geldi. Uzmanlar tarafından bu teknoloji canlı aşı olarak adlandırılmaktadır. Bu teknoloji virüsün genetik kodunu taşıyan RNA içermektedir. Aşı kişiye uygulandıktan sonra, hücreler bu genetik kodu kullanarak bağışık sistemini uyaran antijen isimli maddeler üretir.
Bu maddeler kişinin bağışıklık sistemini harekete geçirir. Bu teknoloji ile üretilen aşılara mRNA yani “mesajcı RNA” aşı denir. Tıpta Ribonükleik asit olarak da bilinir. DNA’dan üretilen biyomoleküldür. Mesajcı RNA teknolojisi ile üretilen aşıların geleneksel aşılardan farkı, zayıflatılmış patojenlerin yerine kişiye virüsün bir proteinin mRNA’sı enjekte edilmektedir. BumRNA sayede bağışıklık sisteminin virüs olmadan da harekete geçebilmesi ve virüse karşı antikor üretebilmesi amaçlanmaktadır.
mRNA olarak da bilinen mesajcı RNA’lar, hücrede bulunan RNA türlerinden biridir. Bu özel olan, çoğu RNA gibi, çekirdekte yapılır ve daha sonra translasyon makinesinin, aslında protein yapan makinenin bu mRNA moleküllerine bağlandığı ve belirli bir protein yapmak için mRNA üzerindeki kodu okuduğu sitoplazmaya ihraç edilir. Yani genel olarak, bir gen, bir genin DNA’sı, sonunda belirli bir protein yapacak olan bir mRNA molekülüne kopyalanabilir.
mRNA Hangi Aşılarda Var?
Dünyada kullanımı onaylanan aşılardan ikisi, mesajcı RNA aşılarıdır. Bu aşılar Pfizer (Biontech) ve Moderna‘dır.
mRNA aşıları yeni bir aşı türüdür. Bir bağışıklık tepkisini tetiklemek için canlı virüs kullanmazlar. Bunun yerine hücrelerinize, bağışıklık tepkisini tetikleyecek bir proteinin nasıl üretileceğini öğretirler. Bir kez tetiklendiğinde, vücudunuz antikorlar üretir. Bu antikorlar, gelecekte gerçek virüs vücudunuza girerse enfeksiyonla savaşmanıza yardımcı olur.
Araştırmacılar bir süredir mRNA aşıları üzerinde çalışıyor. Örneğin, grip, zika, kuduz ve sitomegalovirüste (CMV) kullanım için araştırılmıştır. Uzmanlar ayrıca belirli kanser hücrelerini hedeflemek için bağışıklık sistemini tetiklemek için mRNA’yı kullandılar.
Mesajcı RNA aşıları, kolayca bulunabilen malzemeler kullanılarak bir laboratuvarda yapıldıkları için geleneksel yöntemlerden daha hızlı geliştirilebilir. Geliştirildikten sonra, aşının güvenli ve etkili olduğunu göstermek için büyük ölçekli klinik deneyler yapılır. Tüm aşılarda olduğu gibi, virüsten hastalanmanın ciddi sonuçlarını riske atmak zorunda kalmadan bir mesajcı RNA aşısından koruma elde edersiniz.
Aşı Nasıl Çalışır?
Mesajcı RNA, hücrelere protein yapmak için talimatlar sağlayan bir moleküldür. mesajcı RNA aşıları, SARS-CoV-2 spike proteinini yapmak için gerekli talimatları içerir. Bu protein, koronavirüse sebep olan virüsün üzerinde bulunur.
Mesajcı RNA molekülü aslında vücudun hücrelerine spike proteini nasıl yapacaklarını söyleyen bir reçetedir. COVID-19 mRNA aşıları, diğer aşılarda da olduğu gibi üst kol kasına enjeksiyon yoluyla verilir.
Şunu belirtmekte fayda var. DNA’nız mesajcı RNA aşıları tarafından değiştirilemez.