Madımak olayı nedir? Madımak oteli olayın nedir? Madımak katliamı nedir? Sivas katliamı nedir?
Bu soruların hepsi aslında aynı cevapta! En çok bilinen adıyla Madımak Katliamıdır.
Kısaca
2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas’ta Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tarafından organize edilmiş olan Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli’nin radikal İslamcılar tarafından yakılması ve çoğunluğu Alevi 33 yazar, ozan, düşünür ile 2 otel çalışanının yanarak ya da dumandan boğularak hayatlarını kaybetmesi ile sonuçlanan olaylardır.
Olaydan bir gün sonra 35 kişi gözaltına alındı. Daha sonra gözaltına alınanların sayısı 190’a çıktı. Gözaltına alınan 190 kişiden 124’ü hakkında “laik anayasal düzeni değiştirip din devleti kurmaya kalkışma” suçlamasıyla dava açıldı, geri kalanlar serbest bırakıldı. Kamuoyunda Sivas Davası olarak bilinen davanın ilk duruşması, Ankara 1 No’lu Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde 21 Ekim 1993 günü yapıldı. 26 Aralık 1994’te karara bağlanan dava sonucunda, 22 sanık hakkında 15’er yıl, 3 sanık hakkında 10’ar yıl, 54 sanık hakkında 3’er yıl, 6 sanık hakkında 2’şer yıl hapis cezası, 37 sanık hakkında da beraat kararı verildi.
Açıklayıcı
Sivas Katliamı, Madımak Katliamı ya da Madımak Olayı, 2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas’ta Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tarafından organize edilmiş olan Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli’nin yakılması ve çoğunluğu Alevi 33 yazar, ozan, düşünür ile 2 otel çalışanının yanarak ya da dumandan boğularak hayatlarını kaybetmesi ile sonuçlanan olaylardır. Ayrıca dışarda toplanan göstericilerden de iki kişi hayatını kaybetmiştir.
Pir Sultan Abdal Şenlikleri kapsamında, aralarında Aziz Nesin’in de bulunduğu pek çok sanatçı ve fikir insanı dönemin Sivas valisi Ahmet Karabilgin’in özel davetlisi olarak bu kente geldi. Kültür Merkezi içindeki karşıt grupla çıkan taşlı sopalı çatışma, polis tarafından fazla büyümeden, zor kullanılarak önlendi.
Binlerce kişiden oluşan karşıt grup, Kültür Merkezi’nden yeniden Hükümet Meydanı’na geldi. Hükümet Konağı’nı taşlamaya ve slogan atmaya başlayan grup ardından Madımak Oteli civarına ulaşarak, slogan atmaya devam etti. Grup önce Madımak Oteli önündeki araçları ateşe verdi ve oteli taşladı. Madımak Oteli tutuşturulan perdeler ve alt katta bulunan eşyalarla birlikte yakıldı.
Otele sığınmış olan kişilerden, aralarında Asım Bezirci , Nesimi Çimen ,Muhlis Akarsu, Metin Altıok ve Hasret Gültekin’in de bulunduğu 35 kişi yanarak veya dumandan boğularak yaşamını yitirdi. Aralarında Aziz Nesin’in de bulunduğu 51 kişi de olaylardan kendi olanaklarıyla, ağır yaralarla kurtuldu.
İtfaiye merdiveniyle kurtarılmaya çalışılan Aziz Nesin, merdivendeki görevli tarafından darp edilip, merdivenden itfaiye aracı etrafında toplanan karşıt görüşlü kalabalığa doğru itildi. Başından yaralanan Aziz Nesin’i linç girişiminden araya giren polisler kurtardı. Yaralılar, polis arabalarıyla Tıp Fakültesi Hastanesi`ne götürüldü.
Olaylar sonucunda 33 konuk, 2 otel görevlisi ve 2 gösterici yaşamını yitirdi. Akşam saatlerinde valilikçe ilan edilen ”2 günlük sokağa çıkma yasağı” ile birlikte, güvenlik güçleri şehirde tam bir hakimiyet sağlayabildi.
Yargılama
Olaydan bir gün sonra 35 kişi gözaltına alındı. Daha sonra gözaltına alınanların sayısı 190’a çıktı. Gözaltına alınan 190 kişiden 124’ü hakkında “laik anayasal düzeni değiştirip din devleti kurmaya kalkışma” suçlamasıyla dava açıldı, geri kalanlar serbest bırakıldı. Kamuoyunda Sivas Davası olarak bilinen davanın ilk duruşması, Ankara 1 No’lu Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde 21 Ekim 1993 günü yapıldı.
26 Aralık 1994’te karara bağlanan dava sonucunda, 22 sanık hakkında 15’er yıl, 3 sanık hakkında 10’ar yıl, 54 sanık hakkında 3’er yıl, 6 sanık hakkında 2’şer yıl hapis cezası, 37 sanık hakkında da beraat kararı verildi.
Müdahil avukatlar, Devlet Güvenlik Mahkemesi’nin kararını “taraflı, hukuka ve adalete aykırı” olarak niteleyerek, ayrıntılı bir savunmayla temyize gittiler. Yargıtay 9. Ceza Dairesi katliamın “Cumhuriyete, laikliğe ve demokrasiye yönelik olduğunu” belirterek Devlet Güvenlik Mahkemesi’nin kararını esastan bozdu. Ankara 1 No’lu Devlet Güvenlik Mahkemesi, Yargıtay’ın bozma kararına uyarak yargılamayı yeniden başlattı.
28 Kasım 1997’de açıklanan kararda, 33 sanık Türk Ceza Yasası’nın 146/1 maddesine göre idama ve 14 sanık 15 yıla kadar değişen hapis cezasına mahkûm edildi. Yargıtay 9. Ceza Dairesi 24 Aralık 1998’de hapis cezalarını onadı, 33 idam cezasını ise usul noksanlıkları nedeniyle bozdu.
Şubat 1999 tarihinde usul eksikliklerinin giderilmesi için başlayan yargılama sonucunda 16 Haziran 2000’de 33 sanık Devlet Güvenlik Mahkemesi’nce yeniden idam cezasına çarptırıldı. 2002 yılında idam cezasının yürürlükten kaldırılmasıyla idam cezası hükümlülerinin cezaları müebbet ağır hapis cezasına çevrildi.
Sanıkların avukatlığını üstlenenler arasında olan Refahyol iktidarının Adalet Bakanı Şevket Kazan, bakanlığı sırasında onları hapishanede ziyaret etti. Geniş avukat listesinde çok sayıda Refah Parti üyesi ve yöneticisi olması eleştiri konusu oldu. Bu avukatlar ilerleyen yıllarda AKP ve Saadet Partisi’ne katıldılar ve içlerinden üst yönetim görevlerine yükselenler oldu.
Geçen bu zaman zarfı içerisinde sanık sayısı tahliyelerle 33’e düştü. Olayın kilit ismi olarak nitelendirilen, dönemin Sivas Belediye Meclisi üyesi Cafer Erçakmak ve Yargıtay’ın 1997’deki bozma kararından sonra firar eden 8 sanık ise halen yakalanamamıştır. Davanın firari olan 5 sanık ile ilgili kısmı, 13 Mart 2012 tarihinde zaman aşımından düşürülmüştür.
Sivas Davası İstiklal Mahkemeleri sonrasında tek bir davada bu kadar çok idam cezasının verildiği ilk davadır.
Hayatını kaybedenler
- Muhlis Akarsu – 45 yaşında, sanatçı
- Muhibe Akarsu – 45 yaşında, Muhlis Akarsu’nun eşi
- Gülender Akça – 25 yaşında
- Metin Altıok – 53 yaşında, şair, yazar, felsefeci
- Mehmet Atay – 25 yaşında, gazeteci, fotoğraf sanatçısı
- Sehergül Ateş – 30 yaşında
- Behçet Sefa Aysan – 44 yaşında, şair
- Erdal Ayrancı – 35 yaşında
- Asım Bezirci – 66 yaşında, araştırmacı, yazar
- Belkıs Çakır – 18 yaşında
- Serpil Canik – 19 yaşında
- Muammer Çiçek – 26 yaşında, aktör
- Nesimi Çimen – 62 yaşında, şair, sanatçı
- Carina Cuanna Thuijs – 23 yaşında, Hollandalı gazeteci
- Serkan Doğan – 19 yaşında
- Hasret Gültekin – 22 yaşında şair, sanatçı
- Murat Gündüz – 22 yaşında
- Gülsüm Karababa – 22 yaşında
- Uğur Kaynar – 37 yaşında, şair
- Emin Buğdaycı – 18 yaşında, şair.
- Asaf Koçak – 35 yaşında, karikatürist
- Koray Kaya – 12 yaşında
- Menekşe Kaya – 15 yaşında
- Handan Metin – 20 yaşında
- Sait Metin – 23 yaşında
- Huriye Özkan – 22 yaşında
- Yeşim Özkan – 20 yaşında
- Ahmet Özyurt – 21 yaşında
- Nurcan Şahin – 18 yaşında
- Özlem Şahin – 17 yaşında
- Asuman Sivri – 16 yaşında
- Yasemin Sivri – 19 yaşında
- Edibe Sulari – 40 yaşında, sanatçı
- İnci Türk – 22 yaşında
- Cengizhan Demir – 28 yaşında
- Ahmet Öztürk – 21 yaşında
- Kenan Yılmaz – 21 yaşında
Videoları
https://www.youtube.com/watch?v=M_Up9IuLtls
Fotoğrafları
Kaynaklar
- Youtube
- Wikipedia
- “2 Temmuz 1993 Madımak Katliamı”. Pir Sultan Abdal Kültür Derneği. Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.
- “Sivas katliamı kurbanlarını anıyoruz”. CNNturk. Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.
- “Asım Bezirci anıldı”. TumGazeteler.com. Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.
- “Bir Mazlum’un ‘feryad-ı isyan’ı”. Radikal Gazetesi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.
- “Metin Altıok anıldı”. TumGazeteler Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.
- Can Dündar – “O” gün Youtube.com.
- a b c d “Sivas’ta 14 yıl sonra Madımak sıcağı”, Radikal, 03 Temmuz 2007
- “Sivas’ta idam kesinleşiyor”, Radikal, 18 Ekim 1998
- a b c “Madımak!”, Yıldırım Türker, Radikal, 3 Temmuz 2006
- Sivas Davası’nın avukatları şimdi ne yapıyor? FıratNews. Erişim: 13 Mart 2012.
- “Sivas davası zaman aşımından düştü”. BBC Türkçe Servisi. 13 Mart 2012. Erişim tarihi: 13 Mart 2012.
- “Ergenekon Yangını…”, Mehmet Altan, Star, 2 Temmuz 2008
Kaynaklardan toplanarak derlenmiştir.
