Kuzu göbeği nedir? Kuzu göbeği mantarı nerelerde yetişir? Faydaları neler? Kışın son ayları ve ilkbaharın başlarında yetişen bu mantar, birçok alanda kullanılmakla birlikte, yenilebilir ve lezzetiyle de doyurucu bir tat bırakır. Özellikle de yumurtayla olan yemeği tadından yenilmez. Kuzu göbeğiyle ilgili birçok kaynak var ve dağınık ve karmaşık halde. Bu yüzden daha derli ve bütün bilgilerini vermek adına başlıklar altında toplayacağım.
Aşağıdaki başlıklara tıkladığınızda anında o bilgiye ulaşacağınızı unutmayın !
Kuzu Göbeği | Kuzu Göbeği Mantarı Hakkında Bilgi
Kuzu Göbeği Nedir ?
Mantar ailesinden olan kuzu göbeği mantarının ;Bilimsel adı: Morchella conica, Üst sınıf: Morchella olarak bilimsel yapısı bulunmaktadır. Ayrıca Morchellaceae familyasından, yenilebilen bir mantar türü olmasıyla en popüler olanıdır diyebilirim (Türkiye’de).
Kuzu göbeği değişken büyüklüktedir. Genelde 4-8 cm. yükseklikte ve 4-6 cm. çapındadır. Şekli yumurtaya benzer. Derin olmayan oyukları vardır. Oyukların tabanları ağ gibi görünür. Rengi, sarımtırak yaşlanınca kahverengidir. Gevrek bir yapıya sahiptir. Mum kıvamındadır ve hoş bir kokusu ve tadı vardır. Orman açıklıklarında, yol kenarlarında, ilkbaharda çıkmaya başlar. Özellikle orman yangınlarından sonra daha fazla görülürler. Akçaağaç, Fındık, Kayın, Dişbudak ve Karaağaçların altında yetişirler.
Kuzu Göbeği Nerelerde Yetişir ?
Kuzu göbeği mantarı diğer mantarlar gibi asıl yetiştiği alan ormandır. Genelde ormanlarda yetişen bu tür, tek tek veya küçük gruplar halinde bulunur. İlginç olanı ise özellikle orman yangınlarından sonra, o alanda sıkça rastlanır. Kışın son günlerinde çıkmaya başlar ve ilk baharın son zamanlarına kadar çıkmaya / yetişmeye devam eder.
Yetişme zamanını , Şubat ayının sonlarında başlar ve Mayıs ayına kadar görünür. Yetişmesinde havanın olumsuz şartları da etkileyebilir. Özellikle bahar aylarında yağışların sık olması yetişmesine olumsuz anlamda etkilemektedir.
Türkiye’de ise yetişme alanları ise ; Ege, Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde yani çoğunlukla kıyı kesimlerde yetişir veya yetiştirilir. Kuzu göbeği, kurutularak ipe dizilir ve bu şekilde satılır. Ayrıca mutfakta kullanılabilir ve yenilebilir.
Dikkat!
Gyromitra esculenta gibi zehirli türlerle (sahte kuzu göbeği mantarı) karıştırılma riski olduğundan dikkatli olunmalıdır.
Kuzu Göbeği Nerelerde Kullanılır?
Özellikle ilaç sanayisinde kullanılır. Kanser, tedavisinde kullanılmaktadır.
Ekonomik Katkısı
Türkiye her yıl tonlarca (400-500 ton) kuzu göbeği mantarını özellikle Avrupa ülkelerine ihraç etmekte ve bunun sonucunda önemli miktarda döviz getirisi sağlamaktadır. Orman köylüleri, kuzu göbeğini toplamak /avlamak adına , sabahın erken saatlerinden akşam saatlerine kadar ormana gidip mantar ararlar. Büyük bir emekle! Bu sayede toplanan göbekler, akşam köye gelen alıcılar tarafından veya paravanlar tarafından alınır. Köylülerden alınan kuzu göbekleri, firmalara teslim edilir.
Mantarlar bu firmalarda boyutlarına göre tasnif edilir sapın topraklı kısmı kesilir daha sonra üçer kiloluk kasalar halinde paketlenip taze olarak Fransa İsviçre Almanya İngiltere Belçika Hollanda Lüksemburg Avusturya İspanya Amerika İsveç ve Norveç gibi ülkelere gönderilir.
Talep fazlası ise dondurularak veya kurutularak daha sonra satılmak üzere depolanmaktadır. Dünyada İtalya İspanya ve Yunanistan gibi Akdeniz ülkelerinde yetişen kuzu göbeği hem çeşit hem de miktar olarak ülkemizde oldukça zengin durumdadır.
Kuzu Göbeğinin Faydaları Nelerdir?
Kuzu göbeği mantarının faydaları saymakla bitmiyor diyebiliriz. Özellikle ilaç ve tedavi alanında kullanılmaktadır. Kansızlık yani anemi rahatsızlığına da büyük fayda sağlar.
- Kan yapar,
- Bağışıklık sistemini hızla onarır,
- Dinç ve zihinde kalmayı sağlar,
- Konsantrasyonu artırır,
- Zihnin daha iyi çalışmasını sağlar,
- Kanser tedavisinde kullanılmaktadır,
- Protein barındırır,
- Bağırsakları ve mideyi rahatlatır,
- B1,B2,C vitamininden çok zengindir,
- Çokça kalsiyum ve potasyum içerir,
- Bileşiminde 8 adet amino asit bulunur
Kuzu Göbeği Nasıl Pişirilir?
Fransız mutfağının önemli bir öğesi olup , ülkemizde de özellikle, yumurtayla olanı hem hızlı hem de lezzetiyle herkesi kendini beğendirir. Aşağıda yapılışı metin olarak mevcut ama dilerseniz , yumurtalı kuzu göbeği kavurması yapılışının videosu da mevcut.
Yumurtalı Kuzu Göbeği Kavurması
Malzemeleri:
- 500 gr. taze kuzu göbeği (moral)
- 2 kuru soğan
- 2 domates
- 4 yumurta
- 2 kahve fincanı zeytinyağı
- karabiber , kırmızı pul biber
- tuz
Yapılışı
Taze toplanmış veya satın alınmış olan mantarlar, iyice yıkanarak, kuşbaşı doğranır. Tavada kızgın zeytin yağında, soğanlar ve ardından domatesler pişirilir. Tavaya mantarlar ilave edilir. Ardından birlikte pişirilir. Daha sonrasında ise çırpılmış yumurtalar da ilave edilerek , yumurtalar pişene kadar beklenir. Daha sonrasında ise servise hazırlanır.
Kuzu göbeği kavurmasını yaparken, yavaş pişirirseniz daha lezzetli olduğunu unutmayın. Ayrıca toplandıktan sonra suyla dolu bir kapta bekletilmeli ve iyice yıkanmalıdır.
Kuzu Göbeği Mantarı ile İlgili Videolar
Kuzu göbeğinin son zamanlarda azaldığı görünmektedir. Sebebi ise yağmurların yeteri kadar yapmaması. Ya da kuzu göbeğinin bilinçsizce toplanmasıdır. Yapılan orman kesimleri de buna ek olumsuz nedenlerdendir.
Unutulmamalıdır ki ekonomik yönden özellikle orman köylülerinin geçim kaynadığıdır. Gelecek yıllarda da verim vermesini istiyorsak, dikkat edilmesi gerekmektedir.
