Kokuların İnsanlar Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Kokuların insanlar üzerindeki etkileri tahminlerimizin çok daha ötesindedir diyebiliriz. İnsan zihni tıpkı olayları, durumları, iyi ve kötü hatıraları, isimleri, numaraları ya da kişilerin yüzlerini kaydettiği gibi, kokuları da kaydeder. Dolayısıyla bir yerde duyulan ve benimsenen koku, hafızamızda o an ile özdeşleşir.

İlginizi Çekebilir: Kötü Hatıralar İle Baş Etmenin 3 Yöntemi!

Bu kayıt sistemi oldukça muazzam bir işleyişin küçük ama anlamlı bir göstergesidir. Hafızaya kazınan kokular üzerinden ne kadar uzun zaman geçmiş olursa olsun yeniden hatırlanarak anlamlandırılabilir. Bu da demek oluyor ki kokular, insanlarla ilgili adeta psikolojik bir boyutta yansıma yapar.

Öyleyse hangi kokular nasıl etkiler yaratır? Neden kokular insan psikolojisi üzerinde bu denli etkilidir? İşte bu yazımızda tüm bu soruların ayrıntılı yanıtlarını bulabilirsiniz. Konuyla ilgili görsellere yazımızın devamında, videolara ise son bölümünde ulaşabilirsiniz.

Kokuların İnsanlar Üzerindeki Etkileri!

Kokular hayatımızda yaşadığımız güzel olayları ya da zihnimizin arka planına itmeye çalıştığımız mutsuz anılarımızı bize yeniden yaşıyormuş gibi hatırlatacak kadar güçlü bir etkiye sahiptir.
Ön beyin bölgemiz direkt olarak yalnızca koku duyumuz ile ilişki halindedir.
Diğer duyularımızın aksine, koku taşıyan sinirler, beynin iletim merkezine izin istemeksizin direkt olarak temas ederler.
Beynimizin kokuları algılama ve işleme bölümüne doğru hızla yol alan en öncelikli şey ise hiç şüphesiz ki; kokulardır.
Bu bölge amigdala olarak adlandırılır. Amigdala, aynı zamanda, duyusal deneyimlerimizin çalıştığı hatıralarımızı yöneten bölgedir.
Koku ise bu bölümde duyuları uyararak anımsatma gücüne sahiptir.
Kişinin karar verme, duygusal iniş çıkışları, olumlu ya da olumsuz etkilenme ve kişisel değerlerin duygusal özelliklerle bağlantılı olarak yönetilmesi gibi alanlardan, beynin bu bölümü sorumludur.
Bunların yanı sıra hipofiz bezi ve hipotalamus adı verilen bölgeler de yine koku duyusu ile yoğun temas halindeki bölgelerdir. Bu bölümler; insan vücudundaki psikolojik, fizyolojik, erotik, romantik ve büyüme ile ilgili hormonları yönetir.
Tüm bunlardan hareketle; kokuların insanlar üzerindeki etkilerinin biyolojik bir açıklamasının olduğunu söylemek yanlış olmaz. Beynin yapısal açıdan yönetimi altında olan bölümleri, koku duyusu ile çok yakinen ilintili şekilde çalışır. Bu da kokuları hatıralarla ya da insanlarla bağdaştırır.

Kokuların İnsanlar Üzerindeki Etkileri: Proust Etkisi Nedir?

Kokuların hatıraları canlandırabilme, kodlama ve bize de aynı etkiyle yeniden hatırlatabilme gücüne proust etkisi adı veriliyor. Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi geçmişe ait duyduğumuz bir koku, bizde yalnızca koku duyusunu değil, o ana gidebilme ve yaşananları yeniden yaşıyormuş gibi hissedebilme yetisini harekete geçiriyor.

Koku duyusunun diğer tüm duyularımızdan önce geliştiğine dair bazı teorik bilgiler de mevcuttur üstelik. Hatta ve hatta anne karnında büyümekte olan ceninin, koklama sistemine ait olan hücreleri, beyin hücrelerinden bile daha ön sırada gelişim gösteriyor denebilir.

En savunmasız anımızda, o olayın, durumun veya kişinin etkisinden çıktığımızı ve yolumuza devam ettiğimizi düşünürken, duyduğumuz bir koku ile, yeniden geçmişe gömülme ihtimalimiz olduğunu söylememiz ise mümkündür.

Kokuların İnsanlar Üzerindeki Etkileri: Aşk ve Cinsellik!

Sıra geldi feromonlardan söz etmeye… Feromonlar; insan teninde var olan, kimyasal bir bileşendir ve cinsel anlamda çekimi tetikler. Bu aynı zamanda kişilerin sosyal etkileşimlerinde de etkendir. Sözünü ettiğimiz şey kişinin kullanmış olduğu parfüm, krem veya deodorant değil. Aksine herhangi bir kozmetik ürünü kullanmaksızın teninin salgıladığı koku, kişileri birbirine yakınlaştırıyor.
Diğer bir deyişle; aşık olacağımız kişiye çoğu zaman önce koku duyumuzla karar verebiliyoruz ancak bunun çok da farkında değiliz. Elbette kadınların ve erkeklerin tensel kokusu yani feromonlarının yapısal durumu farklılık gösterir. Böylece karşı cinsler birbirlerinden etkilenir. Özellikle bu kokunun ter bezlerinin çalışmasıyla birlikte daha fazla salınmaya başladığına ve karşı tarafa uyaran gönderdiğine vurgu yapılabilir.
Kişinin ten kokusuna karşı duyarlılık ve hassasiyet gösterilmesinin ardından romantik duygularda olduğu kadar, cinsel dürtülerde de bir uyanış gerçekleşir. Her ne kadar kozmetik camiasında afrodizyak etkisi yarattığı belirtilen ve cinsel çekimi kuvvetlendiren kokular üretiliyor olsa da buradaki esas nokta kişinin ten kokusu ile birleşmesidir.
Evet sözün özü; kokuların insanlar üzerindeki etkileri; gerek biyolojik, gerekse de psikolojik anlamda yadsınamaz. Anne kokusu şefkati, karşı cinsin kokusu cinsel hazzı ve yaşadığımız olaylarda duyduğumuz kokular ise hatıraları harekete geçirerek, bize tüm bunları yeniden yaşatabilecek etkinliğe sahiptir.