Kişilerarası psikoterapi, ilk olarak depresyon tedavisi için geliştirilen esnek bir yapıya sahip kısa süreli psikoterapinin özel bir türü olarak Gerald Klerman ve Myrna Weisman tarafından ortaya konmuştur. İngilizce de Interpersonal Therapy (IPT) olarak adlandırılır. Bu terapi yöntemi depresyonun klinik bir bozukluk olduğuna inanır ve hastanın kimliğinin önemli olduğunu vurgular. Hastaları anlamak için “biyo-psiko-sosyal modeli” kullanır.
Kişilerarası psikoterapi anlayışına göre, bireyin duygusal durumu ile kişilerarası ilişkilerinde yaşadığı deneyimler arasında yakın bir ilişki vardır. Bu terapi, depresyonun kökeninde biyolojik (Biyo) veya diğer psikolojik (Psiko) etkenleri göz ardı etmez ve depresyonu sosyal bağlamda ortaya çıkan bir tıbbi rahatsızlık olarak değerlendirir.
Kişilerarası Psikoterapi Nasıl Yapılır?
Kişilerarası psikoterapide geçmiş yerine mevcut ilişkilere odaklanılır ve danışanın kişiler arası ilişki zorluklarını çözme amacı güdülür. Bilişsel özellikler tek tek değil, kişiler arası ilişkiler üzerindeki etkileri incelenir.
Bu nedenle, düşüncelerin doğrudan düzeltilmesi hedeflenmez. Terapist ile danışan arasındaki aktarım ve karşı aktarım, psikodinamik terapilerden farklı olarak incelenmez. Terapist, aktif bir rol üstlenir, yönlendirir, destekler ve iyimser bir tavır sergiler. Ancak, iyileşmenin temel sorumluluğu danışana aittir.
Kişilerarası psikoterapinin beş temel adımı bulunuyor. Bunlar;
- Değerlendirme
- Başlangıç görüşmeleri
- Ara görüşmeler
- Akut tedavinin sonlandırılması
- Sürdürüm tedavisi
Terapist, değerlendirme görüşmesinde standart bir prosedür izleyerek hastanın kişiler arası psikoterapi için uygun olup olmadığını belirler.
Başlangıç görüşmesinin ilk aşamasında, hasta depresyonun etkileri, tedavi edilebilirliği ve tedavinin hedefleri hakkında bilgilendirilir. Ayrıca, hastanın yaşamındaki önemli kişiler ve bu kişilerle olan ilişkileri hakkında detaylı bilgi almak amacıyla kişiler arası ilişkiler envanteri oluşturulur. Öncelikle, stresli yaşam olayları veya değişiklikler öncesindeki ilişkileri, hastanın bu olaylar öncesindeki yaşamındaki önemli kişilerden beklentileri hakkında bilgi edinilir.
Bu envanter aracılığıyla hastanın genel ilişki kalitesi, tatmin edici ve tatmin edici olmayan yönleri ve bu ilişkilerdeki değişiklik istekleri belirlenir. Ardından, hasta ve terapist birlikte odaklanacakları bir veya iki problemli ilişki belirlerler. Bu problemlerin hastanın mevcut depresif durumu ile ilişkilendirilmesi önceliklidir. Terapist, hastanın sorunlarını örneklerle kişiler arası düzeyde açıklar ve bu sorunların hangi dört alanı etkilediğini gösterir.
Terapist ve hasta, ara görüşmelerde belirledikleri sorun alanı üzerinde çalışırlar.
Akut tedavi sonrasında, elde edilen kazanımlar gözden geçirilir, güçlendirilir ve semptomların şiddetindeki değişim değerlendirilir. Ayrıca, depresyonun tekrarlaması durumunda yapılacaklar planlanır. Yapılan araştırmalar, depresyonun iyileşmesinden sonra kişiler arası psikoterapinin sürdürüm tedavisinde nüksü önlemede yardımcı olduğunu göstermektedir.
Sürdürüm tedavisinde, aylık veya daha uzun aralıklarla düzenlenen görüşmelerle kişiler arası işlevselliğin sürdürülmesi amaçlanır. Bu takip görüşmeleri, kişiler arasındaki işlevselliğin korunmasına yardımcı olur.
Kişilerarası Psikoterapi Kaç Seans Sürer?
Kişilerarası psikoterapi, genellikle kısa sürelidir. Değerlendirme ve Başlangıç görüşmeleri 1 ila 3 seans, ara görüşmeler ise 4 ila 12 seans arasında gerçekleşir. Akut tedavinin sonlandırılması için ise 1 ila 2 seans yeterli olabilir. Akut tedavi sürecinde, haftalık görüşmeler tipiktir ve genellikle 8 ila 16 seans sürer. Bu görüşmelerde, iyilik hali ve değişiklik hedeflenir. Sürdürüm tedavisi ise genellikle başlangıçta 2 haftada bir ile başlar ve daha sonra ayda ya da 2 ayda bir düzenlenen seanslarla devam eder.
Kişilerarası Psikoterapi Nedir, Nasıl Yapılır? ile ilgili videolar
