Kış uykusu, bazı hayvanların kötü hava koşullarına ve besin kıtlığına karşı direnç gösterebilmek amacı ile enerji tasarrufu yapmalarını sağlayan etkili bir yoldur. Hibernasyon olarak da adlandırılır. Bazı hayvanlar, kış uykusunu hareketlerini azaltarak geçirirken, diğerleri derin bir uykuya dalarak bahara kadar uyanmazlar. Bu süre boyunca vücut ısısı düşer, kalp atışı ve solunum yavaşlar. Bu gibi fizyolojik değişiklikler yaşayan hayvanlar fazla enerji tüketmezler.
Kış uykusuna yatacak olan hayvanlar, vücut yağı depolayabilmek için öncesinde fazladan besin tüketirler. Bu yağ, normal yağlardan farklı bir yapıya sahip olan kahverengi yağdır. Hayvanların beyni, kalbi ve akciğerleri yakınında odaklanmış bölgeler oluşturur. Kış uykusundan uyanma zamanı geldiğinde, hızlı bir enerji patlamasıyla bu organların ısınmasını sağlayarak hayati işlevlere sahip olurlar. Bu sayede uzun süre uyuyan hayvanlar, yeni döneme kolayca adapte olabilirler.
Vücut ısısının çok düştüğü anlarda, kış uykusundaki bazı hayvanlar hafifçe uyanabilir ve titremeyle kendilerini ısıtarak tekrar uykuya dalabilirler. Kimileri tuvalet ihtiyaçlarını gidermek veya yiyecek tüketmek için kısa süreli olarak uyanırken, diğerleri ise bu süreci hiç uyanmadan geçirirler.
Hayvanlar Kış Uykusundan Uyandırılırsa Ne Olur?
Hayvan türünün devamlılığı için kış uykusu son derece önemli bir faktördür. Hayvanlar, sağlıklı bir şekilde bir sonraki mevsime geçebilmek için kış uykusuna yatmayı tercih ederler. Bu nedenle, bu doğal sürece dışarıdan müdahale edildiğinde, hayvanların fizyolojik sorunlarla karşılaşma olasılığı artmaktadır. Dolayısıyla, kış uykusuna müdahale etmek, hayvanların sağlığını tehlikeye atabilir.
Hayvanlar Neden Kış Uykusuna Yatar?
Hayvanların kış uykusuna yatmalarının nedeni, sağlıklı bir şekilde yaşamsal faaliyetlerine devam edebilmeleridir. Bu uykuya genellikle sıcakkanlı hayvanlar girer ve vücut sıcaklıkları ortam sıcaklığına paralel olarak değişir. Bu hayvanlar, enerji elde edebilmek için vücutlarında depoladıkları yağları yakmak zorundadır. Bu enerjiyle vücut sıcaklıklarını dengeleyebilirler.
Hava koşullarının daha sert hale gelmesiyle birlikte besin kaynakları azalmaya başlar. Dolayısıyla bu hayvanlar, vücut sıcaklıklarını dengelemek için yeterli besin kaynağına ulaşamazlar. Bazı hayvanlar, kış mevsiminde yeterli gıda bulamadıklarından dolayı yaşamlarını sürdürebilmek ve enerjilerini koruyabilmek amacıyla kış uykusuna geçerler.
Kış Uykusuna Yatan Hayvanlar Hangileridir?
Kış uykusuna yatan hayvanlar şunlardır;
- Ayılar: Kış uykusuna yattığı en çok bilinen hayvan ayılardır. Yaklaşık olarak 3-7 ay arasında kış uykusunda kalırlar.
- Sümüklü böcekler: Kış uykusuna yatacakları zaman kabuklarının içine girerler. Uykuları bazen 3 yıl sürebilir.
- Sincaplar: Belli bir uyku süreleri yoktur. Vücut ısıları kritik seviyeye düştüğünde uyurlar.
- Arılar: Bal arıları kovanda kraliçe arıyı ortaya alarak uyurlar. Zorda kalırlarsa kovandaki balları yiyerek hayatta kalırlar.
- Yarasalar: Her yıl Ekim-Kasım ayında uyurlar ve Nisan-Mayıs gibi uyanırlar.
- Kirpiler: Sıcaklık 4 derecenin altına inince kirpiler kış uykusuna yatar.
- Yılanlar: Bazı yılanlar tek başlarına bazıları ise toplu olarak kış uykusuna yatarlar.
- Kaplumbağalar: Kaplumbağalar eğer sıcak bölgelerde ise kış uykusuna yatmazlar. Eğer kışları sert geçen yerdeyseler kabuklarına çekilerek kıl uykusuna girebilirler. Kısacası kaplumbağaların kış uykusuna yatıp yatmaması, cinsine ve yaşadığı bölgeye göre değişiklik gösterir.
Kış Uykusu İle İlgili Videolar
