İnsanları daha az ücretle daha fazla çalışmaya motivasyon sağlayarak mal ve hizmetlerin maliyetlerini düşürmeyi amaçlayan kapitalizm, aynı zamanda üretimi arttırmayı da hedeflemektedir. Bu süreç sanayi devriminden beri devam etmektedir. Bu süre zarfında, yeni makine icatları insan emeğinin yerini almıştır.
Zamanla, makineler daha fazla geliştirilerek daha az emek gerektirecek hale gelmiştir. Ancak bu durum, aslında emeğin sömürülmesi anlamına gelmektedir. Emeğin sömürülmesi, bir grubun diğerinden faydalanmasıdır. Kapitalizm ise işçilerin emeklerinden kendi çıkarları doğrultusunda yararlanmasıdır ve bu nedenle kapitalizm, emeğin sömürülmesi yoluyla kapitalistleri daha da zengin bir hale getiren sömürücü bir ekonomik sistemdir.
Kaynakların, malların, hizmetlerin ve diğer ürünlerin tahsis edilmesinin iki yolu, kapitalist bir ekonomide “tam rekabet” veya “tekel” şeklinde gerçekleşebilir. Tam rekabetin sağlandığı durumda, fiyatlar ve kalite ile ilgili bilgilere herkesin eşit erişimi vardır. İnsanlar farklı satıcılardan ürün tedarik edebilir. Kapitalizm genellikle hükümet tarafından yönetilir. Tekelci kapitalizm ise az sayıda tedarikçinin bulunduğu ve fiyatların yüksek, kalitenin düşük olduğu bir durumu ifade eder. Günümüzde kapitalizmin dönüştüğü şey de bu tekelci kapitalizmdir.
Tekelci kapitalizm, mal ve hizmetlerin maliyetini aşan fiyatlarla satış yaparak kar elde etmeyi amaçlayan şirketlere dayanır. Bu durum, arzın talepten daha fazla olduğu durumlarda ortaya çıkar. Örneğin, çok talep gören ürünlerin sahipleri, ürünlerin aslında kıt olmadığı halde orantısız bir şekilde daha fazla para kazanabilirler.
Ucuz işgücü ile üretilen ürünler sayesinde ücretlerin düşük olduğu ülkelerdeki işçilerin sömürülmesiyle kapitalistler kar elde edebilirler. Buna örnek olarak Apple şirketi gösterilebilir. iPhone telefonlar çok fazla ilgi görür. Fakat bu ilgiye göre fiyatları fazladır. Apple, ABD merkezli bir şirket olmasına rağmen ucuz iş gücü olduğu için telefonlarını Çin’in Şangay şehrinde yer alan ve 50 Bin işçinin çalıştığı bir fabrikada üretiyor.
Kapitalizm Nasıl Ortaya Çıktı?
Kapitalizm, tarihte genel olarak 16. ve 19. yüzyıllar arasında ortaya çıkmış ve daha sonrasında kurumsal bir yapıya kavuşmuştur. Bu sistem, İlk Çağ’dan bu yana kullanılmakta olan bir yapıdır ve Orta Çağ döneminde de tüccarlar tarafından uygulanmıştır. Feodalizmin artık var olmadığı dünya genelinde Kapitalizm aktif hale gelmiştir. Kapitalizm genel olarak Batı toplumlarının etkin olduğu bölgelerde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Avrupa ve İngiltere gibi ülkelerde de oldukça sık görülmektedir. Kapitalizme bakış açıları ise oldukça farklıdır. Bazı örnekler vermek gerekirse, klasik politik ekonomi ve Marksist politik ekonomi önemli bir yer tutmaktadır. Bunun yanı sıra Alman Tarihçi Okulu, Avusturya Okulu ve Weberci politik ekonomi gibi akımlar da kapitalizm konusunda farklı bakış açıları sunmaktadır.
Kapitalizm Kötü Bir Sistem Mi?
Kapitalizmin günümüz dünyasının şekillenmesinde önemli bir rol oynadığı gerçeği inkar edilemez. Serbest piyasa sistemi, milyonlarca insanın yoksulluktan kurtulmasına ve hayal bile edilemeyecek bir refah düzeyinin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Ancak, kapitalizmin kötü yönlerini gösteren belirtiler de giderek artış göstermektedir. Eşitlik kavramı ortadan kalkmakta ve işçiler sömürülmektedir.
Dahası, pek çok insan kapitalizmin uzun vadede sürdürülemez olduğuna inanmaktadır. Nüfus arttıkça ve kaynaklar tükendikçe, kapitalist sistemin kendi ağırlığı altında çökmesi olasılığı artmaktadır. Bu gerçekleşip gerçekleşmeyeceği zamanla görülecektir. Ancak kesin olan bir şey var ki o da; kapitalizmin mükemmel bir sistem olmaktan uzak olduğudur.
Kapitalizmde Rekabet Etmenin Avantajları Nelerdir?
- Daha İyi Fiyat: Kapitalizm, rekabetçi bir ortamda üreticilerin fiyatları düşürerek tüketicilere daha uygun fiyatlı ürünlere erişim sağlamasına imkan tanıyan bir sistemdir.
- Yüksek Kalite: Rekabetçi bir ortamda, üreticiler ürün ve hizmet kalitesini arttırmak için çaba harcayarak tüketicilerin ihtiyaçlarını karşılamaya yardımcı olur.
- Ürün Çeşitliliği: Üreticiler, rekabetçi bir ortamda ürün çeşitliliğini arttırarak tüketicilere daha fazla seçenek sunar ve böylece onların tercihlerine cevap verirler.
- Yenilik: Kapitalizm, üreticilerin rekabetçi bir ortamda sürekli olarak yeni ve gelişmiş ürünler ve hizmetler geliştirmelerine ve inovasyona yatırım yapmalarına olanak sağlar.
- Yatırım: Rekabetçi bir ortamda üreticilerin kârlılıkları artar. Bu da yatırımlara teşvik eder. Yüksek kârlılık istihdam artışına katkı sağlayarak ekonomik büyümeye de destek olur.
