Hidrosefali, beyin omurilik sıvısı üretimi ve emilimi arasındaki bir bozukluk sonucunda ortaya çıkar. Halk arasında beyinde sıvı birikmesi olarak da bilinir. Bu durum, beyin omurilik sıvısının dolaşımındaki tıkanıklık, emilim bozukluğu veya nadiren aşırı üretimine bağlı olarak meydana gelebilir. Hidrosefalinin oluşumu, altta yatan nedenlere, gelişme hızına ve kompansatuvar mekanizmalara bağlı olarak değişiklik gösterir.
Bebeklik döneminde, kafatası eklemleri henüz kapanmadan ortaya çıkan hidrosefali durumunda, baş çevresinde belirgin bir artış gözlemlenir. Kafatasının genişlemesi, kafa içi basıncını bir miktar azaltmaktadır. Bu durumda, genişlemiş beyin su yollarındaki kafa içi basınç kuvveti, daha geniş bir alana yayılarak beyin parankiminin daha az bir basınca maruz kalmasına neden olur.
Eğer hidrosefali aniden ortaya çıkarsa veya kafatası eklemleri kapanıktan sonra gelişirse, kafatası genişleyemez ve bu durum kafa içi basıncında belirgin bir artışa, dolayısıyla beyin dokusunda ani bir hasara yol açabilir.
Hidrosefali Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde görülen belirtiler şunlardır;
- Başın olması gerekenden büyük olması
- Bıngıldaklarda şişkinlik ya da gerginlik
- Kusma
- Uyuklama
- Zayıf beslenme
- Epileptik nöbetler
- Gözlerin aşağıda sabitlenmesi. Bu duruma batan güneş manzarası da denir.
- Kas tonusu ve kuvvetinde azalma
- Dokunmaya zayıf tepki
- Büyümede yavaşlama
Daha büyük bebeklerde ve çocuklarda görülen belirtiler şunlardır;
- Baş ağrısı
- Bulanık ya da çift görme
- Batan güneş manzarası da adlandırılan gözlerin aşağıda sabitlenmesi
- Kafanın anormal genişlemesi
- Uyku hali veya uyuşukluk
- Mide bulantısı ya da kusma
- Dengesizlik
- Zayıf Koordinasyon
- İştahsızlık
- Epileptik nöbetler
- İdrarını tutamamak
- Sinirlilik
- Kişilikte değişim
- Okul performansında düşüş
- Yürüme veya konuşma gibi becerilerde sorunlar
Yetişkinlerde görülün belirtiler şunlardır;
- Baş ağrısı
- Uyku hali
- Koordinasyon ve denge kaybı
- Mesane kontrolü kaybı
- Sık idrara çıkma dürtüsü
- Görme bozukluğu
- Hayatını olumsuz derecede etkileyebilecek hafıza, konsantrasyon problemleri
Hidrosefali yaşlılarda görülen belirtiler ;
- Mesane kontrolü kaybı
- Sık idrara çıkma dürtüsü
- Hafıza kaybı
- Düşünme ya da muhakeme becerilerinin kayıplar
- Yürüme güçlüğü
- Dengesizlik
Hidrosefali Nedenleri Nelerdir?
Beyindeki sıvı dolaşımını etkileyebilen farklı ve bağımsız nedenler bulunmaktadır. Genellikle, beyin-omurilik sıvısındaki artışın kaynağı iki ana grupta incelenir. İlk olarak, sıvının dolaştığı haznede meydana gelen tıkanıklık; ikinci olarak, sürekli üretilen bu sıvının emiliminden sorumlu örümceksi zarın işlevini kaybetmesi olarak ortaya çıkar.
Hidrosefali, genellikle tıkanma nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur ve bu vakalar en sık karşılaşılan durumlar arasındadır. Tıkanmanın sebep olduğu durumda, beyin-omurilik sıvısının dolaşımını durduran bir engel oluşur. Bu tıkanma, sıvının örümceksi zar tarafından emilmesini engeller ve bu da su seviyesinin artmasına yol açabilir. Bu birikim sonucunda, su beyne baskı yapar ve beyin dokusuna zarar verebilir. Tıkanma, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Örneğin, bölgede yerleşmiş bir beyin tümörü, sıvı akışını engelleyerek tıkanmaya neden olabilir.
Hidrosefali, genellikle emilim bozukluğu kaynaklı olarak ortaya çıkabilir, özellikle de yeni doğanlarda örümceksi zar dokusunun yeterince gelişememesi ve görevini tam anlamıyla yerine getirememesi durumunda. Diğer olası nedenler arasında beyin zarı iltihabı (menenjit) ve beyin ile zar arasında meydana gelen kanamalar bulunmaktadır. Bu kanamalar genellikle kafa yaralanmalarıyla ilişkilendirilir. Hidrosefaliye yol açan nedenler, bu temel faktörlere dayanarak açıklanabilir. Bunlar;
- Beyin içi kanamaları,
- Kafa travmaları
- Beyin tümörleri
- Erken doğuma bağlı kanamalar
- Menenjit
- Doğumsal anomaliler (meningomiyelosel)
Hidrosefali Tedavisi
- Tıbbi Tedavi: Normal basınçlı hidrosefali durumunda, klinik bulgularda düzelme sağlamak amacıyla beyin omurilik sıvısını azaltan belirli ilaçlar kullanılabilir.
- Cerrahi Tedavi – Şant Tedavisi: Beyin boşlukları içinde biriken fazla beyin omurilik sıvısının, ince bir boru aracılığıyla cilt altından diğer vücut boşluklarına iletilmesini sağlayan bir işlemdir.
- Endoskopik Üçüncü Ventrikülostomi: Bu yöntem, beyin omurilik sıvısının dolaşım yollarındaki tıkanıklığın açılması (aquoduktoplasti) veya yeni bir yol oluşturulması (ventrikülostomi) amacıyla şant kullanmadan gerçekleştirilen bir yöntemdir.
Hidrosefali İle İlgili Videolar
